Alarm FNV: ’ernstige bedreiging’ voortbestaan Tata Steel

Personeel van staalmaker Tata Steel Nederland vreest sluiting van het complex in IJmuiden. De toezichthouder scherpt de handhaving aan. Werknemers vrezen de intrekking van de vergunning voor de machines die essentieel zijn voor de staalproductie. „De vernieuwing van Tata Steel naar schoner groen staal is de oplossing, dat moet veel sneller”, waarschuwt vakbond FNV in een brandbrief. De omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied legde eind september weer een last onder dwangsom op, nu voor €100.000. Zonder de vergunning voor de kooksfabrieken, de enige in Nederland, is sluiting van Tata Steel in IJmuiden volgens FNV onvermijdelijk. ,,Er is een zorgelijke ontwikkeling ontstaan. Het nu sluiten van de kooksfabrieken is een zeer ernstige bedreiging voor het voortbestaan van het bedrijf ”, aldus FNV-bestuurder Cihan Lacin. „Dat besef leeft onvoldoende bij werknemers en de regio.” De FNV vreest dat bij een eerder dan geplande sluiting van deze kooksfabrieken Tata Steel Nederland „niet meer economisch rendabel is”. Het opdoeken dreigt van de grootste staalmaker van Nederland, met vorig jaar 6,6 miljoen ton productie voor autobouwers en verpakkers, aldus de vakbond. Daarmee strandt de in mei 2021 ingezette ’vergroening’: het plan van het concern, personeel en vakbond om de aloude kolen en gas als hittebron in te ruilen voor energie via waterstof, verkregen van windparken voor de kust van IJmuiden. ,,Ons plan voor groen staal zorgt er juist voor dat de meeste vervuilende installaties waaronder de kooks- en gasfabrieken versneld kunnen sluiten”, aldus FNV’er Lacin en Gerrit Idema, voorzitter van FNV Tata Steel. Stank Met waterstof in elektrische ovens zou de gemeten vervuiling van 12,5 megaton CO2, bijna 8% van het Nederlandse totaal, drastisch dalen voor de omgeving van de in 1918 opgerichte Koninklijke Nederlandsche Hoogovens en Staalfabrieken. Aangevoerde vermalen kolen worden in Tata’s fabrieken gedestilleerd en omgezet in kooks, dat in de hoogovens als hittebron wordt gebruikt. De fabrieken leveren soms rauwe of ongare kooks. Omwonenden klagen dan over veel stankoverlast van dit niet gelijkmatig verhitte product. Er komt bovendien teer en methaan vrij. Omwonenden verenigd in Frisse Wind rapporteerden al honderden incidenten bij Tata. Het RIVM concludeerde in januari dat de uitstoot van giftige PAK-deeltjes en metalen ’grotendeels afkomstig zijn van het Tata Steel-terrein’. „Niemand hier ontkent dat Tata Steel volgens de regels moeten produceren. Maar voor het perspectief: de geconstateerde overtredingen gaan over 0,02% van het verstookte volume”, aldus Lacin. „Dan straks misschien meteen alles op nul zetten, leidt tot een onvermijdelijk einde van de staalproductie in Nederland.” Die levert volgens Oxford Economics voor €7 miljard aan toegevoegde waarde aan de economie.. Personeel kwam in 2021 met een eigen plan voor ’groen’ staal met waterstofproductie. Het geldt als redding van het concern. Nederland ondertekende het klimaatakkoord van Parijs en verplicht zich tot drastische verlaging van uitstoot. Tata is de grootste uitstoter. „Niemand ontkent dat er milieubelasting is. Daarom moet die vergroening vaart krijgen. Die verduurzaming moet wel mede worden betaald uit de opbrengsten van het huidig staalbedrijf”, aldus Lacin. Afgelopen jaar boekte Tata Steel, met fabrieken in Heemskerk, Beverwijk en Velsen, een recordwinst van bijna €970 miljoen. „Plannen en opvolging genoeg bij Tata. Maar er is op het terrein eigenlijk nog geen spade de grond in gegaan”, hekelt Lacin. Verplichte stappen Tata Steel zegt voor de totale ombouw vele verplichte stappen te doorlopen. Het werkt