Het probleem zit in de hardware, de chips zelf. Die zitten in miljarden computers en mobiele telefoons. Bewijs van massaal misbruik is nog niet gevonden.

,,Het is een designfout in de chip. Dit probleem is groter dan ik tot nu toe in de markt heb gezien”, zegt beveiligingsonderzoeker Rickey Gevers van Redsocks Security.

Het gaat eigenlijk om twee verwante gaten in de chips. Een daarvan treft alleen Intel-chips, de andere raakte ook chips van concurrenten AMD en ARM.

Beveiligingsbedrijven bieden softwarebeveiliging via een update van het besturingssysteem aan, maar die zal de rekenkracht of snelheid van oudere en al trage pc’s en smartphones beperken, waarschuwt Gevers. „Bij een goede, moderne laptop hoef je er overigens niets of nauwelijks iets van te merken.”

Vertragingen met een derde van de snelheid zijn bij bedrijven die met complexere systemen werken, zoals verwerkers van grote databases, al wel gemeld, bevestigt Intel.

Stilgehouden

Onderzoekers van Google hebben de kwetsbaarheden in de chips in juni ontdekt. Het werd stilgehouden zodat techbedrijven de tijd hadden om de gaten te dichten. Dat is gebruikelijk. Op 9 januari zou het naar buiten worden gebracht, maar het is eerder uitgelekt.

Daardoor is het nu alle hens aan dek voor softwarebedrijven. Microsoft en Google hebben snel updates verspreid, Apple werkt eraan. Beveiligers adviseren consumenten updates voor het besturingssysteem snel te installeren. Beveiliger Gevers: „Daarmee lijken de grootste problemen op te lossen.”

Aandeel Intel zakt

Het aandeel van de chipmaker Intel noteerden donderdagmiddag 3,5% lager. Dat van AMD noteerde 5,2% winst: de markt schat waarschijnlijk in dat het minder getroffen wordt en kan profiteren van tekorten aan chips bij Intel.

Intel is een grote klant van de Veldhovense chipmachinemaker ASML (+0,7%). Dat bedrijf reageert niet op de problemen bij Intel.

De topman van chipmaker Intel kwam donderdag in het nieuws omdat hij voor het bekend worden van het probleem zijn aandelenpakket drastisch had afgebouwd.

Onder de motorkap

Het probleem zit volgens experts diep onder de motorkap van de systemen op de chip, op een plek waar reguliere gebruikers niet komen. Daar zit een kernel, het systeem dat de belangrijkste opdrachten afhandelt.

De kernel zorgt er bijvoorbeeld voor dat het geheugen werkt, dat toetsenborden en muizen werken en dat programma's bestanden kunnen lezen.

Wachtwoorden onderscheppen

De kernel zou ontoegankelijk moeten zijn, maar dat blijkt niet het geval. Wie toegang krijgt tot de kernel, kan bijvoorbeeld wachtwoorden onderscheppen en bestanden lezen.

Sommige beveiligers stellen vervanging van de hele processor in alle apparaten als beste oplossing voor.

Het is niet bekend of het gat al bekend was bij hackers. Volgens cyberwaakhonden is er in elk geval geen bewijs dat er gebruik van is gemaakt.

De problemen voor Intel zijn groot. Mogelijk moeten chips nu helemaal van voren af aan opnieuw worden ontworpen, aldus sectorspecialisten. En moeten de kwetsbare chips worden vervangen. Tot die tijd moeten er noodmaatregelen worden genomen, die computers en telefoons langzamer kunnen maken.