KLM is door coronasteun speelbal van politiek

KLM is de speelbal van de politiek geworden. Topman Pieter Elbers is ingesloten door minister Hoekstra, topman Ben Smith van Air France KLM, en de toezichthouder namens de minister Jeroen Kremers, die allemaal hun eigen belang nastreven. Dat blijkt uit een rondgang van De Telegraaf. De spanning loopt op bij de luchtvaartmaatschappij, want volgende week komt minister Hoekstra (Financiën) met zijn oordeel over het loonoffer bij KLM, dat nodig is om aanspraak te kunnen maken op het leningenpakket van €3,4 miljard. De looptijd vindt de minister te kort. De ’politie-agent’ namens de staat Jeroen Kremers is aan zijn klus bij KLM begonnen en loopt rond op de werkvloer. Formeel is Pieter Elbers de baas, maar deze moet wennen aan de komst van een buitenstaander, die geen kaas gegeten heeft van het aansturen van een luchtvaartmaatschappij. „Wat er bij KLM gebeurt is bij ons weten nog nooit vertoond. Het is al een lastig bedrijf, vanwege de frictie tussen KLM en Air France. Daar komt nu de state-agent Kremers nog bij, waardoor het nog complexer wordt. Hij heeft een waarschuwingsfunctie, maar zweeft eigenlijk overal tussen in. Gezien zijn opdracht kun je je afvragen of hij het belang van het bedrijf dient”, zegt voorzitter Paul Koster van de Vereniging van Effectenbezitters. Regen in drup Kremers moet letten op het belang van de staat, maar dat loopt niet gelijk met het belang van KLM. Zo moeten er bijvoorbeeld nachtvluchten worden opgegeven, vindt Hoekstra. Dat kost KLM juist omzet, wat minder geld voor aflossingen en investeringen betekent. In hoeverre raakt KLM niet van de regen in de drup? „KLM is nu de speelbal van de politiek, en zo’n situatie leidt vaak tot ongelukken. Nu kan KLM in deze situatie ook weinig anders, maar de focus ligt bij de Staat op het uitvoeren van diens voorwaarden”, zegt Koster. KLM wil zelf niet reageren. Daarnaast heeft Elbers nog te maken met Ben Smith, die in de raad van commissarissen (rvc) zit van KLM. „De bestuursstructuur bij KLM is sowieso al raar, met de topman van moedermaatschappij in de rvc. Hij heeft een ander belang dat dat van KLM, terwijl hij in die functie dat belang wel voor ogen zou moeten houden” zegt de VEB-voorzitter. Ceo Elbers beseft dat Hoekstra de enige reddingsboei is die hij nog heeft. Maar de minister zal proberen om de afspraken van het KLM-personeel verder op te rekken, zo is de verwachting. De bewindsman eist een structurele kostenverlaging, maar het zo moeizaam tot stand gekomen loonoffer is slechts tijdelijk. Hoekstra heeft echter nog een troef in de achterzak, namelijk de looptijd van de steun bekorten van de nu toegezegde vijf naar de looptijd van de nieuwe cao-afspraken, die bij de piloten slechts 1,5 jaar bedragen. Onrust „Eerst zorgde de minister voor polarisatie bij KLM met de nivelleringseis. Nu laat Hoekstra onrust boven de markt hangen en zaagt daarmee aan de stoelpoten van ceo Elbers. Onze stoere minister lijkt meer bezig met het positioneren voor een volgende functie”, zo stelt een bron. Maar de KLM-top vindt: wie betaalt, bepaalt. Vooral de opstelling van de piloten heeft voor kwaad bloed gezorgd in Den Haag, zo melden bronnen. Hun salarissen, die grotendeels tot ver boven de Balkenendenorm uitkomen, werden deels doorbetaald met belastinggeld. Er is dan wel een akkoord afgesloten tussen de directie en de vakbonden bij KLM, maar het kan zijn dat Hoekstra een langer loonoffer eist van de vliegers. Bescheidenheid past nu het beste bij KLM, ook gezien het maatschappelijke draagvlak, zo stelde topman Pieter Elbers eerder deze week tegenover de vakbonden. Vrijdag zei minister Hoekstra dat er een ’grens’ zit aan het banen redden bij KLM. Intern is dat besef er ook, maar dan moet de coronapandemie snel onder controle komen, anders is het na volgend jaar einde oefening. Concurrent British Airways verlaagde de capaciteit voor de komende tijd naar 30%, waar KLM nog koerst op 55%. Vrijdag komt Air France KLM met de kwartaalcijfers. Hoekstra een held Onder de KLM’ers was Hoekstra een held, omdat hij vorig jaar maart met de koop van 14% van de aandelen Air France KLM een ’tank’ naar de grens stuurde. De minister heeft zijn nek uitgestoken, in tegenstelling tot zijn voorgangers. Maar nu heerst het gevoel op de werkvloer dat Hoekstra zich nu ook maar eens met de Franse zijde van het bedrijf moet bemoeien. Bij Air France vallen geen gedwongen ontslagen. De Franse staat is momenteel allesbepalend bij Air France, terwijl kapitein Elbers bij KLM het risico loopt dat het schip verschillende kanten uitschiet onder alle verschillende belangen. „Kremers houdt zich niet bezig met de onderlinge verhoudingen, maar hij zou bij beide dochters deze rol moeten vervullen, gelet op het belang van minister Hoekstra. Kremers is goed, neutraal en spreekt Frans. Dat kan de spanning tussen de twee divisies oplossen”, ziet Koster als oplossing. Politiek experiment Voorzitter Reinier Castelein van vakbond De Unie is blij dat er 30.000 banen en 189 intercontinentale verbindingen worden gered door Hoekstra. Maar hij ziet in deze redding van KLM ook een politiek experiment. Zo krijgt de Nederlandse Spoorwegen ’bakken met geld’, terwijl daar niets ingeleverd hoeft te worden. „Het is heel raar dat kortzichtigheid rond verkiezingen en coalitievorming het beleid bepaalt. Dat leidt tot een politiek maximaal haalbare oplossing, in plaats van economisch de beste. Voor KLM en Schiphol worden niet de beste zakelijke keuzes gemaakt. Stoppen met vliegen is geen innovatie, dat leidt eerder tot minder duurzaamheid op langere termijn.”

KLM is door coronasteun speelbal van politiek

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

’Er is nog hoop voor het klimaat’

Column: obsessie bij beleggers voor de rente

Bankenstress raakt pensioenfondsen en economie

Nout Wellink: ’Bankenpijn raakt ook Nederland’