Minder beleggingsrisico’s met nette bedrijven

Milieu is maar één aspect van duurzaamheid, benadrukt analist Sébastien Thevoux-Chabuel van de Franse vermogensbeheerder Comgest. „Als een bedrijf bijvoorbeeld zijn werknemers onderbetaalt of leveranciers afknijpt, dan moeten de alarmbellen gaan rinkelen. Dat vormt een bedreiging voor de groei van het bedrijf op langere termijn.” Comgest, met €28 miljard onder beheer, hanteert zelf een rating van 1 tot 4 om bedrijven op duurzaamheid af te rekenen. Valt een bedrijf in de laagste categorie, dan valt het investeringsbesluit meestal negatief uit. Zo gooide Comgest onmiddellijk Bayer uit zijn portefeuille, toen het Duitse farmaconcern de pesticidenfabrikant Monsanto overnam. „Dat sloopte de grondslag van onze investering”. Topman Larry Fink van financiële reus BlackRock zei onlangs dat alle grote beleggers duurzaamheidscriteria in de breedste zin zullen gaan hanteren. „Dat kan nog een tot vijf jaar duren, maar het moment is niet ver weg meer. Niet omdat duurzaamheid in de mode is, maar omdat we steeds proberen voor onze klanten een hoger rendement te behalen”, aldus Fink. Rob Deneke, een van de Nederlandse partners van Comgest, vindt met name belangrijk hoe deugdelijk de leiding is. „Vandaar dat wij in Europa graag in familiebedrijven investeren. In ontwikkelingslanden ligt het anders. Daar kan die structuur tegen je werken”, aldus Deneke tijdens een seminar in Parijs. Masja Zandbergen, hoofd duurzaamheid bij Robeco, merkt op dat het begrip duurzaamheid zich ook uitstrekt tot de privacy van gegevens bij internetbedrijven. „Het risico dat het hier mis gaat, moet in de bedrijfswaardering worden meegenomen. Bij farmaciebedrijven is innovatie van essentieel belang. Wij stapten eerder niet in een bedrijf omdat het te weinig aan onderzoek en ontwikkeling uitgaf, en de prijzen van bestaande medicijnen sterk verhoogde. Die focus op winstmaximalisatie op korte termijn bleek inderdaad slecht uit te pakken voor de koersontwikkeling op lange termijn.” Een stevige verhoging van de beloning van bestuurders is voor Zandbergen niet per definitie een reden om uit een aandeel te stappen. „Belangrijker is dat de beloning afhankelijk is van de prestaties op korte maar vooral lange termijn. En bij voorkeur dat niet alleen naar financiële maar ook naar duurzame criteria wordt gekeken.” Abbie Llewellyn-Waters, fondsmanager binnen het ESG-team van Jupiter Asset Management in Londen, is het hier volledig mee eens. „We zien graag dat de beloning van het management gekoppeld is aan prestaties op de lange termijn. Belangrijk is ook dat het management transparant is over duurzaamheidskwesties.” Zij kijkt alleen naar factoren die een duidelijke invloed op het rendement en het risico hebben. „Zoals de hoeveelheid afval die het bedrijf ten opzichte van concurrenten produceert. Of het personeelsverloop. Bedrijven waarbij dit laag is, presteren vaak beter.” Directeur Angélique Laskewitz van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO) benadrukt dat beleggers mooie verhalen van bedrijven niet voor zoete koek moeten slikken. „Zo beroept IKEA zich op zijn duurzaamheid, maar zijn producten zijn niet te recyclen. Bovendien heeft het bedrijf een belastingconstructie opgezet om maar zo weinig mogelijk aan de maatschappij te hoeven afdragen.” Een topman die regeert als zonnekoning kan de belegging op termijn ernstig schaden doordat hij onvoldoende luistert naar tegengeluiden in het bedrijf. In Nederland gelden Cees van der Hoeven (Ahold) en Rijkman Groenink (ABN Amro) als afschrikwekkende voorbeelden. Een recent geval is de in Japan gearresteerde Carlos Ghosn, die almachtig was bij Renault, Nissan en Mitsubishi. Eerder moest Tesla-oprichter Elon Musk iets van zijn macht inleveren, nadat zijn gedrag steeds irrationeler begon te worden. „Het maakt wel verschil om wat voor een bedrijf het gaat”, zegt portfoliomanager Pierre Lamelin (Comgest). „Bij een grote start-up is meer macht bij de oprichter of topman wel goed. In de raad van commissarissen zie je graag onafhankelijke geesten. Je wil niet te veel meelifters, mensen die veel van zulke functies hebben en daarvan leven.” De experts zijn minder streng voor bedrijven in opkomende markten, zoals China. „Het duurzaamheidsbewustzijn in China is zeer laag. Als je de lat erg hoog legt, kun je daar niet investeren.” zegt analist Thevoux-Chabuel. Zijn collega Lodewijk van der Kroft wijst erop dat zelfs de Chinese miljardenconcerns tekort schieten. „Het is bijna naïef als je denkt dat bedrijven in China zonder toestemming van de overheid kunnen opereren. Zelfs Jack Ma doet precies wat hem opgedragen wordt”, zegt Van der Kroft, doelend op de multimiljardair en oprichter van internetgigant Alibaba. Bedrijven die slecht scoren qua duurzaamheid zijn soms toch een aantrekkelijke belegging, omdat ze zich kunnen verbeteren, zegt Lamelin. Hij noemt WalMart. „De Amerikaanse supermarktketen deed het heel slecht met duurzaamheid. Ze knepen hun leveranciers uit en behandelden hun personeel niet goed. Er kwam een nieuwe topman die de lonen verhoogde, betaald zwangerschapsverlof introduceerde en trainingsfaciliteiten opende. Nu gaat de omzet en de koers omhoog.” Overigens zit Comgest ook in Heineken. „Geweldig bedrijf, geweldig management”, klinkt het. In managementjargon vat men al deze vraagstukken samen in de term ESG (Environment, Social en Governance). Vrij vertaald: milieu, maatschappelijk verantwoord en deugdelijk bestuur. „Als het gaat over bedrijven uit de opkomende markten is ESG misschien wel het belangrijkst”, vindt fondsmanager Caroline Maes (Comgest). „Dan wil je weten of het bestuur zich netjes gedraagt. Je let ook op een eventueel afwijkend belastingniveau voor het bedrijf. Dat kan niet eeuwig laag blijven.”