Column: Traineeships: slavernij op de arbeidsmarkt

Als je 40 uur per week werkt, betekent dit een maandsalaris van €2276. Onregelmatigheidstoeslagen komen hier nog bovenop. En weer dacht ik: niet slecht.

Even ter vergelijking: een net afgestudeerd academicus die in het bedrijfsleven aan de slag gaat, verdient minder. Zo ken ik in mijn netwerk veel jonge ambitieuze jongens en meiden, midden 20, net klaar met universitaire studies als politicologie, bestuurskunde en rechtsgeleerdheid. Ze zeggen elk – en veelal ook onafhankelijk van elkaar - dat het voor hen zelfs in een periode van kokendhete conjunctuur extreem lastig is om een fatsoenlijke en passende baan te vinden.

Manusje-Van-Alles

Traineeships zijn er echter in overvloed. Het is voor academici in genoemde disciplines meestal de gedoemde én noodzakelijke carrièrestart. Echter, wel met flinke financiële consequenties. Met niet veel meer dan een ’schamel salarisje’ van maximaal €1700 bruto per maand moet je het doen. En, je verwordt tot het Manusje-Van-Alles. Moderne slavernij dus.

Ik sprak laatst een jonge vent van 23 die als afgestudeerd jurist bij een Zuidas-kantoor, als laatst ’binnengekomene’ elke keer de lunch voor de andere advocaten moest verzorgen. Dat is daar een hilarische traditie. The Freshman is de cateringjuf. Elke dag van half 12 tot 2 heeft hij het ra-zend-druk met broodjes smeren en de melk inschenken.

Begeleiding?

Diep teleurstellend is het. Er zijn geen andere woorden voor. Zo wordt onder het mom van ’traineeship’ de trainee ’volop begeleiding’ en een reeks aan cursussen en trainingen beloofd, maar niets is minder waar. Voor ’volop begeleiding’ is al helemaal geen tijd omdat iedereen het in de organisatie zelf al zo druk-druk-druk heeft. En dus worden de gecompliceerde en dus tijdrovende dossiers ook aan de trainees gegeven, die zich dan het apezuur moeten werken om er inhoudelijks nog iets van te kunnen maken. 24/7 is de keiharde werkelijkheid voor hen; op zaterdag en zondag staat bij trainees de laptop standaard aan.

Laatst zat ik op een vrijdagmiddag op een terrasje op de Zuidas in Amsterdam. Er zat een groep jonge net afgestudeerde rechtenstudenten naast me, aan een ander tafeltje. Allemaal bleke bekkies. Stuk voor stuk waren ze gedesillusioneerd over hun traineeship. Ook zij wisten het; ze zijn eigenlijk moderne slaven. Het enige verschil met 150 jaar geleden is dat ze geen (zichtbare!) ketting om de nek hebben.

Winstmodel

Een traineeship is dus een ultiem lucratief winstmodel voor de ’werkgever’. Bijvoorbeeld in de advocatuur; een trainee staat gelijk aan goedkope uren. De grote vraag is echter of de klant – bijvoorbeeld in het mkb – daarvan profiteert. Want als de trainee maar een paar euro per uur kost, waarom staat er voor de gedane werkzaamheden dan toch een post van €250 per uur op de nota voor de klant?

Wordt het niet eens tijd dat we deze ’werkgevers’ hierop aanspreken? Niet alleen uit solidariteit met het jonge talent dat de arbeidsmarkt betreedt en waarvan we allemaal vinden dat ze zich oprecht moeten kunnen ontplooien. Zonder dat de dreiging van een burn-out of overkill op de loer ligt.

Maar ook omdat het de hoogste tijd is, dat wij deze ’werkgevers’ op hun sociaal-maatschappelijke verantwoordelijkheid wijzen. Zoiets als: slavernij bestaat niet meer. Behandel je medewerkers op basis van kwaliteit. Niet op basis van uitbuiting. En beloon ambitie. Kortom, heb een beetje respect.

Deadlines

Een hamburgerverkoper bij de McDonalds moet overigens ook kei- en keihard werken. Daar is ook niks mis mee. Maar ja, die hoeft op z’n vrije dagen zijn laptop niet te openen om dossiers verder uit te spitten omdat deadlines naderen.

Bovendien kun je bij de McDonalds ook volop doorgroeien naar hogere en (nóg) beter betaalde functies. En interessant genoeg: de medewerkers van McDonalds hebben bijna allemaal per definitie een smile op hun gezicht.