Column: waardeketens onder de loep na overleven coronacrisis

Er is op dit moment niemand meer op wie het coronavirus geen impact heeft op het dagelijks leven. Toch zullen veel andere effecten pas met de tijd zichtbaar worden, net als dat dit na de grote financiële crisis van 2008-09 het geval was. Er zal echter een einde komen aan deze pandemie. Gaan we dan weer over tot de orde van de dag? Het antwoord krijgt u nu al, deels wel en deels niet. Kijken we naar de Spaanse griep van 1918 dan was een van de effecten in Europa dat overheden de regie grepen in de gezondheidszorg. Dit heeft er voor gezorgd dat in Europa in principe iedereen toegang heeft gekregen tot goede zorg. In die zin heeft de Spaanse griep op langere termijn ook positieve effecten gehad. Ongetwijfeld zal de wereld ook uit deze pandemie lering gaan trekken en zullen bepaalde zaken definitief veranderen. De vraag is wat. Genadeslag globalisering Hier focus ik me op één aspect in het bijzonder en dat is het proces van hyperglobalisering en meer in het bijzonder, de organisatie en inrichting van internationale waardeketens van de afgelopen decennia. Lang luidde de liberaal economische consensus dat vrijhandel in praktisch elk geval de meeste welvaart zou creëren, waar vervolgens iedereen van zou profiteren. Deze veronderstelling stond voor de pandemie al onder forse druk maar de huidige crisis zou zo maar eens de genadeslag kunnen blijken voor deze zuiver economische benadering van het concept vrijhandel. De huidige pandemie legt de risico’s bloot van het opknippen van steeds meer productielijnen voor steeds meer goederen. Zo komen veel (grondstoffen voor) medicijnen uit China en India en zullen landen in het algemeen logischerwijze geneigd zijn om in het geval van een pandemie de eigen bevolking voor te laten gaan. Inderdaad zien we dat sommige farmaceutische bedrijven moeite hebben om hun voorraden op peil te houden. Maar zoals nu blijkt kan er ook een tekort ontstaan aan hele simpele onderdelen voor de assemblage van elektronica omdat de productie hiervan simpelweg stil ligt vanwege lock downs. Verschrikkelijke virus Het ligt dan ook voor de hand dat grote bedrijven met complexe waardeketens – na het overleven van deze crisis – nog eens heel goed en kritisch zullen kijken naar de inrichting van deze waardeketens maar ook naar bijvoorbeeld hun voorraadbeheer. Dit zou goed kunnen leiden tot de-globalisering voor bepaalde sectoren en mogelijk een toename van de kosten van bedrijven die zich kan laten vertalen door lagere winstmarges, hogere prijzen voor consumenten of beide. Zoals de titel al aangeeft geldt dit echter voor de periode na corona. Het is nu natuurlijk zaak om ons met zijn allen in te zetten voor een zo effectief mogelijke bestrijding van dit verschrikkelijke virus. Teeuwe Mevissen is senior macrostrateeg bij RaboResearch. Reageren? Mail naar vragen@dft.nl.