Kopzorgen over afrekening NOW

De NOW-regeling werd in één weekend bedacht, vertelde toenmalig topman Fred Paling trots. Maar dat zal niet gelden voor de eindafrekening van het omvangrijkste loket voor coronasteun. „De afhandeling is een stuk ingewikkelder en zal daardoor meer tijd kosten”, zegt UWV-bestuurder Janet Helder. Het UWV rekent op een klus die jaren gaat duren. Er zijn dan ook veel zorgen over de in totaal bijna €8 miljard aan voorschotten die zo’n 140.000 bedrijven hebben ontvangen. Om te kijken of bedrijven ook recht hadden op steun worden steekproeven uitgevoerd en is er een samenwerkingsverband opgezet tussen UWV, FIOD, Belastingdienst en Inspectie SZW. Grootverbruikers moeten bovendien een accountants- of derdenverklaring inleveren. „Er zijn drie mogelijkheden waardoor een ondernemer met terugbetaling geconfronteerd gaat worden”, denkt arbeidsrechtadvocaat Maarten van Gelderen. „Ten eerste natuurlijk dat het omzetverlies bewust of onbewust te groot is ingeschat. Ook zie ik problemen rond bedrijven die onderdeel zijn van een concern. Die regels waren onduidelijk. De laatste zijn de ondernemers waarbij de loonsom is gedaald. Minder bekend, maar dat speelt een grote rol.” Bedrijven die NOW ontvangen zijn verplicht om de loonsom zoveel mogelijk gelijk te houden in de periode waarvoor tegemoetkoming overgemaakt wordt. Maar op veel plekken zijn werknemers vertrokken, met pensioen gegaan of zijn er contracten niet verlengd. „Omdat de loonsom wordt vergeleken met een referentiemaand kan het betekenen dat je onevenredig veel subsidie moet terugbetalen”, aldus Van Gelderen. Schrijnende gevallen In de winkelstraat houden de meeste ondernemers er rekening mee dat er de komende tijd moet worden terugbetaald, zegt Jan Meerman van brancheorganisatie INretail. „In maart was er echt angst in de sector. In alle paniek vroegen ondernemers zo snel mogelijk die NOW aan. Later bleek de omzetdaling alweer mee te vallen of werd niet de slechtste maand opgegeven. Achteraf blijkt dat dan soms een onhandige keuze te zijn.” Het zorgt voor veel kopzorgen bij ondernemers, signaleert Meerman. „Geld terugbetalen dat je niet hebt is lastig. Bedenk dat naast loon ook de vaste lasten als huur gewoon doorgaan. We hopen dan ook dat de overheid een soepele terugbetaalregeling hanteert.” Ook pleit Meerman voor een speciale commissie die schrijnende gevallen kan beoordelen. „Dan moet je denken aan een hardheidsclausule: een mogelijkheid om af te wijken van de regels als de regeling tot een onvoorzien gevolg leidt. Dan straf je niet die ondernemers die op het moment van aanvragen radeloos waren en een verkeerde inschatting maakten.” Zombiebedrijven In Den Haag is er bezorgdheid of er met de €8 miljard niet ook zombiebedrijven in leven worden gehouden. „Er zullen er genoeg zijn die door de NOW nog net het hoofd boven water hielden, maar nog steeds geen vet op de botten hebben”, verwacht Van Gelderen. „Daar ontstaat wel een spanningsveld: de regeling moest bedrijven overeind houden. Moet het UWV dan straks als schuldeiser alsnog een faillissement aanvragen?” Meerman ergert zich aan de discussie over zombiebedrijven. „Het gaat om veel gemeenschapsgeld natuurlijk, maar ik heb nog nooit een ondernemer ontmoet die er niet alles aan doet om zijn bedrijf overeind te houden. Achter een zogenaamd zombiebedrijf zitten ook mensen die hun stinkende best doen om de boel overeind te houden. We moeten veel meer praten over die 95% van de bedrijven die het wel netjes doen.”