Flexwerker blijft voorlopig in trek

Veel flexwerkers verkeren ondanks de economische groei en de krapte op de arbeidsmarkt nog altijd in grote onzekerheid, zo blijkt uit bevindingen van onderzoeksbureau TNO en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in hun publicatie de Dynamiek op de Nederlandse Arbeidsmarkt. Trend „Het aantal flexwerkers is de afgelopen jaren toegenomen en de trend zet door”, zegt TNO-onderzoeker Joost van Genabeek. „Er is namelijk veel tijdelijk werk en daarom is er behoefte aan tijdelijk personeel. Het is vreemd dat de flexibilisering niet stopt in een tijd dat er sprake is van krapte op de arbeidsmarkt. Sterker nog, er is over de hele linie sprake van een toenemende flexibilisering.” Het aantal flexibele werknemers is de afgelopen vijftien jaar toegenomen van 1,1 miljoen naar bijna twee miljoen. Het aantal zzp’ers groeide van ruim 634.000 in 2003 naar bijna 1,1 miljoen vorig jaar. Nederland neemt voor wat betreft de toename van flexwerk een uitzonderlijke positie in. Voor zowel het aandeel tijdelijk werk als zzp behoorde Nederland tot de grootste groeiers binnen de EU met een groei van 4,7 procentpunt in de afgelopen 10 jaar. Volgens Van Genabeek zijn er verschillende redenen dat ons land inmiddels Europees kampioen flex is. „Dat heeft onder meer te maken met de manier waarop we onze economie hebben ingericht. Nederlandse bedrijven zijn vaak actief in dienstverlenende sectoren, waar veel behoefte is aan flexibiliteit. Een deel van de flexwerkers is dan ook tevreden met hun situatie.” Daar staat echter tegenover dat er veel flexwerkers actief zijn in beroepen waar weinig opleiding voor is vereist, zoals bijvoorbeeld in de horeca, de land- en tuinbouw en de verschillende distributiecentra. „Maar de flexibilisering zet niet alleen door aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Ook in de bouw en het onderwijs zien we een toename.” Baanzekerheid Uit het onderzoek van TNO en het CBS blijkt verder dat de baan- en werkzekerheid de laatste jaren zijn toegenomen. Zo staan er veel vacatures open en zijn werkgevers eerder bereid om mensen in vaste dienst te nemen. „De eerste echte stijging van het aantal vaste contracten was pas te zien in 2018. Er was sprake van een trendbreuk, terwijl het maar om een hele beperkte stijging gaat. De groei zet in beperkte mate door, maar dat is tijdelijk. Bij economische tegenwind kan het zomaar weer omslaan”, aldus Van Genabeek. De TNO-onderzoeker benadrukt dat het vaste contract voor veel werkgevers nog altijd een te groot risico vormt. „Bedrijven hebben bijvoorbeeld te maken met hoge lasten in het geval van loondoorbetaling bij ziekte.” Verandering Van Genabeek verwacht dat de aanbevelingen van de commissie Borstlap daar verandering in kunnen brengen. Zo moet het vaste contract weer aantrekkelijker worden gemaakt door de ontslagbescherming aan te passen en de verplichtingen rond de loondoorbetaling bij ziekte te verkorten tot een jaar. Ook moeten werkgevers meer de ruimte krijgen om wendbaarder te zijn met vaste krachten. De commissie adviseert verder om flexibele contracten niet langer aan te moedigen. Zo moeten werkgevers meer betalen als ze flexkrachten inhuren. Dat is in lijn met de Wet Arbeidsmarkt in Balans die dit jaar is ingevoerd. Werkgevers betalen daardoor meer WW-premie als ze flexwerkers inzetten.