Favoriete boeken van bekende economen

De grote favoriet dit jaar is echter de 76-jarige Amerikaans econoom Robert Gordon. Hij maakte er zijn levenwerk van de waan van de dag te negeren, zegt hoogleraar Arnoud Boot met anderen, de lange termijn te volgen en toch miljoenen te biologeren met zijn beschrijving van het ontstaan van de huidige economische problemen.

Met de biografie van voormalig Fed-bestuurder Alan Greenspan kreeg ook buitenstaander Wolfgang Streeck meerdere stemmen. Vooral vanwege zijn boodschap over het veronderstelde naderende einde van kapitalisme. ,,Eenzijdig pessimistisch", typeert hoogleraar Harry Garretsen 'How will Capitalism end?'. ,,Maar het houdt wel de bewustwording voor aanslepende problemen scherp."

Dit zijn de drie boekentips (soms glipte er eentje extra doorheen) van economen Barbara Baarsma, Arnoud Boot, Robert Went, Rick van der Ploeg, Ewald Engelen, Luc Aben en Harry Garretsen.

Barbara Baarsma (hoogleraar UvA, directeur kennisontwikkeling RaboResearch)

Stuurgroep Begrotingsbeleid: Van saldosturing naar stabilisatie.  


De verkiezingen komen er aan. De kiezer die goed geïnformeerd wil zijn leest natuurlijk de (doorrekeningen van de) verkiezingsprogramma’s. Maar wie meer wil over de (on)mogelijkheden om beleid aan te passen, leest het rapport van de Stuurgroep Begrotingsbeleid. Daarin wordt op objectieve wijze aangeven wat de gevolgen van beleid zijn op thema’s als pensioen, woningmarkt, belastingstelsel herziening en arbeidsmarkt. Dit rapport is ook van belang bij het opstellen van concept-regeerakkoorden.

Richard Baldwin: The Great Convergence: Information Technology and the New Globalization.

Als gevolg van de internet revolutie in de jaren negentig van de vorige eeuw heeft globalisering een fundamenteel nieuwe vaart genomen, aldus Baldwin. Het gaat niet langer om concurrentie tussen landen, internationale concurrentie is nu veel meer een kwestie van ketens die dwars over grenzen gaan. Het is daardoor ingewikkelder geworden, niet alleen om verliezers van globalisering te compenseren maar ook om de trend te keren. Globalisering is niet te stoppen, aldus de auteur.

J.D. Vance: Hillbilly Elegy: A Memoir of a Family and Culture in Crisis.

De auteur beschrijft aan de hand van zijn persoonlijke geschiedenis in een stadje in Ohio, hoe langzaam maar zeker de cultuur en waarden om slaan van democratisch naar republikeins. Prachtig verhaal voor wie de achtergronden van de opkomst van Trump beter wil begrijpen. In hun hoop op meer banen in de maakindustrie, betere inkomens en minder immigratie,  stemmen mensen op Trump.

Geert Mak: In Europa.

Toegegeven, dit boek is niet uit 2016, maar al uit 2004. Maar een zeer belangrijk thema het afgelopen jaar en komende jaar is Europa. Denk maar aan de Brexit en de opkomst van nationalistische partijen. Het belang van de Europese Unie is niet alleen economisch, maar blijkt ook uit de lange periode van vrede en relatieve politieke rust die we sinds WOII hebben genoten. Wie het boek van Mak (her)leest zal zich dat in volle omvang realiseren.

Arnoud Boot (hoogleraar financiële markten UvA)

,,Makkelijke keuzes dit jaar”, schrijft hoogleraar Arnoud Boot. ,,Twee bestsellers waren ook terecht bestsellers.”   

Robert J. Gordon: The Rise and Fall of American Growth

Robert Gordon is altijd bereid tegen de waan van de dag in te gaan. Informatie technologie valt voor hem in het niets bij de grote technologische revoluties (stoommachine, elektriciteit, etc.) van de afgelopen 140 jaar. Heeft hij gelijk? Ik denk van niet, maar hij maakt weldegelijk een zeer overtuigende analyse van de invloed van technologie op economische groei. Begrip over het verleden is cruciaal voor het begrijpen van de toekomst. En dit is de kracht van het boek – het geeft hiervoor enig houvast.