voor zijn plannen aan een officiële kennisgeving en milieu-effectrapportage. Daarna kan de vergunning worden aangevraagd bij de provincie. „Tata Steel geeft aan te moeten wachten op de vergunningen. Dat kán gewoon niet, er is haast”, reageert FNV. In september stak Tata Steel Nederland €65 miljoen in voorbereiding van die waterstofproductie. Het wil voor 2030 tussen de 35 en 40% minder CO2 uitstoten, zo’n 5 megaton. Tata zegt voor €300 miljoen te investeren om uitstoot in de omgeving te beperken. Dinsdag meldde het een overeenkomst met autobouwer Ford. Dat koopt als eerste voor komende jaren al groen staal in, hoewel Tata de fabriek nog moet bouwen. Tata Steel Group-topman T.V. Narendran werkt, na een gesprek vorige week met ministers Jetten (Klimaat) en Adriaansens (Economische Zaken), een opgevraagde business case uit. Daarna bepaalt het kabinet, dat Tata ’een van de meest efficiënte productielocaties van Europa’ noemt, hoeveel staatssteun IJmuiden eventueel kan krijgen. Staal uit waterstof zal namelijk nog jaren meer kosten dan met steenkool gemaakt staal. Tot 2030 blijft er veel CO2-uitstoot. Omwonenden en enkele organisaties die zich fel tegen de steenkoolhoogovens keren zullen om sluiting van het 750 hectare grote complex misschien niet rouwig zijn, zegt de FNV. „Maar Tata Steel is de economische aanjager van de IJmond-regio, er werken bijna elfduizend mensen. Als de kooksfabrieken voortijdig sluiten, voordat er groen staal gemaakt kan worden, zullen die hun baan verliezen. Ook voor de circa twintigduizend werknemers van toeleveranciers en afnemers dreigt werkloosheid”, zegt hij. Schattingen van FNV zelf komen op dertigduizend gezinnen die van Tata ’eten’. „De inkomens van mensen zullen fors minder worden, met direct gevolg voor de bakkers, slagers en detailhandel”, zegt de bestuurder. „Zonder de kooksfabriek ontstaat bovendien een tekort aan energie binnen het bedrijf”, aldus Lacin. „Deze kooksfabrieken produceren naast kooks de gassen die Tata Steel gebruikt voor de warmbandwalserij en het opwekken van elektriciteit.” Het enige alternatief voor het gratis verkregen kooksgas is dan aardgas. „Met de huidige aardgasprijzen wordt productie onhoudbaar. Eigenlijk niet te doen”, oordeelt de vakbondsbestuurder. De Tweede Kamer bespreekt op 9 november de voortgang van de verduurzaming van de Nederlandse industrie. Tata staat daar pontificaal op de agenda. Het gaat volgens meerdere fracties te traag. Maar een Kamer-motie voor directe sluiting van een van de kooksfabrieken haalde het niet. ’Geen Limburg’ Sinds februari dit jaar doet het Openbaar Ministerie strafrechtelijk onderzoek naar milieu-overtredingen bij Tata en Harsco Metals. Omwonenden zijn ook procedures tegen Tata begonnen. Advocaat Bénédicte Ficq deed namens 800 personen en tien stichtingen aangifte tegen ’milieuvervuiler’ Tata Steel vanwege het ’moedwillig schaden van de gezondheid’. „Sluiting van de kooksfabriek helpt niet”, zegt vakbondsbestuurder Lacin. „Niemand wil een tweede Zuid-Limburg, met in de jaren zestig de sluiting van de mijnen zonder alternatief. Generaties verloren hun baan, de regio kreeg heel lang zware economische klappen, het leven in Limburg ging er drastisch op achteruit. Dat zwaard van Damocles hangt nu ook boven het grootste staalbedrijf van Nederland en de IJmond-regio.De Nederlandse overheid is nu aan zet.”

Alarm FNV: ’ernstige bedreiging’ voortbestaan Tata Steel

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

Column: beste boeren, de feiten ontkennen heeft geen zin

Letselschadegigant John Beer sluit zich aan bij strijd tegen Tata Steel

Hypotheekadviseur moet klanten een ton betalen wegens nalatigheid

Wat verdient een... motorrijinstructeur?