Benzineprijs stijgt door instorten oliewinning

Dat zien grondstoffenanalisten in reactie op het rapport van het gezaghebbende Internationaal Energieagentschap (IEA). Het meldt de grootste daling in investeringen in de geschiedenis. Terwijl de voorraden recent nog enorm opliepen en ook aan gas een enorm overschot bestaat. Maar dat is gezichtsbedrog en tijdelijk, aldus het instituut: de snelheid van verval in investeringen is ’duizelingwekkend’ groot. Overal komen installaties tot stilstand en gaat platform ’op ijs’. Wereldwijd is nu al voor €400 miljard minder geïnvesteerd in de productielijnen dan voor dit jaar was gepland. Omdat bijvoorbeeld olie-platforms op zee en pijpleidingen naar land relatief veel onderhoud nodig hebben, en niet zomaar aan en uit te zetten zijn, dreigt bij uitstel van investeringen in onderhoud en vervanging definitieve uitval, waarschuwt IEA. Dat Parijse instituut werd in 1973 door westerse landen in het leven geroepen om de brandstofvoorraad te coördineren als er tekort ontstaat. Dat vertaalt zich al in de ruwe-olieprijs: sinds 21 april stijgt de internationale benchmark Brent van $19 per vat (158,9 liter) naar $35 vandaag. Omslag Voordat het coronacrisis een pandemie werd, zouden de investeringen dit jaar met 2% stijgen. Inmiddels is sprake van een afname met 20%, $400 miljard, van het geplande kapitaal bedoeld voor nieuwe boorplatforms, het drillen naar olie op land en de gaswinning. Sinds februari stroomden de olietanks nog vol tot aan de rand, en werd uit nood drijvende opslag in de vorm van megatankers ingehuurd door producenten als Saoedi-Arabië. Er was nauwelijks vraag bij veel productie. Vorige week meldde IEA alweer een toename van de vraag, zeker in Azië. En met straks te weinig productie, kan dat een schaarste in de hand werken, aldus Birol. De wereldwijde olieproductie is in mei met een ’spectaculaire’ 12 miljoen vaten per dag gedaald tot 88 miljoen vaten, nu oliekartel OPEC met partners als Rusland de hard bevochten productiebeperking doorvoeren. Het IEA ziet dat er minder brandstof bij is gekomen. Hogere pompprijzen Voor ABN Amro-energiespecialist Hans van Cleef vergroot het uitblijven van investeringen de kans op stijgingen van prijzen aan de benzinepomp. De eenmaal opgelopen achterstand, als pijpleidingen en raffinage zijn uitgevallen, lopen energieproducenten ook niet zomaar in. De uitval van kapitaalinjecties bereikt bovendien een politiek gevoelig omslagpunt, ziet olie- en gasanalist Jilles van den Beukel. „Niet alleen de investeringen in hernieuwbare energie, ook die in olie en gas liggen nu onder het niveau van de gewenste duurzaamheidsenario’s volgens het klimaatakkoord van Parijs.” Bedrijven zijn bovendien selectief in wat ze nog omhoog willen halen: bestedingen aan fossiele brandstoffen lopen het sterkst terug sinds de uitbraak van het coronavirus. Vooral de brandstof verkregen uit opgepompte ruwe olie wordt hierdoor getroffen. Investeringen hierin dalen met 30%. In kolen is die afname 15% groot. Ook in hernieuwbare energie, zoals uit wind en zon, steken bedrijven minder geld, nu een tiende minder dan vorig jaar, meldt IEA. Snelle opleving CO2-uitstoot Ogenschijnlijk leidt dat ook tot de gewenste afname van CO2-verbruik. Volgens het IEA zal dat met het opstarten van de meeste bedrijven binnenkort juist tot extra vervuiling door fossiele brandstoffen gaan leiden. Het ziet een krachtige inhaalslag. Chinese en Aziatische bedrijven hebben volgens het IEA bestellingen van nieuwe kolengestookte centrales uitgedaan. Het tempo van nieuwe kolenproductie is in het eerste kwartaal verdubbeld afgezet tegen vorig jaar, vooral in China. „De afname van uitstoot zal dit jaar volledig teniet worden gedaan”, waarschuwt IEA-directeur Fatih Birol. Hij vergelijkt die ervaring met de crisis van 2008; ook toen kwam de uitstoot snel terug op het oude niveau.