Bijvoorbeeld om langdurig hoge marges en nieuwe investeringen te kunnen garanderen. Brent, de meest gebruikte olie in Europa, schoot maandagochtend dik 5% opwaarts richting $56. Ging vervolgens naar zijn hoogste punt sinds de zomer van 2015, om maandagavond met nog 2,5% winst te sluiten bij $55,40 per vat van 159 liter.

Inzakken voorraden

In december kwamen OPEC-landen tot een 3% productiebeperking van hun totale olieproductie overeen. Die afname en inzakkende voorraden moeten resulteren in een prijs van zeker $65 per vat komend jaar.

Zaterdag gaf Saoedi-Arabië, als belangrijkste OPEC-leverancier, die belofte meer waarde door te beloven nog verder in zijn maximaal opgevoerde productie te snijden. Enkele niet-OPEC-leden sloten zich aan, voor het eerst sinds 2001.

Forse krimp

Als dit pact stand houdt, gaat het tot het voorjaar van 2017 om afname per dag van het equivalent van welgeteld 760.000 vaten olie, berekent dataverwerker Bloomberg.

Met dit productieplan verdwijnt voor de zomer van 2017 de helft (46%) van de hele voorraad van OPEC-landen. Die bevond zich sinds 2014 niet op een zo hoge stand in de opslag maar ook in honderden tankers voor de kusten.

Marktonderzoeker IHS Markit reageert desondanks sceptisch. De deal is nog niet uitgewerkt: per land is de productiestop erg onduidelijk, zegt analist Spencer Welch. ,,Rusland belooft nog niet in te grijpen. Dus alles kan nog instorten als de landen niet leveren wat ze beloofden.”

Verwachtingen verhoogd

De OPEC-landen hebben een traditie om afspraken te negeren. ,,We denken dat 60% van alle OPEC-leden meedoet. Zal Rusland dan wel in zijn productie gaan snijden”, verwoordt Welch de twijfel.

De bevestiging kan nog maanden op zich laten wachten, stelt ABN Amro-specialist Hans van Cleef. „In de tussentijd is het de leden weer gelukt door met het creëren van verwachtingen de olieprijs omhoog te brengen”, zegt hij.

De markt gaat bovendien naar het jaareinde, met weinig liquiditeit en veel volatiliteit. „Speculatieve beleggers kunnen dan winst nemen”, waarschuwt econoom Van Cleef voor dit prijsdrukkende effect.

Schalie wint terrein

Er is ook de keerzijde. Zodra de prijs boven grofweg $60 per vat stijgt, keren de Amerikaanse schalieproducenten, met veel goedkopere brandstof, terug in de markt. Bij een prijs van $50 per vat draaien zij al boven kostenniveau; de OPEC-landen gemiddeld niet.

,,Zestig dollar per vat olie zou de ideale prijs zijn”, aldus de Nigeriaanse olieminister Kachikwu maandag, als lid van OPEC. ,,Vanaf een prijs van midden zestig komt een overvloed aan schalieproducenten”, erkent hij.

Gevaar

De schaliegasbedrijven zetten met een zeventien maands piek van de olieprijs inderdaad veel pompinstallaties weer open. Vorige week ging de teller voor de Amerikaanse markt naar bijna vijfhonderd installaties voor dit jaar. Dat aantal stijgt.

Het is het hoogste niveau sinds vorige zomer, typeert oliedienstverlener Baker Hughes het gevaar voor oliekartel OPEC.

Volg financieel nieuws en de olieprijs met deze gratis app van DFT