Laatste Boeing 747 uit de fabriek: ’Beter voor planeet, maar pijn aan pilotenhart’

De laatste iconische Boeing 747 rolde dinsdagavond van de band in de fabriek in de VS. Een uniek moment aldus de kenners en vele duizenden liefhebbers in de wereld. ’The queen of the skies’ betekende een revolutie in de luchtvaart. „Van panda’s tot racewagens, we hebben alles er mee vervoerd.” „Het is een einde van een tijdperk, maar al wel lang verwacht”, zegt luchtvaartdocent Joris Melkert van de TU Delft. Dinsdagavond werd de laatste 747 afgeleverd aan Atlas Air. „De viermotorige vliegtuigen zijn ingehaald door nieuwere modellen, die met twee motoren veel zuiniger zijn en waar bijna net zoveel mensen in kunnen”. Om die reden hebben veel luchtvaartmaatschappijen, waaronder KLM, al afscheid genomen van het toestel voor de passagiersvluchten. De Nederlandse luchtvaartmaatschappij vloog zogeheten ’combi’s’ waarvan het achterdek werd gebruikt voor vracht. KLM heeft nog vier Boeing 747’s in gebruik voor de vrachtvloot, maar daar komt over drie jaar ook een einde aan. Vorige week vrijdag maakte KLM bekend dat de ’Queen of the Skies’ in 2026 definitief de vloot verlaat. Sommige versies van het vliegtuig hebben een neus die open kan, waardoor de vracht makkelijker geladen kan worden. „Het is een bijzonder toestel, daar kun je niet omheen. We hebben de gekste dingen vervoerd: stieren, giraffen, de panda’s naar Nederland in 2015, auto’s, vliegtuigmotoren, een mast voor de Volvo Ocean race. Normaliter gaan er veel bloemen, groente, fruit en andere bederfelijke waar mee. We vliegen vooral op Zuid-Amerika en Afrika”, zegt Gerard Roelfzema van Martinair, de vrachtdochter van KLM. Volgens Melkert kost het nu te veel geld om de productielijn voor Boeing open te houden, omdat de vraag praktisch is teruggezakt. „In mijn geboortejaar maakte het eerste prototype een vlucht, en ik voorspel dat er over vijftig jaar nog steeds 747’s zullen rondvliegen”, zegt Melkert. De levensduur van deze vliegtuigen is 25 tot 30 jaar. „De vliegtuigen die nu van de band komen, gaan nog jaren mee”. In totaal werden er 1574 van geproduceerd in de afgelopen 54 jaar. Zo’n 444 zijn nog altijd in gebruik. Tekst gaat verder onder de video. Het toestel wordt geroemd om de iconische vormgeving. „De Amerikaanse president vliegt er ook mee, en heeft zelfs een nieuwe besteld. Het is toch imposant aankomen in zo’n groot toestel”, weet Melkert. De 747 is ooit ontwikkeld als militair transportvliegtuig, maar kwam op de markt voor burgerluchtvaart toen de Amerikaanse defensie voor een ander toestel koos. In het begin waren tussenstops nodig. Eind jaren tachtig veranderde dat, waardoor men in één ruk naar verre bestemmingen in Azië kon vliegen. Er zijn zelfs reizen voor 747-fans, rouwdiensten als er een vliegtuig naar de woestijn vertrekt naar het vliegtuigkerkhof en speciale Facebookpagina’s. Voorzitter Willem Schmid van pilotenvakbond VNV had, toen hij eenmaal gegrepen was door de luchtvaart, een poster van de 747 op zijn kamer hangen. Hij begrijpt de ’gekte’ wel. „Het is een uniek toestel, door de belijning en de extra verdieping. Maar ook uniek omdat de prijs van vliegen door de grotere aantallen passagiers omlaag ging. Daarmee heeft het toestel gezorgd voor de democratisering van de luchtvaart. Ook voor de gewone man kwam vliegen in bereik, in plaats van alleen de elite.” VNV-bestuurder en piloot Peter Westerneng heeft ’tot zijn laatste snik’ bij KLM in de 747 gevlogen. De luchtvaartmaatschappij pensioneerde de passagierstoestellen in maart 2020, toen de coronacrisis was uitgebroken. Een maand later besloot KLM ze toch weer uit de mottenballen te halen, omdat er destijds een enorme vraag was naar vrachtcapaciteit. Hij werd fan van het toestel toen hij voor zijn pilotenopleiding naar de VS vloog, in toevallig een 747 waar hij later zijn carrière bij KLM op begon. „Ik zat op de een na laatste vlucht van een KLM-passagiersjumbo, na een carrière van vijftien jaar Boeing 747. Opvallend was het gevoel van ruimte aan boord, dat zowel door de bemanning als klanten werd beleefd.” Airbus Rivaal Airbus kwam met een nog groter toestel dan de Boeing 747, de A380. De Franse vliegtuigbouwer trok de stekker al vier jaar geleden uit de productie, maar een aantal luchtvaartmaatschappijen heeft het toestel weer uit de woestijn gehaald, waaronder het Duitse Lufthansa. Melkert verwacht niet dat dit een hoge vlucht zal nemen. „Het bleek in de praktijk moeilijk te zijn om de toestellen vol te krijgen. Daarbij kunnen kleinere toestellen steeds verder vliegen, waardoor die economischer zijn in de bedrijfsvoering. Er zijn nu een aantal maatschappijen die de A380 opnieuw inzetten, maar die hebben ze al in eigendom. Ze kunnen er nu weer geld mee verdienen, in plaats van in één keer de investering afschrijven.” Westerneng zegt dat de vergroening van de luchtvaart om een andere aanpak vraagt. „Het stoppen van de 747 is beter voor de planeet, maar doet pijn aan het pilotenhart.”

Laatste Boeing 747 uit de fabriek: ’Beter voor planeet, maar pijn aan pilotenhart’

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

Philips-topman Roy Jakobs: ’Dit jaar eerste schikkingen in apneu-affaire’

Minister Adema: ’Schande dat pulsvissen ons is afgenomen’

Datalek bij NS en VodafoneZiggo: wat moeten klanten nu doen?

Hogere boete per 1 juni voor opzeggen vast energiecontract