’Boeren zijn onterecht afgeschilderd als crimineel’

Geen sector in Nederland wordt momenteel zo vaak voor het voetlicht gebracht als de landbouw. Van stikstof en boerenprotesten tot mest: maandelijks, zelfs wekelijks is er wel groot nieuws. Yoram Knoop, ceo van ForFarmers, Europa’s grootste veevoerproducent en de enige beursgenoteerde in Nederland, kan ondanks de reuring onder boeren zijn enthousiasme over ’deze schitterende sector’ nauwelijks verhullen als hij langs de metershoge silo’s op het enorme fabrieksterrein van ForFarmers loopt. „Het kan soms zijn dat het hier naar chocola ruikt. Dan mengen we de snippers afkomstig van de cacaofabriek door het veevoer. Zo gebruiken we reststromen van de voedingsindustrie weer voor veevoer.” Kringloop zoals u dat voorstaat. Is Nederland te streng voor de agrarische sector? „In het buitenland moeten ze lachen om wat er in Nederland gebeurt. Het is van de zotte dat wij hier eisen opleggen over hoe voedsel geproduceerd moet zijn, terwijl in het winkelschap producten liggen uit het buitenland waarvan de productie veel slechter is voor dierenwelzijn en milieu en die kwalitatief ook niet aan onze standaarden voldoen. Neem bijvoorbeeld Mercosur (handelsverdrag tussen Europa en Zuid-Amerikaanse landen, red.). Dan praat je over een hele andere kwaliteit voedsel die je hier toestaat. We geloven in internationale handel, want daar is Nederland groot mee geworden. Maar het moet wel een gelijk speelveld zijn.” Het is ruim een jaar na het grote boerenprotest op het Malieveld. Dat heeft ForFarmers financieel ondersteund. Waarom? „We hebben steun gegeven in de vorm van hulp van een marketing- en communicatiebureau. Dat is ook het enige wat wij gedaan hebben. Er was enorm veel frustratie bij de boeren. Die vonden dat we een overheid hebben die niet meer betrouwbaar is. We hebben een enorm sterke positie gebouwd wereldwijd met deze sector. Qua productie en duurzaamheid zijn we de beste. En ineens willen we dit verkwanselen omdat er abrupt stikstofruimte gevonden moest worden. Boeren werden neergezet als milieucriminelen, terwijl 999 van de 1000 keihard werken voor mooie producten op ons bord. Wij vonden dat het maatschappelijk draagvlak in goede banen gestuurd moest worden. We hebben eigenlijk alleen de protesten van 1 oktober vorig jaar gefaciliteerd, maar ik zou die steun zo weer geven. Je moet de problemen niet alleen bij onze sector neerleggen.” De veehouderij stoot de meeste stikstof uit, waar moet je die dan wel neerleggen? „De oplossing ligt in het versterken van de sector. De kracht van de veehouderij is innovatie. Experts zijn van mening dat je met een combinatie van factoren op mestgebied, stalinnovatie en ruwe eiwitoptimalisatie in het totale rantsoen tot verdere verduurzaming en aanzienlijke stikstofreductie kunt komen. In plaats van uitkopen van boeren, wat kapitaalvernietiging is, moet je sturen op innovatie. Ze moeten wel de ruimte en tijd krijgen om te innoveren. Kijk, als je miljoenen investeert in een nieuwe stal, moet je ook weten dat je dat geld kunt terugverdienen en boeren moeten dan niet steeds geconfronteerd worden met ander beleid.” Dat is wat land- en tuinbouworganisatie LTO ook zegt, maar daar is de eenheid weg. Over een maand komt er een nieuwe LTO-voorzitter. Wat moet die doen? „Het is wel van belang dat de sector als eenheid optreedt. Ook bij LTO. Als je iedereen te vriend moet houden, ga je geen stappen zetten. Dat is de uitdaging voor de LTO. Bij LTO probeerden ze heel lang alle kikkers in de kruiwagen te houden. Dat gaat hem niet worden, dat is denk ik het probleem geweest. Je moet stappen zetten waar de overgrote meerderheid zich achter kan scharen. Een consistente lijn is cruciaal.” Zit er nog rek in de agrarische sector in Nederland? „De West-Europese markt is op zijn best een stabiele markt. In Polen zit groei. In Nederland verwachten we een lichte teruggang. Dat heeft onder meer te maken met de warme sanering in de varkenshouderij. Er zijn hier voor ons wel mogelijkheden voor verdere consolidatie. Er zijn erg veel bedrijven actief in onze sector en schaalgrootte is toch wel erg belangrijk. Een groot deel van ons portofolio zit in stagnerende markten, daarom hebben we aangekondigd binnen vijf jaar in twee landen buiten Europa te zitten. Wereldwijd groeit de consumptie van vlees, zuivel en eieren en wij zouden wel graag onze portfolio meer balanceren met twee groeimarkten. Die zijn te vinden in Azië en Zuid-Amerika, maar ook in Afrika. In Afrika heb je nu echter nog met landen en praktijken te maken die niet altijd passen bij een beursgenoteerde onderneming.” De Brexit biedt kansen. U heeft zelfs gezegd: ’Die Brexit kan mij niet hard genoeg zijn’. Het gaat de goede kant op? (Lachend) „Niet dat ik denk dat de Brexit goed is voor Engeland of voor de Nederlandse economie, maar voor ForFarmers zou het goed kunnen zijn. Van de vleesconsumptie in Engeland komt nu 40% vanuit Europa. Weinig landen die zo weinig zelfvoorzienend zijn. En dat land heeft prima klimatologische omstandigheden en ruimte om zelf te produceren. Wij zijn marktleider in Engeland en we hebben daar onze eigen productie en logistieke keten. Wij zullen hier dan misschien iets verliezen, maar dat staat in geen verhouding tot wat wij daar kunnen winnen. ” ForFarmers heeft afgelopen twaalf maanden zijn inkoopposities voor grondstoffen verkort. Door een slechte inkooppositie eind 2018 zag het de winst in de eerste helft van 2019 verdampen. Die resultaten geven een vertekend beeld van de winstgroei met 80,7% tot €21,5 miljoen in eerste helft van 2020. „We hadden net een 6 maanden positie genomen in grondstoffeninkoop, toen een paar dagen later de Afrikaanse varkenspest in China uitbrak”, legt Knoop uit. „Een kwart van de varkens wereldwijd ging dood. Door de terugval in vraag naar voer, kelderden de grondstofprijzen. Als we de prijs naar de klant hoog zouden houden, waren we duurder dan concurrenten en zouden we marktaandeel zijn kwijtgeraakt. We namen dus ons verlies zelf.” ForFarmers heeft nu de lengte van een inkooppositie met één tot anderhalve maand te verkort. Knoop: „De kans dat het nogmaals misgaat, is er. De impact zal echter fors kleiner zijn.”