Accountantsorganisatie wil meer fraude-experts na schandalen

De accountantssector wil meer inzet van fraude-experts in controleteams. Dat zegt voorzitter Marco van der Vegte van de Nederlandse Beroepsvereniging van Accountants. Accountants worstelen al jaren met hun imago. Bij elk schandaal worden er vraagtekens gezet bij hun onafhankelijkheid en deskundigheid, zoals onlangs bij het witwasschandaal van ING. Maandag was het in Duitsland raak bij Deutsche Bank. Een extra expert geeft de accountant meer armslag, zo zegt Van der Vegte in gesprek met De Telegraaf. Waarom vertelt u het publiek niet hoe het zit met fraude van bijvoorbeeld ING? „Bij elk incident zoals bij ING wordt er naar ons gekeken, dan staan we volop in de wind. Dan willen accountants hun rol graag uitleggen, maar regels zoals de geheimhoudingsplicht beperken ons. We proberen de kloof met het publiek te overbruggen” Wat doet u om het publiek te bereiken? „Allereerst roepen we aandeelhouders op om de accountant meer vragen te stellen. Verder heb ik onze leden opgeroepen om in de jaarrekening nog meer duidelijk te maken wat er precies gedaan wordt aan het risico van fraude. Verder ontwikkelen we een fraudeprotocol, waarin we vastleggen wat de accountant allemaal moet doen bij een klant.” Wat is daar anders aan dan nu het geval is? „Door zo’n protocol wordt je gedwongen om nog scherper te kijken naar de risico’s van fraude en welke stappen er gezet moeten worden, mochten zich onrechtmatigheden voordoen. En laten we het publiek informeren dat het soms jaren kan duren voordat fraude zich openbaart. Fraude laat zich niet snel ontdekken.” Hoe kunt u dan functioneren? „Het is niet mogelijk om 100% zekerheid te geven. Dat geven we ook aan in onze verklaring. Er kunnen altijd zaken zijn die voor ons verborgen blijven, maar fraude komt vrijwel altijd uit, ook door de oplettendheid van accountants.” Hoe kan het publiek de cijfers dan nog vertrouwen? „Primair is het de taak van de directie en raad van commissarissen om fraude aan te pakken, accountants hebben een eigen rol bij het signaleren van fraude. Het publiek verwacht veel van ons bij fraudebestrijding, dat blijkt bij elke affaire opnieuw. Maar fraude onmiddellijk ontdekken is verdomd moeilijk. ” Het grote publiek snapt dat niet. „Bij het grote publiek leeft soms het idee dat wij fraude opsporen, maar wij controleren. Dat is iets anders. In elke bedrijf is er sprake van onregelmatigheden, mensen die met de vingers in de kas zitten of diefstal van voorraden. Bedrijven nemen daar zelf vaak al maatregelen tegen. Bij andere onrechtmatigheden, die niet voortkomen uit de normale bedrijfsvoering, gaan we in overleg met de directie. We kijken of er klokkenluidersregelingen zijn, een gedragscode voor het personeel en bestuur, hoe de organisatie is en wat de toon aan de top is.” Wat is dat, de toon aan de top? „Door gesprekken met het management en raad van commissarissen krijg je een beeld of fraude bijvoorbeeld leeft. Of het naleven van wet- en regelgeving een kernwaarde is, iets wat bij de Nederlandse samenleving hoort. Zo krijgen we een beeld door de vragen die er intern over gesteld worden, wat voor onderzoeken de interne accountantsdienst heeft gedaan. Soms schakelen we zelf forensische experts in, die gespecialiseerd zijn in het opsporen van fraude. Maar dan nog kun je verrast worden, omdat het Openbaar Ministerie stukken bij je opvraagt. Dan denkt iedere accountant: wat heb ik gemist?’’ Moet u als beroepsgroep geen andere afslag nemen? „Er zijn altijd dilemma’s in een controle. Stel dat je er achter komt bij de controle dat er een onderzoek loopt naar onregelmatigheden in land A. Dan wil je zeker zijn dat het in land B of C wel goed zit. Tegelijkertijd moeten de cijfers naar buiten. Dat levert discussie op met de opdrachtgever. Dan moet je er staan als accountant.” Toch krijgen accountants de kritiek dat ze onvoldoende aandacht hebben voor fraude. „We doen al een stuk meer dan een aantal jaren geleden. We zoeken het debat op in bijeenkomsten, gaan in gesprek met stakeholders, zoals de VEB. We kunnen niet zeggen dat we de fraude laten voor wat het is, want dan maken we onszelf als beroepsgroep overbodig. Ons vak is eind 19e eeuw ontstaan omdat men zekerheid wilde over cijfers na een fraudegeval.” Moeten accountants zich niet allemaal als forensisch expert ontwikkelen? „Voor de gewone controle is dat niet nodig. Verder denken we er sterk aan om controleteams standaard te versterken met een forensisch expert.” Experts voorspellen dat de accountants over tien jaar vervangen zijn door robots. Voert u geen achterhoedegevecht? „Als alle informatiesystemen hetzelfde waren, dan zou dat kunnen. Maar die droomwereld zie ik op zijn vroegst over twintig jaar ontstaan. Tegelijkertijd is dat geen oplossing voor het fraudevraagstuk. Hoewel algoritmes gebruikt kunnen worden om onregelmatigheden te signaleren, is er bij fraude meestal sprake van menselijk handelen. Er zal een mens aan te pas moeten komen om dat te beoordelen.”

Accountantsorganisatie wil meer fraude-experts na schandalen

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

’De kinderen hadden angst en paniek in hun ogen’

Telefoonlijnen roodgloeiend bij uitkerende instanties over tegenvallende AOW-uitkering

Nederlander in top Intel: ’Jullie interesse voor fabriek leek niet groot’

Column: zzp-verzekering voor €75 per maand, doen of niet?