Armin van Buuren gooide roer radicaal om: ’Ik was de beste, maar ongelukkig’

Van de beste dj ter wereld die het ’echt heel kut’ vond om tweede te worden, tot een man die ’s morgens gewoon de boterhammen voor zijn kinderen smeert. Armin van Buuren ontworstelde zich aan de wurggreep van zijn eigen megasucces. „Wat krijg je als het publiek er niet is? Dan ben je als een verslaafde die zijn shot niet meer krijgt. Dáár schuilt het gevaar.” Armin van Buuren (46) viert dit weekend de duizendste uitzending van zijn radio-programma A State of Trance met een groot evenement in de Jaarbeurs en een expositie in het Our House Museum in Amsterdam. Later deze maand staat hij in Buenos Aires, Cerrillos, Asunción, Miami en São Paulo. „En ik ben net terug uit Japan en Australië.” Toch doet de dj, nummer vijf van de wereld, het ’rustiger’ aan: „Ik heb vorig jaar maar 65 boekingen gedaan, terwijl ik er normaal 120 doe.” Voor hem was de periode van lockdowns een zegen. Zijn wereld kwam stil te staan en hij kon zich bezinnen op zijn krankzinnige agenda. Was hij wel een goede echtgenoot, vader en vriend? „Ik kwam erachter dat ik soms niet zo’n leuk persoon was voor de mensen om me heen omdat alles in het teken stond van mijn werk. Dat had mijn hele leven in een wurggreep.” Al vaker worstelde hij met de enorme druk. Maar pas met de coronacrisis én de zelfmoord in 2018 van zijn Zweedse collega Avicii (’het was zó’n lieve jongen’) kwam een echte ommekeer. „ De beelden die iedereen heeft van privéjets en grote bedragen en champagne in Vegas, het is allemaal waar. Seks, drugs en rock-’n-roll liggen op de loer. En om jezelf daar niet in te verliezen is echt een strijd. Elke dj worstelt daar in meer of mindere mate mee. Het is heel makkelijk om jezelf daarin te verliezen.” Wat een contrast: je bereikt alles wat je maar kunt dromen en toch moet je jezelf voortdurend in de spiegel aankijken met de vraag of je hier nog gelukkig van wordt? „Ja. Dat is heel raar. Het beste voorbeeld was in 2010. Ik was nummer 1 dj van de wereld volgens het blad DJ Mag. Maar ik was echt ongelukkig. Achteraf. Ik was veel te veel bezig mijn publiek tevreden te houden, ik luisterde veel te veel naar kritiek, was te bang was om op mijn bek te gaan. Dan drijf je van jezelf af. Maar in het begin van corona heb ik wel iets meegemaakt wat je een spiritual awakening zou kunnen noemen.” Wat voor ervaring was dat? „Nou, niet dat ik God ineens heb gezien. Ik geloof niet in een man op een wolk. Maar wel in een hogere macht, in iets dat groter en belangrijker is dan ikzelf. Ik ben gaan inzien dat ik maar een onderdeeltje ben van een veel groter geheel.” En toen? „Ik ben gaan mediteren. Wat ik eerst altijd vreselijk vond. Ik ben vijf keer met wierook en moeilijke kussentjes van de Xenos daaraan begonnen. Niks voor mij, dacht ik toen. Echt vijf keer. De denkfout die ik maakte, was dat ik dacht dat mediteren net zo’n vinkje op mijn to do-lijst is als bijvoorbeeld boodschappen doen of sporten. Maar mediteren gaat juist óver dat lijstje, in plaats van dat het iets óp je lijstje is. Dat heb ik zo leren omarmen door echt contact te maken met mezelf – maar nu gaan we meteen wel heel diep hoor, hahaha.” Nadat je vier keer achtereen de beste dj van de wereld was, werd je in 2011 nummer twee. In een tv-serie over jou zie je beelden waarin je gebeld wordt met die uitslag. Je gezicht spreekt dan boekdelen. „Ik vond het kut, echt heel kut. Terwijl ik eigenlijk op dat moment heel gelukkig had moeten zijn. Ik was net vader geworden van een prachtige dochter. Het gekke was dat ik toen niet wist dat het tegenovergestelde zou gebeuren van wat ik verwachtte. Ik was geen nummer 1 van de wereld meer en tóén ging het los. Toen kwam mijn grote hit This Is What It Feels Like, had ik die Intense-tournee, verkocht ik de ArenA uit. 2011 bleek een sleuteljaar. Toen