’Ontslaggolf grote bedrijven schadelijk voor mkb’

De crisis slaat keihard toe. Op één dag zijn er duizenden ontslagen aangekondigd bij grote concerns als Tata, Shell, BAM en KLM. Soms komt dat door corona, soms wordt dat er bij gesleept. „Een crisis is altijd een katalysator voor reorganisaties.” Zorgen zijn er over de ontslagen die het nieuws niet halen: die bij het mkb. „Ik heb steeds gezegd: de echte klap moet nog komen. Nou, dat is nú gaande.” Hans Biesheuvel, voorman van ondernemersclub ONL, is niet verbaasd over de reeks aan ontslagen die woensdag zijn aangekondigd. Bij Shell, Tata, KLM, BAM, het gaat om honderden tot duizenden mensen tegelijk. Wel is Biesheuvel zeer bezorgd: „Dit is ook heel schadelijk voor al het midden- en kleinbedrijf dat om die grote concerns heen hangt, het hele netwerk aan toeleveranciers.” Katalysator Het negatieve coronanieuws stapelt zich op. Eerst was de tweede golf een feit, toen kwam het kabinet met aangescherpte maatregelen en donderdag treedt een versoberd steunpakket voor ondernemers en werknemers in werking. Vakbond FNV waarschuwde nog dat deze mix een katalysator zou zijn voor reorganisaties en faillissementen. „Maar een crisis is altijd een katalysator, dat is van alle tijden”, stelt Corné van Zeijl, analist van Actiam Vermogensbeheer. „Iedere reorganisatie is een teken dat je niet efficiënt bent. Als Shell het met 9000 man minder kan doen, waarom hebben ze daarop gewacht tot de olieprijs zo laag was? Bij een crisis is de noodzaak om in te grijpen nu eenmaal groter.” Hij ziet dat bij de reorganisaties de coronacrisis als argument wordt gebruikt, maar dat gaat voor het ene bedrijf meer op dan voor het andere. Bij KLM is het evident. Maar bouwbedrijf BAM? „Dat had al langer problemen. De bouwproductie gaat ondanks de coronacrisis juist gewoon door”, meent Van Zeijl. En Shell wordt geraakt doordat in de crisis aanzienlijk minder energie wordt verbruikt. Maar de olieprijs staat ook onder druk door onenigheid tussen Rusland en andere olieproducerende landen in de Opec. „Die ruzie was er al voor de crisis.” Staalconcern Tata heeft wel duidelijk last van de coronacrisis en vroeg eerder al loonsteun aan bij de overheid. Bankencrisis Volgens Arnoud Boot, hoogleraar ondernemingsfinanciering en financiële markten aan de Universiteit van Amsterdam, is er bij grote bedrijven vooral sprake van ’een pre-corona-erfenis’. „De afgelopen jaren zijn grote bedrijven veel te veel beschermd door overheden. Bijvoorbeeld door soft mededingingsbeleid en belastingverlagingen”, stelt de econoom. „En dankzij de zeer lage rentes van de centrale banken in de afgelopen tien jaar zijn bedrijven uit de wind gehouden. Ik zie een perfecte analogie met de bankensector voor de financiële crisis: te veel schulden en te weinig buffers.” Boot vindt het dan ook goed nieuws dat grote concerns eindelijk schoon schip maken. „Grote bedrijven zijn gruwelijk inefficiënt geworden, net zoals eerder de banken en verzekeraars.” Niettemin maakt hij zich grote zorgen over het midden- en kleinbedrijf. „Er is een totale tweedeling ontstaan tussen grote bedrijven en het mkb. Dat wisten we al voor corona. Het was het grotere bedrijfsleven dat er steeds met de buit vandoor ging.” Mkb Voor de ontslagen en faillissementen bij kleinere bedrijven vreest hij dan ook. „Die zijn de klos. Net als werknemers.” Boot vindt dat de steunpakketten vooral gericht moeten zijn op kleinere bedrijven en op het aan het werk krijgen van werklozen. „Het ondersteunen van mensen moet centraal staan. Nu is het herscholen van mensen nog vooral per sector georganiseerd. Maar je moet dat zo vormgeven dat je mensen uit de ene sector aan het werk krijgt in de andere.” Voor kleinere ondernemers is de tegemoetkoming in de vaste lasten het beste middel, vindt Boot. „Als je kleine bedrijven een vast bedrag geeft, krijgen ze lucht en kunnen ze zelf veranderen. Het is een soort eigen vermogen, zonder dat er aandelen worden opgeëist. Het is tenminste geen schuld, zoals uitstel van belasting of uitstel van aflossing bij de bank wel is.” Perspectief Het derde steunpakket is net goedgekeurd door de Tweede Kamer en gaat donderdag in. Woensdag ontstond echter twijfel in het parlement over de stapsgewijze versobering van dit pakket. „Zie af van de afbouw”, luidt de oproep van Biesheuvel. „Ik ben ervan overtuigd dat je nu juist perspectief moet bieden. Dat kan een deel van de bedrijven helpen om het vol te houden. Hoe groter de onzekerheid nu is, hoe lastiger het wordt voor ondernemers om er steeds weer privégeld in te blijven stoppen.” Donderdag is er overleg tussen het kabinet en de polder over de economische gevolgen van de nieuwe coronamaatregelen. Of bedrijven omvallen door een tweede golf hangt net zo goed af van het gezondheidsbeleid van de coronaminister als van het derde steunpakket dat ingaat per 1 oktober. Die link wordt in Den Haag onvoldoende gelegd, zegt Martin Visser in de podcast Kwestie van Centen: Terwijl grote bedrijven nu massale ontslagen aankondigt, ziet ONL-voorman Biesheubel juist het mkb hiermee worstelt. „Mkb’ers willen wat aan de kosten doen, vaak afgedwongen door banken en andere financiers. Maar de transitievergoeding is dan een bottle neck. Vaak ontbreekt het aan liquiditeit om die ontslagvergoeding te kunnen betalen. Ik ga minister Koolmees dan ook voorstellen om die transitievergoeding voor te financieren. Anders is voor ondernemers faillissement de enige uitweg.” Reorganisaties zullen dus zeker aan de orde van de dag zijn. Dat is volgens Biesheuvel onvermijdelijk. „Ook de overheid wil dat. Kijk naar de overheidssteun aan KLM, daarbij moest ook naar de kosten in het bedrijf worden gekeken. Geef nu ook kleinere ondernemers de kans om dat te doen.”

’Ontslaggolf grote bedrijven schadelijk voor mkb’

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

Scooterrijder botst met Univé, maar krijgt geen schadevergoeding

Column: Europese missie van terugdringen emissie op achterstand

Woningkopers vol met vragen: wat gaan prijzen en hypotheekrente doen?

Betaaldienstverlener Mollie zoekt talent aan de Maas: ’Lonen in Amsterdam veel hoger’