Rabo en Shell strijden om groene trofee Eneco

De rekenmeesters bij Shell en Rabobank deden de afgelopen weken hun uiterste best om te becijferen wie de hoogste premie kan betalen voor het energiebedrijf dat nu nog in handen is van 44 gemeenten. Hun enig overgebleven rivaal, het Japanse Mitsubishi, lijkt slechts een outsider. Shell: Europees powerhouse antwoord op Parijs-akkoord Shell werd ongeveer twee jaar geleden gepolst door pensioenbelegger PGGM of het interesse had om samen een bod op Eneco te doen. PGGM zocht een partner om de rest van het energiebedrijf mee te over te nemen. Toen in januari 2018 bekend werd dat Shell en PGGM een Amerikaanse zakenbank in de arm hadden genomen voor een bod op Eneco, barstte een storm van protest los vanuit de mileubeweging. „Je moet er niet aan denken dat een bedrijf als Shell Eneco overneemt” twitterde duurzaamheidshoogleraar Jan Rotmans. Shell reageerde later door te stellen dat het Eneco niet wilde overnemen om het kapot te maken. Wat wil de olie- en gasreus dan wel? Om te beginnen, wil Shell van die reputatie af. Big Oil, de bijnaam voor onder meer Shell, BP, Exxon, Chevron, was decennialang een geuzennaam. Maar nu wil Shell-topman Ben van Beurden liever Big Energy genoemd worden. Shell, onder druk van aandeelhouders als Follow This, Robeco en de Church of England, heeft de meest concrete poging gedaan van alle grote olie- en gasbedrijven om zich aan het klimaatakkoord van Parijs te verbinden. Trend van elektrificatie Het streeft ernaar de hoeveelheid CO2 in zijn producten te halveren en wil inhaken op de trend van elektrificatie. Zo voorspelt de Europese Commissie dat in de loop van de 21 eeuw elektriciteit groeit van 20 tot 40% van de energievraag. Reden waarom Shell aangeeft ’het grootste elektriciteitsbedrijf ter wereld’ te willen worden. Dat is een revolutie in het denken van het 122 jaar oude oliebedrijf, dat tot op heden weinig liefde toonde voor de stroomsector. Begin deze eeuw stak Shell een vinger in het water, bouwde het samen met Nuon een windpark op zee én stak het wat geld in zonnepanelen, maar daar bleef het bij. Schaalbare business zag Shell er nog niet in. Springplank Inmiddels maakt Shell dus een comeback. Het bouwt al twee windparken voor de Zeeuwse kust samen met Eneco. Aandeelhouders zijn er nu niet gerust op. Van Beurden staat onder druk om zijn elektrische ambities in toom te houden en ze niet ten koste te laten gaan van de winstgevendheid. De grootste dividend-betaler ter wereld - tussen 2021 en 2025 wil Shell het astronomische bedrag $125 miljard uitkeren aan aandeelhouders via dividend en de inkoop van eigen aandelen - belooft daarom 8 tot 12% rendement op zijn avonturen in elektriciteit te maken. Vandaar dat Shell het zoekt op markten waar het kan ondernemen. Australië, een paar Europese landen, en Noord-Amerika. En Shell wil niet louter elektriciteit opwekken en naar haar eigen laadpalen leiden of naar uw woning. Het wil ook zijn handelsexpertise gebruiken. Elektriciteit was immers jaren een saai en voorspelbaar aanwezig product. Maar nu zon en wind een aanbod gedreven elektriciteitsmarkt creëren, is daar zeker ruimte voor iemand die kijk heeft op de potentieel lucratieve daghandel in energie. En dat heeft Shell al jaren met zijn eigen transport en handelstak. De aankoop van Eneco zou voor Shell een welkome springplank voor zijn elektrificatie-koers. Het merk Eneco, dat door Shell-bestuurders als een mooi en sterk merk wordt gezien, zou met de financiële vuurkracht van het