Pink Floyd’s ’The Wall’ bestaat 40 jaar

’Als het stuk ergens over gaat dan is het over hoe gewelddadig mensen zijn naar elkaar en wat daar aan gedaan kan worden”, luidde in 1979 de summiere uitleg van Roger Waters, uit wiens brein The Wall ontsproten is. Collega David Gilmour ging al iets verder: ,,Ik vind het meer een catalogus van klachten met daarin ook het idee anderen niet overal de schuld van te geven.” Inmiddels weten we dat die arme Gilmour niet veel meer kon dan Waters’ werk interpreteren, zo strak hield die laatste de regie in handen. Omstandigheden Om The Wall goed te begrijpen doen in eerste instantie de omstandigheden ertoe waarin Pink Floyd eind jaren 70 leefde. Vanuit de psychedelische rock was de groep aan de hand van de onberekenbare, maar briljante Syd Barrett een decennium eerder opgeklommen tot de hoogste echelons van de internationale muziek. Na de komst van Gilmour voor Barrett speelden ze dankzij iconische platen als Dark side of the moon (1973), Wish you were here (‘75) en Animals (’78) in stadions. En toen barstte de bom. Mismanagement Zoals bij meer artiesten bleek in de aanloop naar The Wall dat ook Pink Floyd miljoenen verloren had aan wat we financieel mismanagement noemen. Het was dusdanig veel dat er een aanzienlijke schuld bij de Britse belastingdienst uitstond en de groep op voorhand al wist dat het eerstvolgende project een enorme klapper moest worden. Juist op dat moment legde Waters zijn collega’s zijn plannen voor het conceptuele The Wall voor. Iets dat toen zo gecompliceerd was dat zijn bandgenoten er aanvankelijk weinig van begrepen. Nog niet eens vanwege de muzikale complexiteit ervan, puur vanwege de inhoud. Pas toen met hulp van buitenaf in de personen van producer Bob Ezrin en later regisseur Alan Parker muziek, nummers en teksten ook van een verhaal en van beeld voorzien werden, werd duidelijk welk onderhuids leed Waters aan de kaak wilde stellen. Gek In eerste instantie ging het om hem zelf. Hij die voor zijn gevoel langzaam gek aan het worden was eind jaren 70, door alles wat hij zag, meemaakte of al eerder moest doorstaan. Waters en Ezrin maakten naast de muziek een script rond ene Pink. Een worstelende rockster die zijn vader verloor in de Tweede Wereldoorlog (net zoals Waters), megalomaan naar drugs greep, drank, maar ook depressief raakte (zoals Waters). ,,Hey teacher, leave us kids alone”, gaf hij zelfs af op foute leraren, in Another brick in the wall part 2. Zo stapelden de probemen zich als stenen in een muur op. De oplossing: slopen dat kreng. Hoe moeilijk of onmogelijk dat ook lijken mag. Uiteindelijk is het dit advies dat ook vandaag de dag nog gerust ter harte genomen kan worden. Ambities De ambities van allereerst Waters, maar later natuurlijk ook de rest van Pink Floyd reikten dus bijzonder ver op The Wall. Niet alleen werd ondanks de financiële zorgen flink geïnvesteerd in zowel de plaat als de film, ook van de bijbehorende tournee werd iets onvergetelijks gemaakt. Met een letterlijke reusachtige muur die werd opgebouwd en afgebroken, enorme cartooneske poppen, een surrogaatband (waardoor de groep op goochelachtige wijze op meerdere plekken in het decor kon verschijnen) en andere projecties en special effects vergde de tour 100 procent concentratie, zou David Gilmour later toegeven: ,,Te veel om het nog leuk te vinden.” Grof verlies werd er bovendien geleden. En toch heeft Pink Floyd hierna nooit meer last gehad van de belastingdienst. Muren geslecht Ruim 24 miljoen exemplaren werden er namelijk verkocht van The Wall, waarmee het een van de best verkochte platen aller tijden is. Ook wordt er nog vaak naar gewezen als het over conceptalbums gaat, ofwel platen gemaakt vanuit één bepaald perspectief of over één onderwerp. Maar meer nog dan dat commerciële en artistieke succes is veertig jaar later de oerschreeuw waarmee die altijd en overal aanwezige muren geslecht worden het luidst en duidelijkst blijven hangen.