Vooropgesteld: het opgeven van ’cryptovermogen’ is per definitie verplichte kost. Het bezit van bitcoin, ethereum, ripple of een van de honderden andere digitale munten geldt gewoon als vermogen. Net zoals het geld op je spaarrekening.

Maar waar de Belastingdienst zelf het geld op de spaarrekeningen al in de voorlopig ingevulde aangifte zet, tast de dienst vooralsnog in het duister over de cryptomunten die Nederlanders hebben. Anonimiteit staat hoog in het vaandel bij de bitcoin en zijn broertjes en zusjes. Het verzwijgen van dit vermogen op de aangifte lijkt dus een aantrekkelijke optie.

Broodkruimels

„Maar cryptomunten zijn niet 100% anoniem”, zegt Niels van den Broek, die bij accountants- en adviesbureau EY gespecialiseerd is in de fiscale kant van cryptomunten. „Het netwerk is anoniem, maar je laat altijd broodkruimels achter. Bijvoorbeeld als je bij een handelsplatform met een betaling via iDeal munten koopt. Of als je een product betaalt met cryptomunten en een bezorgadres opgeeft.”

Met die broodkruimels kan de fiscus aan de slag om mensen met cryptovermogen op te sporen. Op dit moment is dat nog moeilijk voor de fiscus, die hier nog niet altijd de (technische) middelen voor heeft. Maar dat betekent niet dat je met een gerust hart nog even uit het zicht kunt blijven van de Belastingdienst.

„De fiscus kan standaard tot en met vijf jaar terug alsnog belasting heffen”, zegt Van den Broek. „Dat is in alleen volledig binnenlandse situaties. Als het buitenland erbij betrokken is, bijvoorbeeld omdat iemand daar zijn cryptovermogen heeft gestald of er munten heeft aangekocht, kan het zelfs om twaalf jaar gaan.”

Risico blijft

Het niet opgeven van je bitcoins kan dus als een boemerang terugkeren in je gezicht. Want de mogelijkheden van de fiscus worden steeds groter. „De Belastingdienst kan digitaal steeds meer”, zegt Van den Broek. „En naarmate de tijd vordert, loop je nog altijd risico. Je kan nog altijd op de radar komen.” En de fiscus kan dus nog tot twaalf jaar terug alsnog belasting heffen over de verzwegen cryptomunten, met daarbovenop een boete en rente.

Dat de Belastingdienst alsnog je verzwegen vermogen achterhaalt kan ook gebeuren op het moment dat je de cryptowereld achter je laat en besluit om je winsten te cashen. „Dat is ook zo’n moment dat de oude en nieuwe economie elkaar ontmoeten”, zegt Van den Broek van EY. „Als je je cryptowinst gaat verzilveren in euro’s of andere reguliere valuta komt dat met naam en toenaam op je rekening te staan.” Als dat om forse bedragen van bijvoorbeeld tienduizenden euro’s gaat, is je bank verplicht om hier een melding van te doen.

Bitcoin in box 3

De kans is dus groot dat je alsnog tegen de lamp loopt als je probeert je bitcoins achter te houden voor de fiscus. Beter is om ze dus gewoon, zoals ook moet, aan te geven. Dat kan in box 3, waar je aangeeft hoeveel vermogen je hebt. Pas vanaf een totaal vermogen van meer dan €25.000 hoef je hierover belasting te betalen. Voor de aangifte die we deze maanden doen, over 2017, is de peildatum 1 januari 2017. De waarde die je cryptomunten die dag hadden, is wat je op moet geven bij de Belastingdienst. Op dat moment was de waarde van de cryptomunten overigens nog stukken lager dan op 1 januari 2018, de peildatum voor vermogen in de aangifte van volgend jaar.

Van den Broek geeft aan dat er verschillende apps zijn om de waarde van je portefeuille cryptomunten op de peildatum in te kunnen zien. Bijvoorbeeld Blockfolio, Delta en Altpocket. Die apps kunnen je helpen om de waarde op een bepaalde datum in te schatten, zeker als je de munten zelf op verschillende platforms hebt gestald.