Sinds Ongehoord Nederland! (ON!) en Omroep Zwart zijn toegelaten tot het Nederlandse omroepbestel rommelt het aan alle kanten. Waakhond Commissariaat van de Media (CvdM) bracht dinsdag een rapport uit dat oproept tot verandering van het bestel. Is dit het zoveelste rapport dat in de la verdwijnt of maakt het ingrijpen van de politiek de kans daarop een stuk kleiner? Het ene rapport vol aanbevelingen is nog niet verschenen of het volgende ’ingrijpende advies’ en de volgende ’denkrichtingen’ liggen alweer op de bureaus bij de omroepbazen. Deze kunnen echter gemakkelijk terzijde worden geschoven, vindt Fons van Westerloo, die een bestuursfunctie vervult bij omroep WNL. De rapporten zijn niet concreet er er volgen geen sancties als ze worden genegeerd. „Het kan hooguit denkrichtingen aanzetten, of politici aan het denken zetten zoals is gebeurd nu staatssecretaris Gunay Uslu (Cultuur en Media, red.) het heeft opgepakt.” Er komt een onafhankelijke commissie die het kabinet advies gaat geven over hoe de publieke omroep mogelijk kan worden aangepast, meldde staatssecretaris Uslu dinsdag. De commissie komt onder andere met raad over het toelaten van nieuwe omroepen en aan welke criteria zij moeten voldoen. Uslu benadrukt dat het omroepbestel bij de tijd moet blijven. ’Wildgroei’ Het was Arie Slob, destijds mediaminister, die de aanzet deed in 2021. Hij vroeg om reflectie nadat hij de twee nieuwe aspirant-omroepen Zwart en ON! had toegelaten tot het bestel. De concrete vraag was of de huidige criteria om nieuwe omroepen toe te laten nog wel voldoen voor een bestel dat honderd jaar oud is. Nu zijn er eisen rond ledenaantallen en moet een omroep een stroming uit de maatschappij vertegenwoordigen. Inhoudelijke of kwalitatieve eisen spelen minder een rol. In totaal zijn er nu dertien verschillende omroepen. De lat voor toetreding van aspirant-omroepen tot het bestel ligt vrij laag. Van Westerloo: „Nieuwe omroepen als ON! en Zwart moeten dan wel aan voorwaarden voldoen voor ze mogen aantreden, maar die voorwaarden zijn vooralsnog vaag. Je krijgt op die manier wildgroei. Dat zou efficiënter kunnen, de criteria om toe te treden moeten scherper.” Eerder schreef de Raad voor Cultuur in een brief aan de huidige staatssecretaris Uslu dat voor de houdbaarheid van het omroepbestel er een maximum moet komen op het aantal omroepen. Dat is tevens de eindconclusie van het CvdM-rapport dat dinsdag verscheen, omdat er volgens de waakhond anders steeds meer losse omroeporganisaties zullen zijn met steeds minder maatschappelijke binding. „De vraag is of het hebben van een relatief beperkt aantal leden voldoende legitimeert dat omroepverenigingen stromingen representeren, terwijl de samenleving geen duidelijke stromingen meer kent”, is te lezen. Daarnaast constateert de raad dat de grotere omroepen zich steeds meer op een algemeen publiek richten en minder op hun oorspronkelijke doelgroep. Klachten Ombudsvrouw Margo Smit stelde dat de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) problemen ondervindt met transparantie en helderheid van communicatie naar het publiek, nadat er klachten waren gekomen over de journalistieke kwaliteit van ON! De aanleiding was een interview met de Belgische politicus Filip Dewinter waarbij de omstreden omvolkingstheorie ’onweersproken’ bleef: dat wil zeggen dat er er geen weerwoord of tegengeluid te horen was in de uitzending. Het interview leidde tot Kamervragen aan Uslu. Deze week wordt beslist of ON! een sanctie krijgt opgelegd voor het schenden van de journalistieke code. Van Westerloo ziet overigens niet alleen maar ellende door de veelvoud aan omroepen. „De pluriformiteit die we hebben, is ook goed. BnnVara heeft een duidelijk signatuur, Kro-Ncrv de grondslag van het geloof, daarin zijn wij uniek in de wereld. Iedereen kijkt altijd naar het BBC-model, maar wij doen het nog niet zo slecht.” Hij vervolgt: „Het NPO-succes is een gek geval. De kijkbelangstelling is goed, er staan nu ook weer acht NPO-producties in de top 10 van best bekeken programma’s, maar het bestel is tegelijkertijd al heel oud en niet meer van deze tijd. Bovendien is er inmiddels een woud aan omroepen. Al die omroepen hebben weer hun eigen directies, financiële afdelingen, hr-afdelingen en ga zo maar door. Er komen alleen maar omroepen bij, er gaat niemand uit. Dat kost goud geld, al zie je dat er door de fusies wel iets wordt bespaard. WNL deelt bijvoorbeeld met MAX een aantal afdelingen als hr, toch kunnen ze niet geheel fuseren omdat WNL liberaal is en MAX als doelgroep ouderen heeft. De politiek wil die geprofileerde omroepen ook, maar zeggen tevens dat het er te veel zijn.” Volgens Van Westerloo zie je wel degelijk een verandering in het omroepbestel, maar gaat het langzaam. „Vroeger was de voorzitter van de AVRO altijd iemand van de VVD, de vicevoorzitter iemand van het CDA. Die banden tussen politiek en omroep zijn niet meer zo hecht. Daardoor wordt de loyaliteit van de politiek naar de omroepen uiteindelijk ook minder.” Uitgesteld kijken In het rapport valt ook te lezen dat het Nederlandse omroepbestel niet ingericht is op de maatschappelijke en technologische ontwikkelingen en de verandering van de mediamarkt. Van Westerloo daarover: „De gemiddelde leeftijd van de kijker op de NPO is 62, dus daar moet wel wat gebeuren. Ze gaan beslist de slag om de jonge kijker verliezen.” Daarbij wijst het commissariaat op de groei van uitgesteld kijken, waardoor het tv-toestel een steeds minder belangrijk medium wordt om een massapubliek te bereiken. Ook streamingdiensten als Netflix zorgen voor een andere manier van kijken, waarbij de laptop vaker dienst doet als scherm. „Dat er iets moet veranderen aan het publieke bestel, vinden wij ook”, reageert bestuursvoorzitter Frederieke Leeflang tot slot. „Het is nu niet beheersbaar. We gaan nu eerst samen met de omroepen en andere betrokken partijen praten over hoe we het publieke bestel beheersbaar en duurzaam naar de toekomst krijgen, om daarna met een open mind de dialoog aan te gaan met de onafhankelijke commissie.”
21 °C:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ea28745c-fc63-11ec-a5a1-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/83538ef0-1b18-11ed-9e4c-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/722dc986-1af2-11ed-b717-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/fa0f129a-1a7c-11ed-ae67-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9bbd902e-1a2a-11ed-896e-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/28f87c10-1a2b-11ed-bc9c-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c6fe9bbe-18c9-11ed-af6d-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/20411444-1894-11ed-b20a-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c1b156cc-1713-11ed-9c52-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/02bd4aa2-154a-11ed-882b-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/511cd472-15b5-11ed-b27e-0218eaf05005.jpg)
:quality(90)/webshop.telegraaf.nl/media/catalog/product/s/h/shorts_0003_laag_1.jpg)
:quality(90)/webshop.telegraaf.nl/media/catalog/product/k/e/kent_dotted_74_.png)
:quality(90)/webshop.telegraaf.nl/media/catalog/product/b/a/batterijen_1.jpg)