Game-makers weten hoe ze kinderen moeten verleiden en dat kan duur worden

In veel games kun je virtuele munten of spullen kopen voor echt geld. Spelfabrikanten verdienden er veel geld aan en veel gamers zijn eraan verslingerd. Problemen zijn er ook, want veel kinderen en jongeren kunnen zich niet altijd inhouden met dit soort uitgaven. Is het tijd voor regulatie? In-game aankopen of microtransacties zijn dingen die je in een spelwereld kunt kopen, die je digitale leven soms makkelijker kunnen maken, maar vaak zijn ze slechts cosmetisch. Nieuw is het fenomeen zeker niet. In de jaren negentig zijn er al voorbeelden van, maar aan het begin van de 21e eeuw werd het verdienmodel steeds vaker in spellen toegepast die hier in Nederland gespeeld konden worden. Habbo Hotel is hier een voorbeeld van. Daarbij kon je bijvoorbeeld digitale meubels, kleren of huisdieren kopen. Ook MapleStory en Second Life zijn voorbeelden van spellen die een belletje kunnen doen rinkelen. De kassa’s van de makers rinkelden in elk geval en in het vorige decennium tot heden zijn er dan ook steeds meer games uitgekomen waarbij je geld kunt uitgeven in de virtuele wereld van het spel. In het voetbalspel FIFA kun je bijvoorbeeld betere spelers kopen. Daar word je zelf ook daadwerkelijk beter van. Extreme varianten van dat principe hebben de naam pay-to-win-games gekregen. Dat zijn vaak gratis spellen, volgens het zogeheten freemium verdienmodel, waarin de hoeveelheid geld die je investeert een grote rol speelt in de moeilijkheidsgraad van het spel. Maar aangezien dat oneerlijk aanvoelt voor spelers die minder geld willen investeren in een spel, zijn er anno 2022 veel spellen waarbij je alleen spullen kunt kopen die ervoor zorgen dat je personage er bijvoorbeeld anders uitziet. Een bekend voorbeeld daarvan is Fortnite, een spel dat veel jongeren spelen. Psychologische trucjes Het zijn vaak jongeren en kinderen die in-game aankopen doen. „Die zijn kwetsbaar, omdat ze sommige dingen minder goed kunnen inschatten dan volwassenen”, zegt Projectleider Gamen, Gokken en Mediawijsheid van Trimbos-instituut Tony van Rooij. „Ze doorzien minder goed hoe gamefabrikanten druk uitoefenen met psychologische trucjes. Het begint al bij het virtuele geld, dat je koopt met echt geld. Jouw tien euro wordt geconverteerd naar 33,7 smurfbessen of iets dergelijks en vervolgens heb je veel minder besef van waarde. En ook een Battle Pass geeft druk. Als je hem niet koopt, zie je continu wat je wel had kunnen krijgen als je hem wel had gekocht, zodat je hem alsnog koopt. Ik pleit dan ook voor regulering. Niet alleen, zoals nu in de Tweede Kamer speelt, voor lootboxes, maar in bredere zin om duidelijke grenzen te stellen voor spellenfabrikanten.” Ook de Consumentenbond pleit voor regulering. Naast de al genoemde bezwaren die het Trimbos-instituut aanstipt, is de Consumentenbond ook tegen het pay-to-win-principe. „Het is dan met name mogelijk om succesvol te zijn in het spel als je er geld in blijft steken. Dat is vooral voor minderjarigen een risico en daarom is het belangrijk om te reguleren”, volgens woordvoerder Gerard Spierenburg van de Consumentenbond. Opvallend genoeg krijgt de Consumentenbond niet veel klachten van ouders over in-game aankopen. Bezorgde ouders zijn echter wel degelijk. Christine de Boer uit Aalsmeer werkte zelf voorheen in de game-industrie en is moeder van een zoon van negen en een meisje van elf. Ze kent via haar kinderen de verhalen over klasgenootjes die regelmatig geld uitgeven aan in-game aankopen. „Ik wil zelf niet dat mijn kinderen daar geld aan uitgeven. Soms een spel kopen vind ik prima, maar dan mogen ze per keer twintig minuten spelen. De opticien krijgt namelijk steeds vaker kinderen die last hebben van hun ogen, doordat ze te lang van dichtbij op een tablet kijken. Maar bij in-game aankopen begint het misschien met een tientje, maar waar eindigt