Sebastian Mallaby: The Life and Times of Alan Greenspan

Er zijn vele redenen om dit boek te noemen. De belangrijkste is dat dit boek laat zien hoe economisch beleid afhankelijk is van het politiek krachtenveld. ‘Waardevrije’ economie bestaat niet. En dit is dan meteen ook de zwakte van Alan Greenspan, zijn beleid werd een ‘meebuigbeleid’ met de waan van de dag. Dit is verrassend gezien de grote kwaliteiten die Greenspan had. En erger nog, was hij nog bereid om critici om zich heen te verzamelen, of ging hij in zijn eigen persoonsverheerlijking geloven?

Steve Lee Myers: The New Tsar: The Rise and Reign of Vladimir Putin

Geen economisch boek, maar weten we inmiddels niet dat voor ons economen het cruciaal is om het maatschappelijk-politiek krachtenveld te begrijpen? De politieke betrokkenheid bij het functioneren van de economie zal toenemen. Protectionisme en staatskapitalisme komen dichterbij. Het begrijpen van het opereren van Vladimir Putin kan enig houvast bieden…

Robert Went (econoom WRR)

Robert Gordon: The Rise and Fall of American Growth

Een van dé grote vragen voor nu en morgen: blijft de productiviteitsgroei matig, zoals de afgelopen tijd, of kunnen nieuwe technologische ontwikkelingen voor veel hogere groei zorgen? Gordon verdedigt met verve de pessimistische visie, in een mooi geschreven boek. Het is nog dikker dan het beroemde boek van Piketty, maar dan heb je ook een berg aan inzichten, anecdotes, en vragen om over na te denken.

Joe Earle, Cahal Moran and Zach Ward-Perkins: The econocracy; The perils of leaving economics to the experts

Economie mogen we niet aan economen overlaten, stellen deze studenten van Rethinking Economics. Zij pleiten voor meer diversiteit bij economen en in hun opleiding. In dit jaar van Brexit en Trump was ook in de financiële pers te lezen dat economen wel wat bescheidener zouden mogen zijn, meer sociologie dienen te lezen, en vaker met gewone mensen moeten praten. "We hebben meer economen met modder aan hun schoenen nodig", noemde Sarah O'Connor dat in The Financial Times.

Branko Milanovic: Global Inequality, A New Approach for the Age of Globalization

Voormalig wereldbankeconoom Branko Millanovic schreef een niet te missen boek over de dynamiek van mondiale ongelijkheid. Hij is inmiddels wereldberoemd dankzij zijn figuur van de 'olifant'. Die curve laat zien dat de allerrijksten in de jaren 1988 tot 2012 veel rijken werden, en ook de opkomende Aziatische middenklasse. Maar de inkomens van grote delen van de westerse middenklasse namen nauwelijks toe. Dat verklaart mede de dit jaar sterk toegenomen aandacht voor de keerzijdes van globalisering.

Rick van der Ploeg, (hoogleraar economie Oxford, VU)

Peter Wadhams: A Farewell to Ice.

De voormalige directeur van het Cambridge Scott Polar Research Institute over de opwarming van de planeet. Hij legt de belangrijke rol die ijs speelt prachtig uit. Zijn conclusie liegt er niet om na 40 jaar meten op de polen: een dezer jaren zal de noordpool voor het eerst sinds 10.000 jaar helemaal ijsvrij zijn. De polen zijn de kanaries in de mijn en waarschuwen we ons dat we nu actie moeten nemen anders is het te laat. Verplichte literatuur voor het kabinet, dat er qua klimaatbeleid met de pet naar gooit.

Leif Weinar: Blood Oil – Tyrants, Violence and the Rules that Run the World.

Van de bij John Rawls gepromoveerde filosoof van King’s College London. Zijn pleidooi is dat internationale handel in diamanten, olie en andere mineralen niet deugt omdat we daarmee sociopathetische dictators en sadistische militias aan de macht houden. Dit is net zo erg als de handel in slaven, en weer speelt Nederland geen fraaie rol. Het is tijd dat de rijke landen zich niet meer laten chanteren door tirannen die niet terugdeinzen voor moord en oorlog om hun mineralen en olie veilig te stellen.

Ian McEwan: Nutshell.

