Luchtbedden, strandstoelen en zwembanden sieren het Teylers Museum in Haarlem. Toch is luieren er in het zonnig getooide museum niet bij. Het vakantieprogramma Zomer in Teylers biedt juist actief vertier voor jong en oud. Vooral nieuwsgierige, niet bang aangelegde bezoekers komen aan hun trekken. Voorzichtig gaat museumdirecteur Marc de Beyer ons voor op de steile trap naar het dak van de Ovale Zaal. „Ik heb een beetje last van hoogtevrees”, zegt hij. Niettemin waagt hij ook de laatste etappe naar de Sterrenwacht in de kleine kapel op het dak. Het uitzicht over de stad, de St. Bavo en de huizen langs het Spaarne is adembenemend. „Normaal gesproken is de sterrenwacht niet te bezichtigen. Voor het eerst is het nu wel toegankelijk. Elke maandag laten we tot 4 september kleine groepjes van 6 tot 8 personen toe. Maar ook op andere dagen zijn er spectaculaire dingen te zien. Op dinsdag, vrijdag en zaterdag demonsteren we middels de replica van de Grote Elektriseermachine hoe deze werkt. Dat is, samen met de theatrale rondleiding De Lorentz Formule net een spoedcursus natuurkunde”, legt hij uit. Napoleon „Niemand minder dan Napoleon zelf kwam in oktober 1811 een kijkje nemen bij dit immense apparaat, dat tot zijn grote teleurstelling niet werkte omdat de luchtvochtigheidsgraad in het museum te hoog was. De toenmalige directeur Martinus van Marum kon daarom alleen een kleiner exemplaar laten vonken.” Ook de imposante bibliotheek van het oudste museum van Nederland is deze zomer bij hoge uitzondering toegankelijk voor het grote publiek. Bijna dagelijks zijn er rondleidingen. „Sommige daarvan geef ik zelf”, vertelt De Beijer. „Dan laat ik ook de oudste encyclopedie (1751-1772) van Denis Diderot zien. Dat zou je de Wikipedia van de achttiende eeuw kunnen noemen.” Kennis Tijdens de Verlichting, de tijd waarin Pieter Teyler de naamgever van het museum leefde en de basis voor zijn museum legde, was men gretig op zoek naar kennis. „Ze probeerden alles op te tekenen en zo compleet mogelijk vast te leggen.” De Beyer: „ In het museum, waarin kunst en wetenschap van oudsher hand in hand gaan, wilde men destijds drie dingen begrijpen: de aarde, de kosmos en de mens. Dat zie je terug in de kernschatten van onze collectie: van de fossielen en bodemvondsten tot de telescoop van William Herschel en de eigentijdse schilderkunst, want de mens leer je natuurlijk het beste via zijn cultuur kennen.” Wie liever op eigen houtje ronddwaalt, kan zich laten meenemen door topacteur Gijs Scholten van Aschat die speciaal voor de audiotour in de huid kruipt van Martinus van Marum.