Column: geen tijd te verliezen in strijd tegen opwarming aarde

Als de beste maatregelen tegen opwarming van de aarde in de VS politiek niet haalbaar zijn, moeten we genoegen nemen met suboptimale maatregelen. De Europese Commissie maakte vorige week bekend dat het EU-landen meer ruimte wil geven om bedrijven te steunen die overstappen naar productie met behulp van groene energie. Zo poogt de Commissie het ongelijke speelveld recht te trekken dat ontstaat door de honderden miljarden aan subsidies die de Amerikaanse regering heeft klaarstaan voor bedrijven die overstappen op productiemethodes zonder klimaatschade. Dat Biden ervoor gekozen heeft om bedrijven en huishoudens in de VS met het subsidie-instrument te prikkelen om over te schakelen op productietechnologieën die niet gepaard gaan met CO2- uitstoot, heeft aan deze kant van de oceaan teleurgestelde reacties opgeleverd. Europa hoopte dat de VS de Europese aanpak van ‘de vervuiler betaalt’ zou volgen. Bij deze aanpak moeten ondernemingen betalen om CO2 te mogen uitstoten. Het is een belasting waar bedrijven alleen onderuit kunnen door met technologieën te produceren die geen of veel minder CO2- uitstoot met zich meebrengen. Eerlijker Het is efficiënter en eerlijker om te belasten dan te subsidiëren. Allereerst omdat subsidiëring met verspilling gepaard gaat vanwege het ‘onnodig’ uitbetalen van subsidies aan de bedrijven die zonder de subsidie ook al van plan waren over te stappen naar de duurzame technologie. Belangrijker nog is dat met een belasting op C02-uitstoot de productiekosten stijgen wat doorgaans tot verhoging van de productprijs leidt. Dat remt de vraag naar dat product af wat helpt bij het nastreven van minder CO2- uitstoot. Bij het geven van subsidies stijgt de prijs van het product echter niet of nauwelijks zodat de vraag niet wordt afgeremd. Dat maakt subsidies een minder effectief instrument. Ook worden de kosten van de CO2- uitstoot, te weten opwarming van de aarde, nauwelijks bij de vervuiler neergelegd. Subsidies worden namelijk veelal uit algemene middelen (lees: belastingopbrengsten) betaald, waardoor ook degenen die het product helemaal niet consumeren mee moeten betalen aan de subsidies. Dat zal lang niet iedereen als eerlijk ervaren. Concurrentievervalsing Door met de subsidie de prijs laag te houden, roepen de Amerikanen bovendien een ongelijk speelveld in het leven ten opzichte van bedrijven die in Europa produceren en te maken hebben met de plicht om CO2- uitstootrechten te kopen. De EU stelt terecht dat er sprake is van concurrentievervalsing en toonde zich dan ook gevoelig voor de roep uit het bedrijfsleven om compenserende maatregelen te treffen. Met de aangekondigde maatregel gaat de EU ook de weg op van suboptimaal beleid. Om het concurrentienadeel van in de EU producerende bedrijven weg te nemen moet het toelaten van meer staatssteun immers op één of andere wijze de (kost)prijs verlagen, waarmee de hierboven beschreven nadelen zich dus ook in de EU gaan voordoen. Toch moeten we bij dit alles het belangrijkste niet uit het oog verliezen, namelijk dat de VS besloten hebben om grootschalig te investeren in verduurzaming van de economie en de energietransitie die daarvoor nodig is. Dat dit op een suboptimale manier gedaan wordt, is zeer spijtig. Helemaal omdat de subsidies zo opgezet worden dat buitenlandse concurrenten benadeeld worden, wat hen dwingt dezelfde weg op te gaan. Maar als het de inschatting van de regering Biden is dat de weerstand tegen de optimale aanpak van “belasten” in de Amerikaanse politiek en bij de kiezers dusdanig groot is dat zo’n aanpak niet haalbaar is, is het kiezen voor een suboptimale aanpak van “subsidiëren” verstandig. De opwarming van onze planeet gaat dusdanig snel dat niet investeren in verduurzaming anno 2023 geen optie meer is. Raoul Leering is hoofd internationaal handelsonderzoek bij ING. Reageren? Mail naar vragen@dft.nl. En lees hieronder Leerings eerdere columns terug:

Column: geen tijd te verliezen in strijd tegen opwarming aarde

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

Philips-topman Roy Jakobs: ’Dit jaar eerste schikkingen in apneu-affaire’

Minister Adema: ’Schande dat pulsvissen ons is afgenomen’

Datalek bij NS en VodafoneZiggo: wat moeten klanten nu doen?

Hogere boete per 1 juni voor opzeggen vast energiecontract