Van de beste Britse auteur. Het speelt in St John’s Wood, om de hoek waar ik woon, en is geïnspireerd door de worstelingen van Hamlet. Het hele verhaal wordt verteld door de ongeboren vrucht die moet tolereren hoe zijn moeder vreemd gaat met de onbehouwen, ongecultiveerde broer van haar meer literaire echtgenoot met alle fysiek ongemakken voor de ongeboren vrucht vandien. De vrucht is zeer wereldwijs want wordt op de hoogte gehouden door al het nieuws op BBC Radio 4. En moet alle complotten om zijn vader te vermoorden aanhoren. Met een dramatisch eind.

Ewald Engelen (hoogleraar financiële geografie UvA)

Joseph Stiglitz: De Euro: hoe de gemeenschappelijke munt de toekomst van Europa bedreigtgt

In ongekend felle bewoordingen veegt Stiglitz in dit boek de vloer aan met de ontwerpers en verdedigers van de euro. Volgens de Nobelprijswinnaar zijn de vingerafdrukken van het grootbedrijf overal te vinden: van de convergentiecriteria van het Verdrag van Maastricht en de onafhankelijkheid van de ECB tot aan de bezuinigingsprogramma's die Griekenland, Ierland en Portugal opgelegd hebben gekregen. In het eerste deel schetst Stiglitz wat er mis is met de euro.

In het tweede deel maakt hij gehakt van de trojka. En in het derde deel doet hij een hartstochtelijke oproep om de euro te repareren omdat, aldus Stiglitz, het huidige doormodderscenario onherroepelijk tot een hard einde van de euro zal leiden. Het interessantste aan Stiglitz' boek is dat hij er niet van overtuigd is dat een terugkeer naar nationale munten zo kostbaar hoeft te zijn als de Juncker's en Dijsselbloemen van deze wereld altijd suggereren. En daarmee eindigt dit boek voor eurosceptici als ondergetekende onverwacht optimistisch.

Wolfgang Streeck: How will Capitalism end?

Streeck is voor de lezers van DFT geen onbekende. Naar aanleiding van de verschijning van de Nederlandse vertaling van zijn vorige boek, Gekochte tijd, had DFT een groot interview met deze internationaal vermaarde en uiterst eurokritische Duitse socioloog.

In niet mis te verstane bewoordingen maakte Streeck daarin korte metten met de uitverkoop van onze democratische waarden aan grootzakelijke belangen die onder de vlag van Europese integratie de laatste drie decennia had plaatsgevonden. Het marktvolk heeft het gewonnen van de demos.

Gekochte tijd was al geen vrolijk boek, How will Capitalism End? doet daar nog een schep bovenop. Volgens Streeck zijn kapitalisme en democratie onverenigbaar. En als je kijkt naar belastingontwijking, groeiende vermogens- en inkomensongelijkheid, de uitholling van zorg en onderwijs, en stagnerende en zelfs dalende gezinsinkomens kan je niet anders dan concluderen dat hij gelijk heeft.

Streeck's vraag suggereert twee toekomsten. Een toekomst van kapitalisme zonder democratie, zoals in het Turkije van Erdogan, het Rusland van Poetin en het China van Xi Jinping. En een toekomst van herwonnen politieke controle over het kapitalisme. Maak je borst maar nat.

Thomas Frank: Listen Liberal! Whatever happened to the party of the people 

Het derde boek dat wat mij betreft de toon van 2016 heeft weten te pakken is een buitenbeetje. Dit is namelijk niet een boek van, voor en over economen (of in het geval van Streeck, van, voor en over academici), maar is geschreven door een Amerikaanse journalist en gaat over een politieke partij.

De vraag die Frank zichzelf stelt is sinds Brexit en Trump alleen maar actueler geworden en dat geldt ook voor zijn antwoord: hoe komt het dat de "natuurlijke" vertegenwoordigers van de gewone man – de democraten in de VS, Labour in de VK en de sociaal-democraten op het Europese continent – de weg zo kwijt zijn?

En dan bedoelt Frank de steun van deze traditionele arbeidersbewegingen voor politieke besluiten die vooral de elite ten goede komen: marktwerking, belastingverlaging, afbraak van de verzorgingsstaat, vrijhandel. Volgens Frank is het misgegaan in de late jaren zestig toen universitair geschoolde hippies de democratische partij hebben gegijzeld en langzaam hebben getransformeerd van een arbeiderspartij in een partij van, voor en door professionals.