weduwen en wezenfonds achter zich een Europees powerhouse kunnen worden. Maar als Shell teveel betaalt en de 8-12% rendement uit het oog verliest, ligt een aandeelhoudersrevolte op de loer. Rabobank: Gedurfd plan om aan verduurzamen woning te verdienen Bij Rabobank veranderde de strategie sinds Wiebe Draijer er vijf jaar geleden bestuursvoorzitter werd. Toch duurde het voor zijn enigszins cryptische streven, ’bankieren voor Nederland en banking for food’, voor personeel en klanten concreet werd. De coöperatieve bank wil de mondiale leidende food- en agribank zijn en blijven. In Nederland spitst Rabobank zich toe op een aantal toonaangevende sectoren. Traditioneel is de bank een van de marktleiders in de woningmarkt. Onlangs stapte de hypotheekverstrekker ook in de huurmarkt om de betaalbaarheid van wonen te bevorderen. Draijer zette als SER -voorzitter in 2013 al het Energieakkoord in elkaar , en geeft nu ook de Rabobank een groenere smoel. De bank wil namelijk ook leidend zijn in de energietransitie. In een tijdperk waarin banken en andere financiële instellingen gedomineerd worden door conservatieve chief financial officers, chief risk officers en toezichthouders die elk risico willen uitbannen, klagen veel bankiers en ex-bankiers dat van ondernemen weinig meer terechtkomt. Bij Rabobank moet de overname van Eneco samen met KKR bewijzen dat er wel degelijk groots geïnnoveerd kan worden. Hoewel de Amerikaanse private equityfirma de dragende partij is, vormt de nog altijd grote lokale aanwezigheid van Rabobank een cruciaal onderdeel van de poging om Eneco binnen te hengelen. Barbaren Voor KKR, dat de aankoop uit een lange termijn infrastructuurfonds financiert, draait het mede om de voorspelbare inkomsten die Eneco onder meer via zijn warmtenetwerk genereert. Rabobank is aangehaakt omdat het een verdienmodel ziet in het verstrekken van financiering voor de verduurzaming van de talloze woningen uit de grote hypotheekportefeuille. Traditionele banken worstelen met het op niveau houden van hun lucratieve hypotheekproductie. Nieuwe aanbieders, zoals pensioenfondsen en hypotheken bieden superlage rentevaste periodes van 20 tot 30 jaar. Banken kunnen zo ver niet gaan, omdat zij hiervoor hogere risicobuffers moeten aanhouden. Om nieuwe klanten te lokken en bestaande klanten te behouden, zoeken zij manieren om meerwaarde te bieden en tegelijk extra commissie-inkomsten te innen. Zo nam ING Makelaarsland over. Buitenkans Eneco is voor Rabobank een buitenkans om een direct belang te krijgen in een bedrijf dat extra commissies kan opleveren en zowel eigen als niet-klanten, ook zakelijke, kan helpen met verduurzaming en het zelf opwekken van energie. De markt gaat ervan uit dat Rabobank, die zich laat adviseren door oud-Alliander-topman Peter Molengraaf, voor het kleinste belang in Eneco zal gaan en KKR de grootste hap van het eigen vermogen voor zijn rekening zal nemen. De R van KKR, George Roberts, bemoeit zich op 74-jarige leeftijd nog persoonlijk met de deal, waar hij ’erg enthousiast’ over zou zijn. Op termijn zouden Rabobank en KKR het bedrijf vervolgens naar de beurs kunnen brengen. Zoals Shell niet bij iedereen geliefd is, zo heeft ook Rabobanks partner zijn reputatie ook niet mee. KKR is de firma waarnaar de boektitel ’Barbaren aan de poort’ verwijst. Eneco-topman Ruud Sondag had in 2012 een aanvaring met KKR en mede-investeerder CVC bij Van Gansewinkel. Nadat Sondag daar als ceo was vertrokken, bezweek de afvalverwerker bijna onder zijn schuldenlast.