Column: Europa heeft boter op zijn hoofd bij aanpak CO2-uitstoot

Door ook de scheepvaart te laten betalen voor hun CO2-uitstoot gaat Europa de opwarming van de aarde steeds meer tegen. Maar datzelfde Europa houdt de prijs voor CO2- uitstoot kunstmatig laag door het uitdelen van gratis rechten op CO2- uitstoot, Na de zware industrie en de Europese luchtvaart is de scheepvaart nu aan de beurt. Vanaf 2024 gaan alle rederijen wiens schepen EU-havens aandoen betalen voor de broeikasgassen die ze uitstoten bij hun transport over zee, zo hebben de Europese Commissie en het Europees parlement vorige week besloten. Hoge prijs Het zeetransport van goederen en grondstoffen is de afgelopen decennia enorm toegenomen. De uitvinding van de container maakte zeetransport veel goedkoper, wat bij heeft gedragen aan de enorme groei van de wereldhandel. Goed voor de economie, maar slecht voor de leefbaarheid van de planeet. De scheepvaart stoot veel broeikassen uit. De bedrijfstak neemt minder dan 1% van het wereldwijde bbp voor zijn rekening, maar zorgt voor 3% van de wereldwijde CO2-uitstoot. Vanaf 2024 moeten de rederijen, net als de zware industrie, via het handelssysteem ETS rechten gaan kopen om CO2 te mogen uitstoten. Dit geldt ook voor rederijen van buiten de EU die hun schepen laten aanmeren in de Europese Unie. Dit laat zien dat de EU ook een prijs kan zetten op vervuiling buiten de EU-grenzen. Dat biedt perspectief voor het eveneens in rekening brengen van de CO2- uitstoot die tot stand komt bij de productie van de goederen die naar de EU worden geëxporteerd. Een dergelijke CO2-grenstaks op goederen staat op de verlanglijst van de Europese Commissie maar is nog geen gelopen koers. Het zou voor een gelijker speelveld zorgen tussen de EU-bedrijven die nu al moeten betalen voor de broeikasgassen die ze uitstoten en de niet-EU-bedrijven die daar vaak nog van gevrijwaard zijn. Goed bezig? Nu, na de industrie, de energiesector en de luchtvaart, ook de scheepvaart niet langer kosteloos broeikasgassen de lucht in kan jagen en andere sectoren, zoals de landbouw, eveneens worden geprikkeld om minder C02 uit te stoten, kan het beeld ontstaan dat beleidsmakers lekker bezig zijn met het aanpakken van de opwarming van de aarde. In werkelijkheid gaat het slechts om stappen in de goede richting. Neem de scheepvaart. Hartstikke goed dat ook deze sector vanaf 2024 op de ETS-veiling ‘rechten’ moeten gaan kopen om CO2 uit te mogen stoten. Maar dat zorgt pas voor minder broeikasgassen als de prijs van zeetransport daardoor zo hoog wordt dat de winkelprijzen van de vervoerde producten duidelijk stijgen en er daardoor minder van de vervoerde producten geconsumeerd worden. De CO2- uitstoot van schepen kan ook afnemen als de CO2-taks zo hoog is dat het voor de rederijen rendabel wordt om over te schakelen op schepen die minder CO2 uitstoten. Onderzoekers van CE Delft hebben enkele jaren geleden al uitgerekend dat de prijs van een ton CO2- uitstoot boven de 100 euro moet uitkomen om het klimaatdoel van maximaal 1,5 graad opwarming van de aarde te kunnen bereiken. We moeten echter vaststellen dat de prijs van de uitstootrechten op de Europese veiling ETS nog nooit voor langere tijd 100 euro of hoger is geweest. Zelfs niet dit jaar waarin het afknijpen van het gas-aanbod door Rusland i de EU voor een opleving heeft gezorgd van de vraag naar kolen en in het verlengde daarvan extra vraag naar C02-uitstootrechten heeft opgeleverd. Mede door dit oorlogseffect is de prijs dit jaar enkele keren in de buurt van de 100 euro gekomen. Maar het effect van de oorlog is deels tijdelijk dus voor de lange termijn ligt de prijs voor CO2- uitstoot nog onder het niveau dat nodig willen we via beprijzing de opwarming van de aarde effectief tegen kunnen gaan Nee, niet goed bezig Waarom ligt de prijs niet boven de €100? Daar zijn meerdere redenen voor maar een opvallende is het uitdelen van de gratis vouchers die die bedrijven recht geven op een bepaalde hoeveelheid CO2- uitstoot door industriële bedrijven. Deze zogeheten ‘vouchers’ zijn ooit in het leven geroepen om de financiële pijn van het moeten kopen van uitstootrechten te verzachten. Nu we al geruime tijd weten dat we meer moeten doen om de klimaatdoelstellingen van Parijs te halen, is het hoog tijd om afscheid te nemen van deze vouchers. Dat zou bijdragen aan het tegengaan van de opwarming van de aarde. Er circuleren plannen in Brussel om het uitfaseren van de vouchers in twintig jaar te laten gebeuren in plaats van de huidige vijftig jaar. Dat zou een stevige versnelling zijn, maar gezien het tempo waarmee de aarde opwarmt, in mijn ogen, nog steeds veel te langzaam. Raoul Leering is macro econoom, werkzaam bij het Economisch Bureau van ING. Deze column is echter op persoonlijke titel geschreven. De inhoud is op geen enkele wijze bedoeld als beleggingsadvies. Reageren? Mail naar vragen@dft.nl. Meer columns van Raoul Leering:

Column: Europa heeft boter op zijn hoofd bij aanpak CO2-uitstoot

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

Verplicht stellen van vertrouwenspersoon zware opgave bij kleinbedrijf

Samen in medisch tweepersoonsbed ligt zwaar op de maag

Nederland verzet zich tegen nieuwe subsidiepot in EU om steun aan industrie

Doneren na aardbeving? Zo komt je geld bij slachtoffers in plaats van fiscus