Column: vlaggen uit?

Het doorbreken van een belangrijke grens van de AEX-index – in dit geval die van 1200 (545 in de eurotelling) – was zo’n alledaagse gebeurtenis eind jaren negentig, dat het de jongste stagiaire wel werd toevertrouwd om er een feestelijk stukje aan te wijden. Twee maanden ervoor was de 1100-puntengrens geslecht en een maand daarvoor die van 1000. Ik kreeg er nog voor op mijn kop van de chef, een beetje te frivool taalgebruik voor in de serieuze krant waar ik voor schreef. Natuurlijk: in het guldentijdperk ging het ruim twee keer zo hard met die ’psychologisch belangrijke barrières’, een term die alleen maar bedacht is om te verhullen dat ze in alle andere opzichten irrelevant zijn. Maar de beurs leek ook echt alleen omhoog te kunnen gaan in de jaren sinds de AEX-index op de eerste handelsdag van 1983 op 100 punten (45 ’europunten’) van start ging; we hebben het dus over een vertwaalfvoudiging in anderhalf decennium. Ter vergelijking: in de afgelopen vijftien jaar steeg de index met 75%, niet eens een verdubbeling. Een combinatie van consistent dalende rentestanden, de deregulering en liberalisering van de jaren tachtig en het economisch ontsluiten van grote delen van de wereld na de val van de Muur zorgden voor een ongekende welvaartscreatie. Particuliere beleggers ontdekten de beurs en gingen vrolijk aan de slag met aandelen en al snel met derivaten, al dan niet met geleend geld. De loterij zonder nieten leek eindelijk gevonden. Dat viel dus tegen. Al snel na het vrolijke vlaggewapper van juni 1998 leek de Aziëcrisis voor ontnuchtering te zorgen: een derde van de beurswaarde eraf in twee maanden. De internethausse denderde echter door, geholpen door stimulerend beleid van de centrale banken en in september 2000 werd het nog steeds onbedreigde puntenrecord gezet: 703. Maar daarmee was de pret wel uit. Het leeglopen van de bubbel en, na een paar jaar herstel, de wereldwijde financiële crisis zorgden voor een verloren decennium op de beurs: in maart 2009 stond de index nog maar op 30% van het hoogtepunt. Sindsdien hebben we een voorzichtig optimistisch decennium gekend. Helemaal terug op het record uit 2000 zijn we nog niet, maar de afgelopen week duwde de index tegen de 600 puntengrens. Dat is fijn voor beleggers (koerswinst!) en voor bedrijven (toegang tot kapitaal!), eigenlijk voor ons allemaal. Het betekent ook dat er inmiddels weer een generatie beleggers, toezichthouders en financieel journalisten actief is die niet meer uit eigen ervaring weet wat het betekent als de koersen in korte tijd halveren. Voor hen geldt deze waarschuwingsvlag. Jan Maarten Slagter is ceo van IBFD.org. Reacties: vragen@dft.nl