Arbeidsplannen Koolmees gefileerd

Vakbonden, werkgevers én deskundigen: werkelijk iedereen heeft felle kritiek op de Wet Arbeidsmarkt in Balans van minister Koolmees (Sociale Zaken). Zeker, Koolmees voert de broodnodige reparaties uit aan de Wet Werk en Zekerheid van zijn voorganger Lodewijk Asscher, maar er blijven ook grote problemen liggen, is de teneur bij een rondgang door de polder en langs arbeidsmarktexperts. Zo blijft de achterdeur om zzp’ers in te zetten in plaats van werknemers wagenwijd open staan, en blijft de voor mkb’ers pijnlijke twee jaar loondoorbetaling bij ziekte overeind. Dat laatste is opmerkelijk. De loondoorbetaling bij ziekte is al jaren een hoofdpijndossier. Eerder eiste MKB-Nederland om voor deze zomer tot een oplossing te komen. Mkb’ers in de bouw, afbouw en infra eisen in een petitie dat de knoop zo snel mogelijk wordt doorgehakt. Bronnen in de polder melden dat de werkgevers en Koolmees nog steeds in gesprek zijn over het onderwerp. Uitzondering seizoenswerk „De nieuwe wet is een stap voorwaarts, maar voor ondernemers nog niet in balans”, zeggen MKB-Nederland en VNO-NCW. De werkgeverskoepels zijn blij dat het eenvoudiger wordt om mensen te ontslaan, maar stoten hun tenen aan de hogere WW-premie voor flexwerkers en tijdelijke contracten. Er moet een uitzondering komen voor seizoenswerk, vinden ze. „Voor veel ondernemers in sectoren waar tijdelijk werk altijd nodig is, zoals in de recreatie, horeca of evenementenbranche, gaat de hoge WW-premie gelden die 5 procentpunt hoger ligt dan de lage premie. Restaurants, strandtenten en winkels hebben zo al gauw duizenden euro’s extra kosten, terwijl het werk altijd tijdelijk zal blijven”, zegt een woordvoerder van de werkgevers. „Ook gaat het vaak om sectoren met lage marges, die al met veel extra kosten worden geconfronteerd. Ook scholieren en studenten zouden niet onder de hoge WW-premie moeten vallen.” Twijfel De hogere WW-premie voor tijdelijke contracten is geen gekke gedachte, zegt Pascal Besselink, arbeidsrechtjurist bij juridisch dienstverlener DAS. „Maar je kunt je wel afvragen of dat werkgevers ervan weerhoudt om een jaarcontract te geven. Ik betwijfel dat.” Besselink vraagt zich ook af waar de maatregel vandaan komt dat in vaste contracten een proeftijd van vijf maanden mag worden opgenomen. „Dat is echt een heel gekke ingreep. Niemand had kritiek op de regels rond proeftijd, maar Koolmees maakt het tóch nog iets ingewikkelder. Er zijn straks vijf verschillende regimes voor proeftijd, en veel werkgevers snappen het nu al niet eens altijd.” Bovendien ligt misbruik op de loer: „Een soort van vijfmaandencontract, met op elk moment de mogelijkheid tot ontslag, zonder dat je als werkgever dan hoeft te zeggen waarom, vermomd als vast dienstverband.” Aan de andere kant: „Werkgevers vinden vaak toch wel een slimme manier om met de regels om te springen.” Geen balans Ook de vakbonden vragen zich af welke balans de nieuwe wet op de arbeidsmarkt brengt. „Het blijft nog steeds goedkoper om flexkrachten in te huren dan iemand een vast contract aan te bieden, omdat er niets veranderd aan de loonkosten”, zegt waarnemend CNV-voorzitter Arend van Wijngaarden. „Nee, de arbeidsmarkt komt hiermee niet in balans. Sterker nog, werknemers, flexkrachten en zzp’ers blijven concurrenten van elkaar.” Dat ziet ook arbeidsrechtadvocaat Maarten van Gelderen gebeuren. „Er zijn twee grote problemen met dit wetsvoorstel. Het ene is de loondoorbetaling bij ziekte, het andere is dat het zzp-vraagstuk niet wordt aangepakt. Een werkgever die geen trek heeft in de hogere WW-premie voor flexkrachten, kan er nog altijd voor kiezen om dan maar een zzp’er in te huren. Die vluchtroute blijft.” Vicevoorzitter Kitty Jong van FNV hekelt vooral de nieuwe ontslagregels: werkgevers kunnen, tegen een hogere ontslagvergoeding, personeel op straat zetten met een ’optelsommetje’ aan redenen. Dat gebeurt omdat het onder de WWZ voor werkgevers wel erg moeilijk was geworden om iemand netjes te ontslaan: bij de rechter beten ze in meer dan de helft van de gevallen in het stof, met soms torenhoge extra ontslagvergoedingen als ’straf’. „Het kabinet kiest voor een snelle invoering, nog voordat de Wet Werk en Zekerheid is geëvalueerd”, zegt Jong. „De balans op de arbeidsmarkt is te veel doorgeslagen in de richting van de werkgevers, terwijl de positie van werkenden verder verzwakt. Een hogere WW-premie voor flexkrachten is een goede stap, maar er is veel meer nodig om allerlei schijnconstructies tegen te gaan. En met de versoepeling van het ontslagrecht wordt het alleen maar onduidelijker en onzekerder voor werkenden.” Dat ’wildwest’-scenario is onwaarschijnlijk, stelt Van Gelderen. „Ook vóór de invoering van de WWZ was er geen sprake van dergelijke taferelen, dus waarom nu wel? Aan de andere kant staan werkgevers met de nieuwe wet sterker in hun schoenen. Er ontstaat door de nieuwe ontslagregels een soort plafond in de onderhandelingsruimte die werknemers hebben.” Werkgevers mogen hun personeel door de wet ook weer drie jaar zonder vast contract laten werken in plaats van de huidige twee. En voor invalkrachten in het onderwijs worden de regels soepeler waardoor ze vaker even de les kunnen overnemen van een zieke docent. Het zijn broodnodige herstelwerkzaamheden, maar een echte brede visie op de arbeidsmarkt blijft uit, concludeert Besselink. „Op sommige onderdelen mis ik echt het grotere plaatje. Dit is eerder pleisters plakken, symptoombestrijding van de problemen in de Wet Werk en Zekerheid.” De nieuwe wet gaat zeker niet in de verkeerde richting, zegt Van Gelderen, „maar het is niet de gehoopte balans. Meer: voor iedereen wat wils.” En dus ook: voor iedereen nadelige gevolgen, zegt Martijn Goudswaard, directeur van wervings- en selectiebureau Page Personnel. De flexibilisering terugdringen? „Met dit wetsvoorstel wordt iedereen in 2020 een beetje flexwerker.”

Arbeidsplannen Koolmees gefileerd

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

Foodtrucks in hogere versnelling, dankzij coronacrisis

BMW stopt in juni met productie X1 bij VDL Nedcar

’Pensioenfondsen willen niets liever dan indexeren na topmaand’

Column: als belegger helemaal klaar met Elon Musk