kregen we die mega-festivals. Tomorrowland ontplofte, Mysteryland, alles groeide uit de klauwen. Alles kwam in een stroomversnelling.” Wat was je ontdekking in die spiritual awakening? „Ik ben erachter gekomen dat ik geen erkenning nodig heb van anderen om gewoon happy te zijn met mezelf. Dat het niet uitmaakt of een boeking goed gaat of op welke positie ik sta in DJ Mag. Ik probeer het naar mijn zin te hebben op het moment zelf. Daardoor maak ik dingen bewuster mee en maak ik bewustere keuzes.” Zoals? „Vorig jaar heb ik bijvoorbeeld in de hele maand augustus mijn hele agenda bijna helemaal leeg gehouden, een flinke financiële aderlating. Maar mijn kinderen zijn nu 9 en 11 jaar en ik wil die tijd met hen meemaken. Dus hebben we een camper gehuurd en zijn drie weken door de wildste bossen van Canada gaan toeren. Over tien jaar kan ik me die vakantie in Canada nog herinneren, maar niet dat festival waar ik anders had gestaan.” Je kunt het je financieel nu ook permitteren. „Ja zeker, en toch is het moeilijk. Ik heb bijvoorbeeld nee gezegd tegen een nieuwe residency in Las Vegas. Dan komt er een flink bedrag op tafel. Maar ik weet ook dat ik een of twee keer per maand via Minneapolis of Detroit naar Vegas moet.” Hoeveel dagen kost zo’n klus je? „Als je op zaterdagavond daar moet draaien, vertrek je zaterdagochtend, maar je bent niet voor maandagmiddag weer terug.” Wanneer ben je dan écht geland? Wanneer ben je weer leuk voor je kinderen? „Dat duurt echt wel drie dagen. Dus de mensen van wie ik het meeste van hou en die het dichtst bij me staan krijgen de zwaarste klappen. Ik ben bij thuiskomst niet meteen gezellig.” Wat was de aanleiding voor jouw verandering? „Corona. Ik zat tegen een burn-out aan. Ik zou de zomer van 2020 nog doen en daarna zou ik er een jaar uitgaan. Wat ik heel eng vond. Eigenlijk heeft covid me geholpen, er zijn veel dingen veranderd sindsdien. Ik ben in therapie gegaan. Ik ben helemaal gestopt met drinken, voor zover dat een probleem was. Ik ben gaan sporten. Ik smeer nu de boterhammen voor de kinderen als ze naar school gaan. Mijn dochter turnt heel veel. Dus die haal en breng ik. Ik breng mijn zoontje naar voetballen. Ik sta zaterdag gewoon langs de lijn. Af en toe naar de stad, kleren uitzoeken met mijn kinderen. Mijn vrouw gaat nu regelmatig met vriendinnen wat leuks doen in de stad en dan doe ik alles thuis.” Wat heeft dit jou gebracht? „Nou, heb je even? Sowieso heb ik geen last meer van donkere buien. Ik heb vriendschappen weer tot leven gewekt. Ik slaap veel beter. Helemaal niet drinken heeft echt effect. Ik maak met alle liefde een fles wijn open voor mijn vrouw, die drinkt nog wel. Dan ruik ik aan de kurk en schenk haar een glas in. Ik heb er helemaal geen behoefte meer aan. Ik ben heel streng voor mezelf geworden in mijn mobieletelefoon-gebruik. Dat was eigenlijk een verslaving. Voorheen ging ik twintig keer refreshen om te kijken hoeveel mensen mijn foto al hadden geliket. Slaat helemaal nergens op.” Waar voel je je het meest artiest? Op zo’n groot evenement dit weekend in de Jaarbeurs of juist in je studio? „Als ik in de studio ben, ben ik misschien wel vrijer dan wanneer ik op het podium sta. Op het podium ben je aan het spelen met verwachtingen van mensen. Het is alsof je continu cadeautjes geeft, die ze dan mogen uitpakken. Ik bedenk zelfs dingen waar ik mijn eigen crew nog mee kan verrassen. Ik heb me natuurlijk wel voorbereid, maar ik beslis echt op het moment. Dat is het verschil tussen mij of iTunes op shuffle. In de Jaarbeurs wil ik het leven vieren, de muziek vieren. Ik ben al twintig jaar met mijn radioprogramma A State of Trance bezig en toen ik de duizendste uitzending deed, zaten we midden in covid. Dat was wel even een domper. Die duizendste vieren we nu alsnog in de Jaarbeurs.” Dan heb je ook nog een expositie in het Our House