het? Ook stel je je kinderen bloot aan een mechanisme van verslaving en dat wil ik niet. Nu is het dit en als ze achttien zijn misschien het online casino.” Erbij horen DeBraboGamer is een fervent speler van Fortnite. Hij streamt zijn speelsessies ook via TikTok en YouTube, maar wil graag anoniem blijven. „In-game aankopen hebben twee kanten. Het wordt saai als je altijd maar tegen hetzelfde pakje aankijkt van je personage. Daarom is het leuk om nieuwe skins te kopen. Elke paar maanden begint een nieuw seizoen en kun je een Battle Pass aanschaffen met daarbij nieuwe pakjes. Als je die nieuwe pakjes niet hebt, val je toch wel een beetje buiten de boot. Dat is natuurlijk heel slim van de spellenmakers. Maar wil je meer uitgeven, dan kan dat ook. Er komen dagelijks nieuwe skins beschikbaar en die kosten per stuk acht tot tien euro. Sommige mensen geven daar erg veel geld aan uit. Zo ken ik iemand die in een half jaar tijd vierhonderd pakjes verzameld heeft. Dat kost duizenden euro’s.” Gamers die hun speelsessies zoals DeBraboGamer streamen krijgen van spellenmakers prikkels om aankopen aan te prijzen, in de vorm van vergoedingen. „Als je met mijn persoonlijke code iets koopt, krijg ik vijf procent van de opbrengst. Daarom pushen gamers die veel volgers hebben de kijkers vaak om iets te kopen met hun code. En als een populair iemand een bepaald pakje heeft, wil de jeugd dat ook. Het systeem is heel slim ontworpen om zoveel mogelijk te verkopen. Maar het is logisch dat de makers eraan moeten verdienen, want je betaalt geen aankoopbedrag.” In de Discord-chatgroep van DeBraboGamer zit ook de 31-jarige Ramona. „Ik kijk elke dag op Fortnite wel even of er nog een leuke nieuwe skin te koop is, maar die koop ik niet altijd. Ik denk dat ik zo’n twintig tot veertig euro per maand uitgeef. Het maakt mij trouwens niet zoveel uit wat anderen vinden, als ik zelf maar vind dat het er leuk uitziet.” Lootboxes De laatste jaren is er veel te doen over lootboxes. Bij dit soort ’schatkistjes’ weet je niet precies wat je koopt. Er werd in 2020 vanwege lootboxes een boete opgelegd van maximaal 5.000.000 euro aan Electronic Arts, de maker van de populaire voetbalspel-serie FIFA. Dat heeft de Raad van State later overigens herroepen. Er worden in FIFA sets van kaarten verkocht, maar de speler weet niet welke kaarten erin zitten. Er is echter een kleine kans dat er een zeer zeldzame en waardevolle kaart tussen zit. Dat zou te veel op gokken lijken. Zo werkt dat ook bij het spel Apex Legends, zoals de veertienjarige Duncan Goeders ondervond. „Telkens als je een Apex Pack koopt, maak je kans op een bijzondere legendary skin, maar meestal krijg je niks, waardoor je nog meer packs gaat kopen. Een vriend van mij heeft daar inmiddels al driehonderd euro aan uitgegeven.” Duncan is inmiddels hij gestopt met het spel. Goede zaken Het blijkt lastig om betrouwbare cijfers te vinden over de hoeveelheid geld die er in microtransacties omgaat, volgens een woordvoerder van marktonderzoeker GfK vanwege concurrentiegevoeligheid. Volgens financieel analist Wim Zwanenburg van Stoeve & Lemberger Vermogensbeheer gaat het bij spellenmaker Activision Blizzard in 2021 om 5,1 miljard dollar aan microtransacties, wat 57% van de totale omzet vormt. FIFA-maker Electronic Arts verdiende in 2021 zo’n 3,9 miljard aan in-game aankopen. Dat is maar liefst 71% van de totale omzet. Het deel van het spel dat lootboxes bevat vormt zo’n 30% van de totale omzet.

Game-makers weten hoe ze kinderen moeten verleiden en dat kan duur worden

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

Column: strenge adviezen van Remkes lijken vergeten

Veel zonprojecten lopen spaak: ’Frustrerend, van maatwerk is geen sprake’

BlueAlp groeit pijlsnel met technologie die van afvalplastics hoogwaardige olie maakt

Oranje glans dreigt af te bladderen van sportploegen wanneer Jumbo zich terugtrekt