Duizenden bedrijven wachten op stroom

Enkele duizenden bedrijven zitten in de wachtkamer voor ruimte op het Nederlandse elektriciteitsnet. De beheerders beperken de toegang omdat het netwerk overbelast raakt, vooral vanwege aangeleverde groene stroom uit wind- en zonne-energie. Ondanks investeringen in uitbreiding blijft de wachtlijst groot. Volgens Netbeheer Nederland gaat het om zo’n drieduizend bedrijven die hopen op meer transportcapaciteit. Netbeheerder Liander sprak eerder van een ’explosieve’ vraag. Vooral in steden zitten ondernemingen die veel stroom en data gebruiken en willen uitbreiden maar in de knel komen. De afgelopen tijd stuitten aanvragers van ruimte op het net bijvoorbeeld in twee Amsterdamse regio’s op een blokkade. Het volle netwerk piept en kraakt, en kan er geen energieverbruiker zoals een datacenter of koelingsbedrijf meer bij hebben. Gemeente Amsterdam en netbeheerders werken nu aan een crisisaanpak. „Wat we ook zien, is ’handdoekje leggen’ zoals op het strand. Bedrijven vragen op meerdere plaatsen transportcapaciteit aan en besluiten vervolgens definitief over de locatie voor bijvoorbeeld een zonnepark”, aldus de woordvoerder van Netbeheer Nederland. „Bij het overgrote deel van deze bedrijven gaat het om snelle behoefte aan uitbreiding van capaciteit.” Uitbreiding beperkt Grote bedrijven gaan meestal direct via het hoogspanningsnet van beheerder Tennet, kleine ondernemers gebruiken de distributienetten van regionale netwerkbedrijven. De Nederlandse beheerders hebben jaarlijks voor miljarden aan extra uitbreiding in de boeken staan. ,,Vaak komt de vraag of we dit niet hadden kunnen zien aankomen, en met vooruitziende blik alvast kabels hadden kunnen leggen. De regelgeving staat dat nog niet toe”, aldus de woordvoerder. ,,De schop mag alleen in de grond als duidelijk is dat de kabel of het transformatorstation zich terugverdient met klanten die zich laten aansluiten.” Maar het duurt ook jaren voordat netbeheerders de vergunningen rond hebben en aan de slag kunnen. Anderzijds wordt geen bestaande klant afgesloten, we moeten en kunnen voor hen leveringszekerheid garanderen.” Het nieuwe kabinet Rutte IV wil €35 miljard in de overgang van fossiele brandstoffen naar duurzamere energievormen investeren. Zo’n €4 miljard is beschikbaar voor grotere energienetwerken. Daarbij verwijst de coalitie van VVD, D66, CDA en ChristenUnie in het regeerakkoord concreet naar het ’toekomstbestendig’ maken van het netwerk en de aanpak van krapte. Toestroom energie Die capaciteitstekorten lopen op: bedrijven en consumenten gebruiken steeds meer stroom en leveren tegelijk stroom van hun zonnecellen of windmolens aan het net terug. Het percentage herbruikbare elektriciteit, vooral uit zon en wind dat op het net kan, is al gestegen van 26% in 2020 naar ruim 33% vorig jaar. Vooral de vergunningverlening duurt jaren. Werkgeversverening VNO/NCW wil fast lanes bij overheden, met versnelde afhandeling van vergunningaanvragen voor bijvoorbeeld zo’n netwerkuitbreiding. Veel bedrijven, vooral zonneparken, vestigen zich op goedkope grond. Maar daar zitten niet altijd grote stroomnetwerken in de buurt. In het noorden en oosten van Nederland zijn grote gebieden met geen of weinig capaciteit om al die zonnestroom af te voeren. Sinds de tweede helft van 2021 is in Nederland ook schaarste aan transport voor afname van stroom ontstaan. Netbeheerders proberen daarom het enorme aanbod van duurzame stroom uit zon en wind lokaal te laten verbruiken. Grote boerenbedrijven tot bedrijven op Schiphol produceren zonnestroom op hun eigen dak. „Die willen op het grote net, maar het lukt nu vaker om ze die stroom direct te laten gebruiken voor het eigen bedrijf en omgeving”, aldus de woordvoerster. „Wat overblijft gaat dan naar het netwerk.” Combineren op Schiphol Op Schiphol worden bedrijven met eigen stroomopwekking en ondernemers zonder bijeengebracht via software, om zo hun capaciteit te delen. Alleen bij piekmomenten vullen zij hun stroombehoefte aan met energie uit gevulde batterijen. Netbeheerders combineren bovendien waar het kan de kabels voor stroom uit zon en wind. „’s Nachts is er geen zon, en dus is er ruimte voor stroom uit windenergie op het netwerk”, aldus de woordvoerster van Netbeheer Nederland. „Soms gaan bedrijven via de wat de vluchtstrook heet, die mogen wij nu inzetten om duurzame elektriciteit uit zon en wind te transporteren.”

Duizenden bedrijven wachten op stroom

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

Vision Pro getest: zo voelt Apples visie op de toekomst aan

Column: het rentewapen is bot

Column: dit zijn je rechten als de trein is vertraagd

Carrière na ruim 30 jaar voorbij door één zinnetje