Twente heeft primeur drone-radar

De Alphatoren in Enschede is met 110 meter het hoogste gebouw in Oost-Nederland. Daar bovenop heeft het innovatie- en testcentrum Space53 in Enschede een detectiesysteem geplaatst. Deze brengt de aanwezige drones in het Twentse luchtruim in kaart. Dit is voor het eerst in Nederland in stedelijk gebied. De aanleiding was een bijna-botsing van een landende traumahelikopter van Medisch Spectrum Twente met een drone. „Alleen al in Enschede zijn er dagelijks tientallen drones actief”, zegt directeur Marc Sandelowsky van Space53. „Kopers van hobby-drones weten vaak maar weinig van de regels. Maar er zijn veel regels en die zijn soms ook nog aardig complex. Zo is een groot deel van de stad Enschede op dit moment verboden gebied voor drones. De radar is een eerste stap om de onbemande vliegtuigen te identificeren en het gebruik in goede banen te leiden.” Campagne Zo is het bijvoorbeeld niet toegestaan om bij een vliegveld drones te gebruiken en boven bepaalde gedeelten van sommige steden. Een particulier kan voor een paar honderd euro al een kwalitatief goede drone kopen. Naar schatting vliegen er tienduizenden rond in Nederland, waarvan een kleine tweeduizend voor professioneel gebruik. De overheid lanceerde een tijd geleden een campagne om hobbyisten te wijzen op de regels voor het gebruik van de drone Het systeem op de Alphatoren zoekt naar de radiosignalen tussen het onbemande vliegtuigje en de bediening en haalt hier data uit over de drone en de vlucht. „Er vliegen steeds meer hobby- en professionele drones in de lucht. Met de data die we verzamelen kunnen we beleid ontwikkelen om dit veilig en verantwoord te houden. Nu voor Enschede en de regio Twente, straks voor heel Nederland en misschien wel Europa.” Space53 is een initiatief van onder meer Universiteit Twente en de Saxion Hogeschool. Er wordt samengewerkt met overheden zoals de brandweer, politie en kennisinstituten als het Nederlands Lucht- en Ruimtevaart Laboratorium (NLR). Het initiatief is in 2016 gestart. Space53 is gevestigd op het voormalige militaire vliegveld in Twente. Vliegende robots Nu heeft elk land zijn eigen regels voor het gebruik van drones. De Europese luchtvaartautoriteit EASA publiceerde in juni nieuwe voorschriften, waarmee het ook mogelijk moet worden om over de grens te vliegen. De drone is ooit ontwikkeld voor militaire doeleinden, maar vond ook snel de weg naar gewone toepassingen. De onbemande vliegende robots worden nu ingezet voor precisielandbouw, voor logistiek, beveiliging en inspectie en onderhoud van bijvoorbeeld bruggen, grote fabrieken en installaties. Maar ook de drugshandel maakt dankbaar gebruik van drones. Multinationals als webwinkel Amazon en transportbedrijf UPS zijn bezig met de ontwikkeling van een bezorgdienst met de onbemande vliegrobots. Twee weken geleden vroeg UPS een certificaat aan bij de Amerikaanse luchtvaartinspectie FAA, waardoor de transportgigant op schema ligt als aanbieder van een van de eerste gecertificeerde commerciële drone-operatoren in de Verenigde Staten. „We kunnen het ons in Nederland niet voorstellen dat een pizza per drone bezorgd wordt, omdat we maar een klein land zijn met een prima infrastructuur. Maar in onherbergzame gebieden kan het lonend zijn”, zegt Sandelowsky. Een drone heeft binnen een half uur een stel pakketjes op een berg afgeleverd. Met een auto kost het veel meer tijd, omdat de berg of en af gereden moet worden. „Dat is duurder”, stelt de Space53-directeur. Ook voor bijvoorbeeld het vervoer van medicijnen kan de drone een oplossing zijn. Opsporing Er is nog geen luchtverkeersleiding voor de onbemande vliegtuigjes, terwijl er steeds meer toestellen in gebruik zijn. De radar zou een opmaat daar naar toe kunnen zijn. Een paar maanden geleden lag het luchtverkeer rond de Britse luchthaven Gatwick nog een paar dagen stil, omdat er in de directe nabijheid drones werden gesignaleerd. De dader of daders zijn nooit gevonden. Wordt deze radar in Twente straks ook voor opsporing gebruikt? Primair is dat niet het doel, zegt Sandelowsky. „De politie en de Veiligheidsregio zijn wel betrokken bij dit initiatief. Zij zijn zeer geïnteresseerd in de uitkomsten.” Privacy is een groot thema bij het gebruik van drones. Vaak wordt gerefereerd aan mensen die terwijl ze rustig in hun tuin zitten een onbekende drone zien hangen. „Er gaat dreiging vanuit. Bovendien weten de betrokkenen niet of er data worden verzameld en wat er met die data gebeurt. Daar moet meer inzicht in komen.”