Verhoudingen in de polder zijn gespannen

De cao-conflicten stapelen zich op sinds de zomer. In de grootmetaal, technische groothandel, grafimedia, Ikea, AkzoNobel, motorvoertuigen, universitaire ziekenhuizen en de ambulancemedewerkers ligt nog altijd geen cao-akkoord. Verder was er een 24-uurs staking bij PostNL en dreigen er acties bij koffieproducent Douwe Egberts. Voorzitter Piet Fortuin van CNV Vakmensen heeft in de ruim 25 jaar dat hij actief is in de vakbondswereld nog nooit meegemaakt dat de actiebereidheid zo hoog was onder werknemers. „Sinds 1 januari tot heden is er elke dag sprake van actie. En dat is niet alleen het geval bij grote sectoren. Ook op bedrijfsniveau zijn er veel conflicten. Dat heb ik nog niet eerder gezien.” Volgens Fortuin zijn er verschillende redenen voor de onrust. „Het gaat fantastisch met onze economie, maar werkgevers geven tijdens onderhandelingen niks cadeau. Sommige bedrijven en sectoren willen bijvoorbeeld niet verder gaan dan een loonsverhoging van 2%. Dat is bijna op het niveau van de inflatie en dat betekent dus dat de koopkracht niet meegroeit. Werknemers hebben hoge verwachtingen en pikken dat niet meer. Het wordt een onrustig cao-seizoen met veel stakingen en acties.” Cao-deskundige Strating zegt dat de verwachtingen van vakbonden en werkgevers ver uiteen liggen. „Er is sprake van een mismatch. De verwachtingen van de vakbonden, die zijn opgevoerd door uitspraken van het kabinet, de Oeso en de DNB, staan ver af van de realiteit hoe werkgevers dat zien.” Fortuin noemt de cao-onderhandelingen voor de motorvoertuigen, waar zo’n 85.000 werknemers onder vallen, als voorbeeld. Daar heeft branchevereniging Bovag een einde gemaakt aan de onderhandelingen omdat de vakbonden niet instemmen met de verplichting voor alle werknemers van garagebedrijven om op zaterdag te werken en akkoord te gaan met het afschaffen van de toeslagen. Minachting „De werkgevers bepalen hier dus wat goed is voor deze monteurs. Ze gaan met de botte bijl door de arbeidsverhoudingen heen. Het is slikken of stikken. Dit is pure machtspolitiek en naar mijn idee geeft dit aan dat de werkgevers helemaal geen cao willen. We gaan terug naar het feodale tijdperk”, aldus Fortuin. Volgens de werkgevers is de maatregel nodig vanwege de veranderende economie en het consumentengedrag. Fortuin erkent dat er afspraken gemaakt moeten worden, omdat garages langer openblijven. „In de detailhandel is hetzelfde aan de hand en daar hebben we goede afspraken gemaakt met de werkgevers. Maar bij de garages voeren we geen gesprek meer. Dit is pure minachting richting de werknemers die op geen enkele manier invloed meer hebben op hun rooster.” De Bovag laat weten een duidelijke opdracht te hebben gekregen vanuit de achterban. „En dan kunnen de vakbonden hoog of laag springen, maar de garagebedrijven willen een zesdaagse werkweek. Bovendien is dat al geregeld voor andere groepen in de cao, zoals autoverkopers”, aldus een woordvoerder. Strating verwacht een nog heftiger stakingsjaar zolang vakbonden en werkgevers op ramkoers liggen. „De sociale partners moeten daarom per sector bekijken wat mogelijk is. Verder moet de overheid de lasten voor burgers en bedrijven verlagen, zodat de verwachtingen dichter bij elkaar komen. Het is natuurlijk vreemd dat de spanningen in de polder zo hoog zijn, terwijl het economisch voor de wind gaat.”