Vele uren voor een rechter in Amsterdam zich op zondagavond 11 oktober 2009 in het diepste geheim boog over een door De Nederlandsche Bank (DNB) ingediend verzoek om in te grijpen bij de ineenstortende DSB Bank, kwam bij de Tweede Kamerfractie van GroenLinks een opmerkelijke sms binnen. „Een stagiair van ons kreeg in de ochtend een verzoek van Randstad om maandag als uitzendkracht actief te zijn op het callcenter van DNB”, vertelde toenmalig GroenLinks Kamerlid Kees Vendrik een paar dagen later in het tv-programma Nova.

Vendrik herinnerde zich hoe eerder in alle haast een telefoonteam bij DNB was opgetuigd na het omvallen van IceSave: „Mensen bellen op zo’n moment in paniek naar DNB met vragen over hun spaargeld.” Toch stond de ultrageheime spoedzitting pas die zondagavond laat bij de Amsterdamse rechtbank op de agenda. DNB wilde hierin goedkeuring krijgen de zaken bij DSB over te nemen om de bank te ontmantelen.

Ingeseind

Was DNB er zó van overtuigd dat de rechter zou instemmen dat journalisten alvast waren ingeseind? Of werd er bewust gelekt om DSB alsnog het laatste zetje te geven nadat de rechter oordeelde dat DSB nog liquide genoeg was? Financieel activist Pieter Lakeman, die twaalf dagen voor het faillissement op tv een oproep had gedaan voor een bankrun, gelooft niet in deze laatste theorie. „Ik denk niet dat de bank van Scheringa failliet ging door een artikel in de Volkskrant”, blikt hij terug. „Natuurlijk was het dat weekend gezellig druk met journalisten op de stoep van DNB. Het is aannemelijk dat iemand gelekt heeft dat DNB vond dat DSB niet meer liquide was, misschien door de portier of de koffiejuf. Maar het zou mij sterk verbazen als de top van DNB heeft gelekt of hiertoe opdracht heeft gegeven, om DSB Bank bewust te laten omvallen.”

Oprichter en ceo Dirk Scheringa was en is er nog altijd van overtuigd dat er bij DNB en het ministerie van Financiën met opzet nieuws naar buiten is gebracht, waarna hij zijn DSB Bank moest sluiten. Woensdag maakte hij bekend dat zijn advocaat Geert-Jan Knoops maandag op de Haagse rechtbank begint met het onder ede horen van toenmalige medewerkers van DNB. De eerste vijf worden in drie dagen gehoord.

Scheringa zelf wilde woensdag niet reageren over het nieuwe hoofdstuk in zijn DSB-zaak. Hij verwees voor commentaar naar woordvoerder Jan Driessen van DS-claimstichting. Die liet weten dat het de bedoeling is om in stappen van getuigenverhoren uit te komen bij een verhoor van toenmalig president Nout Wellink. „Iedereen zegt dat dit weinig kans van slagen heeft. Maar de rechter is zonneklaar: een toezichthouder moet zich aan de eigen regels houden”, aldus Driessen over het doel van de verhoren. „Terwijl de rechter ’s nachts oordeelde dat DSB liquide en solvabel genoeg was, draaiden de persen van de kranten al met een tegengesteld bericht. Dit deed de bank de das om.”

Wouter Bos

Het kamp DSB hoopt ook dat er nog toestemming komt om voormalig minister Wouter Bos van Financiën te ondervragen. Bos bevestigde na de ondergang van DSB dat hij die zondag had geweigerd de telefoontjes van Scheringa te beantwoorden. Driessen: „Maar het besluit dat DSB niet door kon, was niet aan hem.”

Naast DNB en de Nederlandse Staat heeft Scheringa ook de Autoriteit Financiële Markten (AFM) formeel aansprakelijk gesteld voor het faillissement van zijn bank. Hij eist van de drie een schadevergoeding van €830 miljoen. DNB wilde gisteren geen commentaar geven over de getuigenverhoren.

Ondanks de rare sms wilde Vendrik bij zijn optreden in Nova niet spreken van opzet om DSB over de afgrond te duwen. „Kennelijk was DNB zich zondagochtend aan het voorbereiden omdat zij dachten dat DSB maandag kapot zou zijn”, verbond Vendrik het sms’je aan de gebeurtenissen van de volgende dag. „Maar DSB had het volgende jaar hoe dan ook niet gehaald. Het was duidelijk dat die absurde premies op hypotheken het verdienmodel was. De volledige bankvergunning die DSB in 2005 kreeg geurde al niet goed door de connectie met die licht dubieuze leenreclames van Becam, De Leenman, Frisia enzovoorts.”

Het restant van de voormalige DSB Bank draait ondertussen winstgevend voort. Over 2017 maakte curator Rutger Schimmelpenninck een positief resultaat van €104,6 miljoen bekend. Bijna alle schuldeisers krijgen hun geld voor de volle 100% terug. Dochter Finqus beheert momenteel een portefeuille van €2,8 miljard aan leningen en hypotheken van de bank. De afwikkeling hiervan zal ’nog een aantal jaar’ in beslag nemen, aldus het laatste faillissementsverslag.

Het echtpaar Scheringa had eerder ook een claim, van €10 miljoen, uitstaan op de boedel van zijn omgevallen bank. Het trok die eind 2016 in, als ruil voor het betalen van een claim van €1 miljoen aan de curator. Scheringa probeerde een comeback te maken als zakenman via zorgbedrijf de Nationale Bedrijvencheck (NBC) en als directeur van het bitcoinbedrijf ICO Headstart. Vorig jaar mislukte een poging om met CS Factoring de lege beurshuls Lavide over te nemen, wegens ’een andere kijk op de poppetjes’ bij het bedrijf.