10 vragen over de Europese bankenunie

Europa steggelt in nasleep van de kredietcrisis al meer dan een jaar over de invoering van een Europees bankentoezicht. Maar wat betekent die bankenunie precies ? De redactie van DFT.nl legt het uit via een antwoord op 10 vragen. Wat is dat, een Europese bankenunie? In de Europese Bankenunie komen alle Europese banken onder één toezichthouder, delen alle banken in de garantstelling van elkaars spaargelden (een Europese stroppenpot) en komt er één ’resolutiemechanisme’ voor het geval een bank om dreigt te vallen. De uiteindelijke bedoeling is dat de belastingbetaler nooit meer hoeft op te draaien voor het redden van een bank. Waarom is dat nodig? Europese burgers hebben miljarden aan belastinggeld moeten ophoesten om te voorkomen dat banken omvielen tijdens de kredietcrisis. Het is de bedoeling om dat in de toekomst te voorkomen. Ook is het gebleken dat de verschillende nationale toezichthouders niet even streng op de gezondheid van de financiële instellingen hebben gelet, waardoor de banken in het ene land er aanmerkelijk slechter aan toe zijn dan in andere landen. Vroeger zou dat geen probleem zijn geweest toen banken nog vooral actief waren in hun eigen land. Maar omdat (met name grote) banken steeds meer internationaal opereren is een probleem van een grote bank in land A ook een risico voor de belastingbetaler/rekeninghouder in land B. Wie bedenkt zoiets? Het plan voor een Europese bankenunie komt, hoe kan het ook anders, uit de koker van de Europese Commissie. Eurocommissaris Michel Barnier (Interne Markt) lanceerde zijn plannen afgelopen september. Wat hebben wij daaraan? ’Onze’ grote banken zijn internationaal zeer actief. Volgens de Nederlandse Vereniging van Banken zijn het zelfs eigenlijk Europese banken met een Nederlandse thuisbasis. Het is voor hun dan ook voordelig dat ze straks in plaats van verschillende toezichthoudersers en verschillende licenties, maar één toezichthouder en vergunning krijgen. Wie moet het toezicht gaan doen? De hoofdtoezichthouder wordt de Europese Centrale Bank. Daarvoor moet echter wel het verdrag voor de ECB worden aangepast. Zo komt er een scheiding tussen het ’prudentiële toezicht’ op de gezondheid van de banken, en het ’monetaire toezicht’ op de financiële stabiliteit van de economie van de eurozone. De bedoeling is om het toezicht gefaseerd in te voeren. Begin 2013 zou de controle op banken die steun uit het Europese noodfonds krijgen moeten beginnen, daarna volgt het toezicht op de grotere Europese banken en vervolgens worden ook de ‘kleinere’ financiële instellingen onder de ECB-paraplu gestald. Welke banken vallen onder het Europees toezicht? In principe vallen alle ongeveer 6000 banken van de eurozone onder het toezicht van de ECB. In de praktijk vallen in totaal circa 200 grote banken, met meer dan 30 miljard euro op de balans, onder het directe toezicht van de ECB. De waakhond krijgt ook het recht om in te grijpen bij kleinere banken wanneer ze dat nodig acht. En wat gaat DNB dan doen? Dat is afhankelijk van de concrete uitwerking van het akkoord. Ook De Nederlandsche Bank (DNB) zelf wacht daar nog op. Omdat de vier grootbanken ING, Rabobank, ABN Amro en SNS Reaal onder de ECB gaan vallen, houdt DNB waarschijnlijk in de dagelijkse praktijk toezicht op de kleinere Nederlandse banken. DNB en de ECB zullen daarbij in de praktijk veel samenwerken. Daarnaast houdt DNB zijn rol als consumentenbeschermer. Wanneer moet dat ingaan? In zijn originele opzet zou het systeem van de Europese bankenunie vanaf 1 januari 2013 in moeten gaan. Na veel vergaderen wordt de toezichthouder volgens het nu bereikte politieke akkoord volgend jaar al actief en moet volgens Eurocommissaris Barnier per 1 maart 2014 volledig operationeel zijn. Gaan we dat halen? Dat blijft de vraag, ook na dit akkoord. Europese politici zijn inmiddels zeer bedreven geraakt in het bereiken van akkoorden waarvan de goedkeuring, uitwerking en invoering nog tijden op zich laat wachten. Het zou geen verbazing hoeven wekken als er de komende maanden nog wat hobbels in de weg verschijnen. Ook dat is Europa voor gevorderden! Wat gaat dat kosten? Geen idee. De ECB zal flink in Frankfurt wat extra mensen moeten aannemen om het toezicht uit te voeren. Maar wat het precies gaat kosten, weten we niet. Ook dat is Europa; de waarde van voorspellingen over de kosten van Europese projecten is de afgelopen jaren, net als de economische groei, nogal ingezakt. Herman Stam / Jarco de Swart DFT 2012

10 vragen over de Europese bankenunie

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

Vervroegde exit Philips-baas Van Houten komt hard aan: ’Elf briljante jaren en één dramatisch jaar’

Veel ondernemers starten pas na jaren twijfel: ’Voelde als sprong in het diepe’

Wat verbruikt een... elektrische oven?

Favoriet Van Houten krijgt roer in handen bij Philips: focus al op apneu-drama