Ergens in Nederland heeft een orkaan over het land geraasd. Het klimaat is al jaren van slag. Een dorp is weggespoeld. Jákob Hemmelbahn, zoon van Hongaarse vluchtelingen en een ‘Randstedeling in de provincie’, ziet het met lede ogen aan: honderden doden en gewonden, maar de overheid zwijgt. Schrijver Adriaan van Dis heeft in zijn nieuwe roman Klifi, afkorting voor klimaatfictie, ‘een sprong naar de toekomst gewaagd’, zoals het voorwoord verraadt. Zijn blik op hoe het (geestelijke) klimaat in ons land zal zijn in, pakweg 2030, is bepaald niet florissant. De Oranjes zijn weg, een dictator maakt de dienst uit en voor ‘dwarsdenkers’ is geen plek. Sci-fi bij Van Dis? Misschien, voor wie gelooft dat het niet de verkeerde kant op gaat met het klimaat, zich geen zorgen maakt over de macht van politici die een appèl doen op de angst voor ‘anders’ en een onderstroom die verlangt naar gezag, eenheid en homogeniteit. De auteur verpakt zijn bezorgdheid in even lichtvoetige als knap geconstrueerde roman over een onafhankelijke geest die worstelt met zijn innerlijke stem, en zich, tegen zijn gewoonte in, verzet tegen ‘misselijkmakende gehoorzaamheid’ door een boek te schrijven. Want Jákob Hemmelbahn, wiens woning na de overstroming een vluchtoord voor kleurrijke Nederlanders is geworden, tekent hun verhalen op. Terwijl soldaten het rampgebied controleren, werkt Jákob aan de keukentafel zijn notities uit; Nederland moet weten wat er gebeurt, want de president, ‘die het vergeten tot kunst heeft verheven’, ontkent dat er wat mis is in het land. Kritische journalisten moeten zwijgen, de staatstelevisie is spreekbuis geworden van de overheid. Is Klifi, ondanks zware thematiek, een donker boek geworden? Nee, Van Dis verstaat de kunst om speels en tegendraads het ‘nu’ in kritisch perspectief te plaatsen. Geestig en spitsvondig is zijn woordenschat, beeldenrijk en associatief de (boeken)wereld waarin hij Jákob Hemmelbahn plaatst. Net als zijn ‘roman-in-verhalen’ In het buitengebied, uit 2017, toont van Dis zich een scherp observator van de tijdgeest. Lies Schut ✭✭✭✭