Dat blijkt uit ambtelijke notities die staatssecretaris Vijlbrief (Financiën) vrij heeft gegeven. Daaruit blijkt, wat al een publiek geheim was, dat de BIK inderdaad voortkwam uit de lobby van werkgeversorganisatie VNO-NCW. Het voorstel, waarin bedrijven in 2021 en 2022 een korting krijgen op investeringen, is bedoeld als een aanjager van de economie, en komt er omdat het kabinet een streep zette door de geplande verlaging van de winstbelasting.

Ambtenaren van het ministerie van Financiën waren meteen zeer kritisch op het VNO-plan. Na een eerste blik stelden zij onder meer dat de maatregel ’geen effect op banen’ zou hebben, ’niet uitvoerbare elementen’ bevatte, ’vrijwel onmogelijk’ te handhaven zou zijn en ’budgettair niet beheersbaar’ was.

Kosten

Op het ministerie van Economische Zaken was de kritiek ook niet van de lucht. Ook daar zagen de ambtenaren niet hoe de BIK, ondanks de term ’baangerelateerde’ in de naam, voor meer werkgelegenheid zou zorgen en vreesden ze ook voor het budget. De kosten zouden wel eens op kunnen lopen naar 10 miljard euro per jaar, was de vrees op het ministerie. De BIK staat nu in de boeken voor 2 miljard per jaar. Daarnaast vreesden de ambtenaren dat veel geld zou gaan naar bedrijven die de investering ook zonder de korting wel hadden gedaan.

Ondanks de vele kritiek zette Vijlbrief het plan wel door. De BIK werd op basis van de kritiek wel flink aangepast. Zo wilde VNO-NCW kortingen van 10 tot 15 procent, maar dat is uiteindelijk ongeveer 2,5 tot 3 procent geworden. En om te voorkomen dat het budget flink overschreden zou worden, gaat het ministerie van Financiën eind volgend jaar kijken hoeveel budget er al is gebruikt. Is dat meer dan de geplande 2 miljard, dan gaan de kortingspercentages ook omlaag.