Hoe komen we af van burn-out?

Zo beantwoorden arbeidsdeskundigen, psychologen en artsen de meestgestelde vragen: Wat is een burn-out precies, en hoe krijg je er een? Een burn-out is iets anders dan moe zijn van hard werken. Er zijn genoeg mensen die daar juist extra energie van krijgen. Een burn-out is veel meer het gevolg van geen controle meer hebben over je werk – je wordt geleefd tussen negen en vijf, en vaak ook nog daarbuiten. Als je ook buiten je werk de grip op het leven kwijtraakt, bijvoorbeeld vanwege relatieproblemen, is de kans op een burn-out nog groter. Waarom hebben steeds meer mensen burn-outklachten? Daar zijn grofweg drie redenen voor. Om te beginnen zijn de omstandigheden bepaald niet gunstig: de economie trekt aan, maar veel bedrijven hebben nog niet genoeg personeel voor al dat extra werk. De werknemers die er wél zijn, moeten dus extra hard werken, en krijgen mogelijk het gevoel dat hun werk nooit af is. In sectoren als zorg en onderwijs komen daar nog taken bij waar mensen geen energie van krijgen, zoals de administratie. Juist in die twee sectoren is het percentage werknemers dat het risico loopt op een burn-out sinds 2007 fors opgelopen. De tweede reden voor deze epidemie is dat we nog steeds niet goed weten wat we met onze smartphones aan moeten. Er komen continu appjes en mailtjes op binnen, maar wanneer moeten we die beantwoorden? Die continue spanning is niet gezond. Ten slotte is het normaler geworden om toe te geven dat je met een burn-out kampt. Vroeger durfden veel mensen met lichamelijke klachten, die ook bij het opgebrand zijn horen, niet te zeggen dat die klachten door een burn-out kwamen. Hoe voorkom je dat je op die manier opgebrand raakt? In essentie is een burn-out een energieprobleem: je wordt al moe van het idee van een nieuwe werkdag. De oplossing heeft dus ook met energie te maken. Begin met bepalen waar je energie van krijgt, en welke activiteiten je juist ’leegzuigen’, adviseren deskundigen. Heb je na een intensieve werkdag rust nodig om weer op te laden? Maak daar dan ook tijd voor: steek de hei over met de hond, ga een flink eind fietsen, neem een avond tijd voor je geliefde of kinderen. En bepaal dan ook dat je in die tijd ’uit’ staat: geen telefoon. Spreek met je baas af waar je grenzen liggen, wanneer je geacht wordt e-mails in het weekend te beantwoorden. Durf daarbij nee te zeggen: altijd iedereen behagen is toch onmogelijk. En als je een burn-out hebt, hoe kom je er dan vanaf? Genezen begint met accepteren dat je meer dan alleen maar heel erg moe bent. Van daaruit is het opkrabbelen richting een situatie waarin je genoeg energie hebt om te werken, en genoeg energie krijgt van werken. Dat proces is tijdrovend, want burn-outpatiënten zitten gemiddeld meer dan een halfjaar thuis.