Storm in Duitse mkb-obligaties

Het heeft dit jaar behoorlijk gestormd op de Duitse beurs voor mkb-obligaties, de Mittelstandsmarkt. We doelen daarmee in het bijzonder op een reeks probleemgevallen: de schroothandelaar Scholz, de producent van houten brandstofkorrels German Pellets, de Oost-Europese exploitant van landbouwgrond KTG Agrar en ten slotte de Hamburgse zeevrachtvervoerder Rickmers. Allemaal zijn ze in zwaar weer terecht gekomen. De obligaties van Scholz, KTG Agrar en Rickmers leken ons dermate interessant dat we ooit een OK-Score hebben aangevraagd, maar telkens was Okkerse helder in zijn oordeel: afgewezen! Zo is tijdig voorkomen dat we op de klippen zijn gelopen. Mittelstandsmarkt De uitgifte van leningen op de Mittelstandsmarkt, de beurs voor leningen voor het Duitse midden- en kleinbedrijf, heeft sinds 2011 een vlucht genomen. Dat jaar zitten we nog midden in de kredietcrisis en banken hebben hun kredietkraan dichtgedraaid. Ondernemingen zitten ondertussen te springen om nieuw kapitaal onder het mom dat ze hun groei of uitbreiding willen financieren. In werkelijkheid kraken hun balansen. Het is niet een tekort aan vreemd vermogen, maar een tekort aan eigen vermogen dat de bedrijven parten speelt. Beleggers hebben dit niet door en zijn verblind door de relatief hoge coupons van zeven tot negen procent. Klinkende namen, langdurige aanwezigheid in het straatbeeld; beleggers denken dat imago gelijk staat aan een goudgerande financiële status. De laagdrempelige instap middels coupures van duizend euro maakt ze ook nog eens aantrekkelijk voor particuliere beleggers. De dalende rente in de jaren die erop volgen maakt de lokroep van de hoge couponvergoedingen alleen maar sterker. Helaas is het op de MKB-markt niet allemaal botertje tot de boom en door de aanhoudende kredietcrisis vallen er steeds meer lijken uit de kast. Medio 2016 blijkt dat 40 van de 160 obligaties op de Mittelstandsmarkt in de problemen zit. Een kwart van de getroffen bedrijven heeft noodgedwongen de betaling van de rente gestaakt of opgeschort. Dit laat vanzelf zijn sporen in de koersen achter. Rickmers Holding AG Laten we als voorbeeld de obligaties van de Duitse zeevervoerder Rickmers Holding eens onder de loep nemen. In mei 2013 kondigt de onderneming een vijfjarige lening aan met een rentevergoeding van 8,875% per jaar. Instappen? Het familiebedrijf Rickmers kan bogen op een lange traditie in de scheepvaart. Inmiddels beschikt het bedrijf over 120 schepen die, deels in eigendom, deels geleased aan derden, actief zijn in zowel zware ladingen als containervervoer. Ook wij overwegen een positie in de lening van het oude familiebedrijf, dus sturen we de cijfers door naar Okkerse. Hij komt in zijn eerste oordeel al tot de conclusie dat Rickmers averij zal oplopen. ‘De vooruitzichten van Rickmers zijn niet realistisch.’ De OK-Score uitkomsten zijn zelfs onthutsend. Reeds vier jaar achtereen de allerslechtste OK-Klasse 10. ‘Onverbiddelijk, wat mij betreft. Ook omdat uit de jaarrekening een bedrag van 50 tot 80 miljoen niet te traceren valt. Alle mooie woorden ten spijt is dit een tent met een bak schuld, een schuld die in de toekomst niet meer te financieren valt. Ondanks het mooie coupongebaar zou ik deze kruik aan mij voorbij laten gaan.’ Het zijn de snel dalende tarieven in het transport over zee gecombineerd met een hoge schuld die Rickmers in de problemen brengen. En zo geschiedt het. De eerste anderhalf jaar lijkt er nog geen vuiltje aan de lucht en wordt de rente op de obligatie netjes uitbetaald, maar dan. In november 2014 zitten de banken en Rickmers met elkaar om tafel om de schuld te herstructereren. Kort daarvoor had Rickmers de bestaande lening nog met 25 mln euro opgehoogd naar 275 mln euro. Beleggers worden zenuwachtig en doen de obligaties in de verkoop. Nadat Rickmers in januari 2015 een geruststellende update geeft over de positieve onderhandelingen met de banken, herstellen de obligaties zich. Begin april verhoogt het Duitse ratingbureau Creditreform de kredietstatus van Rickmers zelfs nog met een frutseltje, van CCC+ naar B-. Eind november 2015 laait de veenbrand weer op. Rickmers moet 300 miljoen euro afboeken. De onderneming houdt vol op schema te liggen, maar als in januari 2016 de obligaties opnieuw een schuiver maken komt Rickmers met een inderhaast opgesteld persbericht: ondanks de moeilijke marktomstandigheden is er niets aan de hand, alles is onder controle. In 2016 ziet de zeetransportsector zich geconfronteerd met voortdurende stagnatie van de wereldwijde handel. Daarbij doet overcapaciteit de industrie de das om. Eind augustus vraagt de grootste reder van Zuid-Korea, Hanjin, surseance van betaling aan, enkele dagen later gevolgd door een faillissement. Als vlak daarna de Singaporese dochter van Rickmers de rentebetaling op een obligatie opschort, belandt ook de obligatie van Rickmers zelf op een nieuw dieptepunt. Wat voor de obligaties Rickmers geldt, geldt ook voor de meeste andere leningen. Door de snelheid waarmee de dalingen zich voltrekken hebben beleggers geen tijd om nog weg te komen, met alle financiële drama’s van dien. Ron Boer is partner bij Het Effectenhuis Commissionairs B.V., een onafhankelijke specialist in de advisering en handel in obligaties en tevens beheerder van drie beleggingsfondsen: het OK Wereld Fonds (aandelen wereldwijd), het OK Magnificent Twenty (Amerikaanse aandelen) en het Wereld Rente Dividend Fonds (vastrentende waarden). Cliënten van Het Effectenhuis kunnen een positie hebben in de behandelde fondsen op het moment van publicatie. Mocht u tot koop of verkoop overgaan, overleg vooraf altijd met uw adviseur/beheerder.

Storm in Duitse mkb-obligaties

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

Ceo Google in exclusief interview: ’Computerbril over tien jaar gemeengoed’

Analyse: cruciale overwinning topman Ben van Beurden bij Shell

Staat ’kat in nauw’ bij Air France KLM

Kamer in spagaat over nieuwe aandelen Air France KLM