Nederland verzet zich tegen nieuwe subsidiepot in EU om steun aan industrie

Nederland verzet zich tegen een nieuw EU-fonds om de industrie te stutten en maakt zich ’zorgen’ over plannen om staatssteunregels verder te versoepelen. Het onderwerp staat deze week samen met migratie op het hoofdmenu van een extra EU-top in Brussel. Door hoge energieprijzen, regeldruk en personeelstekorten staat de Europese industrie zwaar onder druk. Fabrieken liggen stil en nieuwe investeringen dreigen aan ons voorbij te gaan. Tegelijkertijd wil de EU onafhankelijker worden van China en volledig af van Russisch aardgas. Ondertussen ontpopt de Amerikaanse Inflation Reduction Act (IRA) zich tot een interessant alternatief voor bedrijven die om zich heen kijken. De Amerikanen pompen net als Europa honderden miljarden in de vergroening en digitalisering van de economie, maar dat doen ze wel op een manier die erg aantrekkelijk is voor het bedrijfsleven. Zo strooien ze met belastingkortingen en zijn de spelregels veel eenvoudiger dan bij ons. Brussel vindt de klimaatambities allemaal prachtig, maar hekelt de oneerlijke concurrentie rond het investeringspakket. De Amerikanen eisen namelijk als tegenprestatie dat de productie in hun land moet plaatsvinden. Op verzoek van grote industrielanden Frankrijk en Duitsland lanceerde EU-kopstuk Ursula von der Leyen vorige week ideeën voor een Europees antwoord op de dreigende de-industrialisatie bij ons. Vergroenen Een van haar wensen is een ’soevereiniteitsfonds’ om het bedrijfsleven te helpen om nog sneller te vergroenen. De pot zou deels gevuld kunnen worden met geld uit bestaande miljardenfondsen, maar Zuid-Europa en sommige Eurocommissarissen (niet allemaal) dromen alweer van een nieuwe ronde gezamenlijke schulden. Vorige week lekte uit dat er een clash was over dit onderwerp tussen premier Mark Rutte en minister Sigrid Kaag (Financiën). Uit een brief van minister Micky Adriaansens (Economische Zaken) blijkt dat Rutte donderdag en vrijdag op de extra EU-top in Brussel mag verkondigen dat Nederland zo’n fonds niet ziet zitten. „Hoewel het kabinet het behoud van de Europese voortrekkersrol op kritische technologieën van belang vindt, is het kabinet op dit moment niet overtuigd van de noodzaak van een soevereiniteitsfonds”, schrijft de VVD-bewindsvrouw. Als het aan D66 had gelegen zou Rutte deze week wel steun uitspreken voor het zoveelste nieuwe EU-fonds. Het kabinet zet nog altijd wel de deur op een kier voor toekomstige nieuwe gemeenschappelijke schulden, maar alleen in crisissituaties. De problemen met de Europese industrie vallen volgens Den Haag niet in die categorie. „Dit zijn structurele uitdagingen en daarom ligt het gebruik van gemeenschappelijke schuld niet voor de hand.” Naast een nieuw fonds heeft Von der Leyen een pleidooi gehouden voor makkelijkere regels rond bestaande subsidieregelingen, snellere vergunningsprocedures en verdere versoepeling van staatssteunregels. Bestaande potten Minister Adriaansens is positief over de wens om geld uit bestaande potten gerichter in te zetten en juicht eenvoudigere procedures voor het bedrijfsleven toe. Brussel zelf mag van Den Haag ook wel een beetje meer vaart maken met het goedkeuren van hulp om innovatie aan te jagen. Maar net als veel andere kleine EU-lidstaten zit Nederland niet te wachten op een subsidiewedloop binnen de interne markt, waarbij Frankrijk en Duitsland als winnaar uit de bus komen. Adriaansens maakt bijvoorbeeld bezwaar tegen de suggestie van de Europese Commissie om ’anti-relocatiesteun’ mogelijk te maken. Dit zou betekenen dat een bedrijf met verhuisplannen naar Amerika met een zak belastinggeld kan worden overgehaald om toch te blijven. Voor steun om productie van bepaalde goederen extra te produceren wil Den Haag eerst weten welk probleem men precies wil oplossen. Het socialistische idee om vanuit de overheid productiedoelen af te vuren op het bedrijfsleven kan ook niet direct rekenen op applaus van het kabinet. „Dit zou verstorend kunnen zijn voor de markt”, vindt de VVD-minister. Ze prijst overigens wel de ambitie van Brussel om koploper te willen blijven op het gebied van klimaat en schone technologie. Op de extra EU-top, donderdag en vrijdag in Brussel, komen de lidstaten waarschijnlijk tot een compromis voor gelimiteerde en tijdelijke versoepelingen van staatssteunregels. Het debat over een nieuw fonds zal waarschijnlijk pas later in het jaar worden beslecht.

Nederland verzet zich tegen nieuwe subsidiepot in EU om steun aan industrie

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

Opeens spuit de olieprijs 5% omhoog: ’Zorgen over banken niet weg’

’Boze werknemer lekte broncode Twitter’

KLM-vakbonden naar Brussel om krimp Schiphol

Column: achteraf valt de paniek heel goed te verklaren