Museum. „Mijn vrouw Erika zei altijd: wat moet je met al die rotzooi? Hahaha. We hadden op zolder allemaal Curver-bakken waarin ik alles bewaar. Je kunt het zo gek niet bedenken. In Argentinië zijn ze bijvoorbeeld enorm van de cadeautjes geven. Fans komen met vlaggen, zelfgemaakte houten sculpturen. De radioshow heeft een enorme ontwikkeling meegemaakt in twintig jaar. Daar kan ik wel wat over laten zien. Merchandise, posters, foto’s, ouwe jingles, oude videobeelden, heel veel muziek. Ook hoe trance als cultuur gegroeid is.” De zelfmoord van Avicii op 28-jarige leeftijd was een schok. Zegt zijn verhaal ook iets over jou? „Zeker. Avicii was een vreselijk onzekere jongen. Ik heb op mijn manier mijn strijd. Ik zocht het niet in verdovende middelen. Hij was op het maniakale af perfectionistisch en dat herken ik wel. Ik zie nog dat beeld voor me dat hij na mij moest draaien op een festival en dat hij met zijn laptop nog een track aan het laden was, vlák voordat hij het podium opging. Aan de ene kant was hij briljant, aan de andere kant zorgde hij niet goed voor zichzelf.” Avicii leefde bijna zelfdestructief. Herken je dat ook? „Ja, zeker.” Hoe dan? „Niet goed voor jezelf zorgen. In de breedste zin van het woord. Het contact verliezen met je omgeving. En uiteindelijk het contact verliezen met jezelf. Nico Dijkshoorn schreef er een mooie column over, die heb ik op de wc gehangen. Hij schreef: ik heb nog nooit iemand zo eenzaam zien zijn te midden van zoveel mensen. Dat was de spijker op zijn kop.” Ook jij hebt momenten gekend, dat je dacht: als ik zo doorga, dan gaat het helemaal mis? „Dat heb ik wel meerdere malen gevoeld ja. Ik heb altijd het geluk gehad dat ik eigenlijk een nerd ben. Ik heb gewoon mijn rechtenstudie afgemaakt. Ik heb ouders die nog bij elkaar zijn. Ik heb nooit aan de drugs gezeten. Misschien is dat wel mijn redding geweest.” Avicii was ook een enorme nerd. Maar hij zat wel aan de pillen. „Heftig hoor. Ach, die vreselijke documentaire waarin je kunt zien dat hij in Australië met draaiende ogen in de auto zit. En dat hij door zijn manager naar het volgende optreden wordt geschopt. Hij werd niet tegen zichzelf in bescherming genomen. Maar kun je dat die manager kwalijk nemen? Ik weet het niet.” Blijkbaar kan de druk te groot worden. „Professor Ian Robertson heeft in zijn boek The winner effect beschreven wat er in je hersenen gebeurt. Hij vergelijkt de rush die je krijgt op het podium met de rush die je krijgt van cocaïne. Op het podium beleef je een high met je publiek. En dat kan verslavend zijn. Wat krijg je als het publiek er niet is? Dan ben je als een verslaafde die zijn shot niet meer krijgt. Dáár schuilt het gevaar.” Hoe is die overgang na zo’n show? Je gaat naar je hotel en dan is het doodstil. „Dat is heel gek. Dat contrast is gigantisch. Ik heb daarmee leren omgaan. Je bent klaarwakker van de jetlag. Dan is het is heel verleidelijk om in je eentje op de hotelkamer een fles wijn te gaan zitten bestellen. Dat heb ik ook wel gedaan. Echt heel treurig.” Dan zit je daar… „Mijn vrouw kan ik niet bellen, die ligt thuis te slapen. En de kinderen zijn de volgende dag met school bezig, die vinden dit helemaal niet boeiend. Ik heb nergens spijt van, maar het is natuurlijk geen normaal leven geweest. Het is een heel gaaf leven hoor en iedereen moet doen in zijn leven waar ie zelf gelukkig van wordt, maar ik ga mijn zoon niet stimuleren om dit vak in te gaan.”

Armin van Buuren gooide roer radicaal om: ’Ik was de beste, maar ongelukkig’

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

Golf inbraken teistert muziekwereld: ’Aan elke gitaar kleeft een herinnering’

Kritiek op Voice-onderzoek: ’Waarheid de dichte mist in geduwd’

Ontvlucht Brad Pitt Los Angeles wegens ’rijkentaks’?

Geheime diensten, bedreigingen en moord: dit is de duistere geschiedenis achter Tetris