En daaronder verstaat Frank iedereen die een universitaire opleiding heeft genoten. Het is dit verraad van de intellectuelen die volgens Frank aan de wieg staat van de problemen van de democratische partij in de VS. Verplichte lectuur voor iedereen die de aanstaande populistische revolte op het Europese continent wil begrijpen. "Coming to a theatre near you". Te beginnen op 15 maart volgend jaar in Nederland.

Luc Aben (hoofdeconoom Van Lanschot Bankiers)

Sebastian Mallaby: The man who knew: the life and times of Alan Greenspan

From hero to zero. Dat lijkt wel de weg die voormalig FED-baas Greenspan heeft afgelegd. De tovenaar die erin leek te slagen om economische schommelingen te beheersen, viel na de financiële crisis van z’n voetstuk. Met als groot verwijt dat hij te laks zou hebben opgetreden tegen luchtbellen op financiële markten en in het vastgoed. Het boek probeert vanuit de ‘mens’ Alan Greenspan’, zijn carrière, en vooral vanuit de economische en politieke tendensen te kijken naar het waarom van zijn handelen. Of niet handelen. Het herinnert eraan dat elke beslissing van een zogenaamde onafhankelijke centrale bank, per definitie toch politiek is. Waarbij politiek de kunst van het haalbare is.

Minxin Pei: China’s Crony Capitalism: the dynamics of a regime decay 

China zit midden in een transformatieproces. Een proces dat moet leiden tot meer nadruk op binnenlandse vraag (consumptie) en meer vrijemarktwerking. Geen eenvoudige oefening. Omwille van de grootte van het land én omwille van diepgewortelde gewoonten. Zoals corruptie. Bovendien mag tijdens dat proces de economische groei niet stilvallen. Al was het maar om sociale spanningen onder de knoet te houden. Het regime ‘koopt’ dus medestanders. Wat dan weer vloekt met het streven om de corruptie aan te pakken.

Wolfgang Streeck: How will capitalism end? Essays on a failing system  

The end of history, schreef Fukuyama in 1992. Het kapitalisme had de definitieve overwinning behaald. Gedaan met de opkomst en verval van economisch-politieke systemen. Democratie en kapitalisme zouden voortaan de onaantastbare norm zijn. Niet dus, volgens Wolfgang Streeck. Het is al jaren zijn stelling dat het kapitalisme zichzelf zal vernietigen. De lage economische groei, toenemende ongelijkheid en hoge schulden zijn in zijn ogen een volgende stap in dat proces. Geen opbeurend boek. Eenzijdig pessimistisch. Maar het houdt wel de bewustwording voor aanslepende problemen scherp.

Harry Garretsen (hoogleraar internationale economie en business, RUG)

Branko Milanovic: Global Inequality: A New Approach for the Age of Globalization

Boek dat laat zien wie relatief gezien wereldwijd de winnaars en verliezers van globalisering zijn sinds de val van de Berlijnse muur, het moment dat door velen als startpunt van de meest recente golf van globalisering wordt gezien. Tot de grote winnaars behoren de werkenden in opkomende economieen als China en India en de ook hoger opgeleiden in het Westen. De achterblijvers in inkomensstijging zijn de middengroepen in het Westen. Door dit boek begrijp je het ongenoegen over globalisering opeens veel beter,  verplichte kost ook voor politici.

Robert Gordon: The Rise and Fall of American Growth

Vuistdikke maar zeer leesbare pil waarin met een stortvloed aan voorbeelden en cijfers aannemelijk wordt gemaakt dat de hoogtijdagen van de economische groei achter ons liggen omdat de prodcutiviteit maar mondjesmaat zal stijgen de komende decennia, de grote technologische doorbraken liggen, ondanks de huidige ICT revolutie, achter ons. Aanbevolen voor Trump en co die Amerika weer "great" denken te gaan maken

Michael Lewis: The Undoing Project

Lewis die eerder krakers als Liar's Poker, Moneyball en natuurlijk the Big Short schreef, gaat in dit fascinerende boek in op het leven en werk van Daniel Kahneman en Amos Tversky, die als twee bevriende psychologen baanbrekend onderzoek verrichtten naar de vraag hoe mensen (economische) keuzes maken onder onzekerheid. Leest als een trein en voor wie wil weten hoe we van sportveld tot financiële sector onszelf vaak voor de gek houden bij het nemen van beslissingen is dit een boek een echte aanrader (en het is ook nog een prachtig verhaal over vriendschap).

Elke ochtend al het relevante financiële nieuws gratis in je mailbox? Meld hier aan