’OPEC moet oliekraan verder sluiten’

Gezworen aartsvijanden Iran, Irak en Saoedi-Arabië staan donderdag en vrijdag tijdens de OPEC-top in Oostenrijk voor een enorme klus. Irak houdt zich met Libië en Nigeria al kwartalen niet aan de afspraken van december 2018 om met een productieafname met 1,2 miljoen vaten per dag de prijs te laten opveren. „Het risico is daardoor groot dat in de eerste twee kwartalen volgend jaar een groot overschot dreigt en de olieprijs daalt”, zegt energieanalist Hans van Cleef van ABN Amro. Ook energieconsultant ICC Research verwacht overschotten van ruwe olie, de basis van onze benzine en diesel. De opmars van elektrische auto’s, wind- en zonne-energieparken en de slappe economische groei vanwege de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten met China, Europa en Latijns-Amerika „kunnen de dorst naar olie meer en eerder laten opdrogen dan menigeen verwacht”, aldus de ICC-analisten. In de wandelgangen van het OPEC-hoofdkwartier in Wenen en in de lobby’s van omliggende hotels peilen daarom oliedeskundigen van de kartelleden sinds maandag naar kansrijke ingrepen. ’Te weinig’ Irak wil de uitstroom met nog eens 400.000 vaten per dag minderen. „Maar een verlaging van de OPEC-productie met zoveel vaten is, bij al het overaanbod in de markt, veel te weinig om echt indruk te maken”, zegt analist Simon Wiersma van ING. „Er zijn zwaardere ingrepen nodig. Dat wordt lastig. De leden lijken maar niet op een lijn te kunnen komen.” Het Internationale Energieagentschap IEA waarschuwt OPEC dat zijn leden blijven zitten met partijen onverkoopbare olie, tenzij er fors wordt ingegrepen. De bodem van de laatste voorstellen is de lopende beperking met 1,2 miljoen vaten per dag. „OPEC-lidstaten willen natuurlijk een hogere olieprijs. Anderzijds kan hun olievraagprijs niet te ver oplopen. Anders helpt OPEC zijn Amerikaanse concurrenten met hun schalieproductie in de benen”, stelt Robbert Marneffe, analist bij consultant ICC. Deze ’wild cats’ leveren dankzij een enorme voorraad brandstof tegen lagere kosten. Dit jaar is de VS voor het eerst zelfs netto-exporteur van schalie geworden. De hausse aan geslagen Amerikaanse schalieboorputten vlakt wel af. „Waarschijnlijk valt de schalieopmars mee, en kan OPEC die met de huidige afname van productie komend jaar doorstaan én een goede prijs houden”, aldus Marneffe. „De vraag naar olie voor plastics blijft namelijk groot.” Daarnaast moet de hele scheepvaart per 2020 overstappen op zwavelarme olie, zegt analist Jan Jacob Verschoor van Oil Analytics. Dat zorgt voor een extra vraag naar 300.000 vaten goede olie per dag. In de Weense wandelgangen echter voert Saoedi-Arabië, als roerganger van het kartel, een eigen strijd. De OPEC-leider liet eerst uitlekken dat het niet langer tekorten of overschotten van andere lidstaten gaat opvangen. Dit jaar spelen bovendien eigen belangen sterker: zijn staatsoliemaatschappij Aramco brengt 1,5% van alle aandelen naar de beurs. Op 5 december bepaalt Aramco de introductieprijs. Momenteel heeft Aramco een waardering van $1700 miljard, aldus kroonprins Mohammed Bin Salman. Een stuk minder dan de gehoopte $2000 miljard. Gebrek aan vertrouwen Met het huidige olie-overschot, de afkoelende vraag en de Amerikaanse schalieproductie, drukt de hele plas olie de marktprijs én daarmee de kans op een knallende beursopening van Aramco. Consultant Rystad Energy waarschuwde OPEC dinsdag: als de leden de kraan niet verder dichtdraaien, zakt de olieprijs van de huidige $61 naar $40 per vat. In Wenen is „helaas opnieuw” het belangrijkste thema niet die olieprijs zelf, overziet Van Cleef alle ruis richting de top. „Het gaat nu vooral om het vertrouwen dat lidstaten nog in elkaar hebben. Saoedi-Arabië moet met aartsvijand Iran om tafel. Ryiad beschuldigt Teheran ervan in september de raddraaier achter de geslaagde droneaanvallen op Aramco-installaties te zijn.