’Drama en seks, alleen de draken ontbreken’

Op de Universiteit Utrecht worden de studenten van tv-wetenschapper Dr. Dan Hassler-Forest deze week verplicht Temptation island te kijken. Het gaat om het vak Media en Maatschappij. De groepjes bestuderen hoe het programma er in slaagt zo populair te worden dat zelfs niet-kijkers er een mening over hebben. Hans van de Sande, sociaalpsychologisch onderzoeker en docent, verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen: „Dit is zonder meer een vorm van aapjes kijken. Als je dit ziet, dan denk je: goddank ben ik beter.” „Als je ambitieus bent, vergelijk je jezelf met personen die net ietsje beter zijn”, legt hij uit. „In zo’n programma als dit zie je een neerwaartse vergelijking: hoe dommer hoe leuker, in dit geval. Schadenfreude heet dat. Het is eigenlijk middeleeuws: in die tijd werden bijvoorbeeld mensen met een misvorming aan het hof gevraagd om uitgelachen te worden.” Dat er veel hoogopgeleiden kijken, verrast Van de Sande ook niet. „Zij kunnen van huis uit normen en waarden hebben meegekregen die niet altijd passen bij hoger opgeleid zijn. Zij worden op deze manier bevestigd in hun eigen geslaagdheid.” Van de Sande vindt het programma zelf wel moreel verwerpelijk. „Ooit heeft John de Mol Big Brother bedacht, daarvoor wilden ze mijn diensten als psycholoog. Dat heb ik niet gedaan. Je vraagt mensen die geen talenten hebben, op wat voor manier dan ook op te vallen. Je zuigt ze leeg en gooit ze weg.” Volgens tv wetenschapper Hassler-Forest worden in een show als deze altijd zaken geënsceneerd. „Mensen worden in situaties gebracht waar ze normaal niet in terecht zouden komen en daarna wordt heel selectief gekozen wat er wordt uitgezonden. Maar goed, het is slim gemaakt en heeft een snaar weten te raken.”