Column: Financiële zorgplicht in het fintech-tijdperk

Ze kunnen goede ondernemers en groeiparels selecteren en hiermee het verschil maken in het leven van hun klanten op zakelijk én persoonlijk vlak. Deze potentie wordt versterkt met de opkomst van fintech-oplossingen (financieel-technologische oplossingen): de combinatie van financiële dienstverlening met geavanceerde technologie (bijvoorbeeld kunstmatige intelligentie en blockchain) om geldzaken beter, sneller, goedkoper een eenvoudiger te maken.

Fintech inzetten voor financiële inclusie

De financiële crisis en het massale gebruik van smartphones begin 21e eeuw liggen ten grondslag aan de opmars van de huidige fintech-bedrijven. Gestroomlijnde betaalmethodes, cryptovaluta en crowdfunding zijn een aantal bekende voorbeelden. Deze opmars beperkt zich niet tot de westerse wereld, maar is ook wijdverspreid in opkomende en ontwikkelingslanden. Fintech-oplossingen hebben bijvoorbeeld een enorme potentie als het gaat om financiële inclusie en de ontwikkeling van een land.

Zo kunnen klantsegmenten (met name kleine ondernemingen en zelfstandigen) die door traditionele banken als te riskant en te arm worden beschouwd om van belang te zijn, dankzij fintech-oplossingen toegang krijgen tot financiële producten en diensten. Mobiele portemonnees en geldtransfers, peer-to-peer lenen en andere alternatieve leenplatforms zijn voorbeelden van innovaties die honderden miljoenen consumenten en kleine bedrijven bereiken.

Ook kunnen fintech-oplossingen diverse sectoren met elkaar verbinden. Zo zijn het Nederlands ruimtevaartagentschap NSO en het Netherlands Platform for Inclusive Finance (NpM) actief omtrent de inzet van geodata en ICT-oplossingen voor financiële inclusie en voedselzekerheid. Door satellietinformatie te koppelen aan andere data kunnen kleine boeren in ontwikkelingslanden hun productie verhogen en betere toegang tot de markt krijgen. Banken die van dezelfde technologie gebruik maken, zijn beter in staat het daadwerkelijke risicoprofiel van (potentiële) klanten in te schatten en kunnen zo vaker passende financiering aanbieden. Zo krijgen kleine boeren mogelijkheden om hun inkomen veilig te stellen. Bovendien kunnen ze beter voorzien in hun eigen en de wereldwijde voedselvoorziening, maar worden er hiermee ook banen gecreëerd.

Financiële zorgplicht bij fintech-oplossingen cruciaal

Niet alleen de kansen in digitale financiering nemen toe; ook de risico’s stijgen en zelfs dichter bij huis. Zo spelen er in de Verenigde Staten momenteel steeds meer zaken tussen malafide geldschieters en kleine ondernemers. De geldschieter spant een rechtzaak aan tegen ondernemers die hun leningen niet langer kunnen terugbetalen. Het geannualiseerde rentepercentage kan in die zaken de 400% overschrijden. Daarnaast bevatten de meeste gevallen een verklaring van de lener, waarin hij/zij vooraf heeft getekend om enig geschil in de rechtbank te verliezen.

Hoewel fintech-ontwikkelingen over het algemeen zijn toe te juichen, is het dus van cruciaal belang om de klant in bescherming te nemen tegen bewuste en onbewuste wanpraktijken. Het goede nieuws is dat er recentelijk richtlijnen zijn ontwikkeld om de bescherming van de klant juist bij de aanbieder van het kapitaal te waarborgen en niet alle verantwoordelijkheid bij de consument of ondernemer te leggen. Hierbij gaat het vooral om verantwoorde gebruik van digitale financiering, bijvoorbeeld door de bescherming van persoonsgegevens en transparantie van producttarieven in acht te nemen.

Mits dergelijke richtlijnen worden nageleefd, kunnen we in de komende jaren nog tal van bedrijven tegenkomen die zich richten op het vergemakkelijken van geldzaken en ontwikkeling in andere gebieden kunnen ontketenen door samenwerkingsverbanden aan te gaan. Dit vormen interessante groeiparels in eigen land en in het buitenland voor duurzame investeerders. Zo kan fintech een unieke bijdrage leveren aan een leefbare en duurzame wereld.

Nikkie Pelzer is Senior Impact Investment Analyst bij ACTIAM.