’De crisis wordt misbruikt’

„Er wordt heel veel gesproken over steun aan bedrijven, maar die krijgen vervolgens wel alle ruimte om te reorganiseren”, steekt Boufangacha van wal. Hij maakt zich zorgen over al die flexwerkers die hun baan verloren. En nu zijn ook mensen met een vaste baan aan de beurt: „Wat ons betreft moet het kabinet veel meer uit de kast halen voor al die mensen die geen werk meer hebben en die geen buffers hebben.” De werkgeverslobby wil vooral meer compensatie voor de vaste lasten van getroffen ondernemers. „We moeten kijken of we daar ons belastinggeld aan willen uitgeven. Kijk ook naar al die mensen die nu buiten de boot vallen. Er is wel wat geld voor van-werk-naar-werk-trajecten. Maar verder is de basis de gewone sociale zekerheid en die is de laatste jaren flink versoberd. Wat ons betreft moet er meer geld worden uitgetrokken. Wij pleiten voor een tijdelijk crisisinkomen van €1500 voor iedereen die zijn werk is kwijtgeraakt en geen recht heeft op WW. Of een tijdelijke verbetering van de WW door de rechten te verlengen, of een soepeler regime op de bijstand. De planbureaus zeggen ook dat vooral flexwerkers en jongeren hard worden geraakt. Op termijn gaan we daar als samenleving de rekening voor betalen.” Tijdens de tweede lockdown kunnen ondernemers niet automatisch meer rekenen op de steun van banken. Volgens Martin Visser is de timing van de banken ongelukkig, maar begrijpelijk. Dat laat hij weten in de podcast Kwestie van Centen: U bent het met de werkgevers nog steeds niet eens over de positie van flexwerkers op de arbeidsmarkt? „Als sociale partners hebben wij voor de vorige kabinetsformatie verzuimd om daar met een eensgezind advies over te komen. Toen heeft het kabinet dat zelf maar gedaan. In deze crisis zien we wat de effecten op de arbeidsmarkt zijn van de flexibilisering. Die fout moeten we niet weer maken bij een volgende crisis. Daarom moeten we samen met de werkgevers de handschoen oppakken en dat is heel urgent. We moeten aan de slag om daar afspraken over te maken in de Sociaal-Economische Raad.” Alsnog een grote arbeidsmarktdeal, wat in 2017 mislukte? „Ja, daarover zijn al gesprekken gaande. Tussen werkgevers en vakbonden in de SER. Om te kijken of we toch weer gemeenschappelijke richting kunnen geven voor een toekomstbestendige arbeidsmarkt. We zijn nu al twee jaar bezig om als egeltjes om elkaar heen te draaien. Maar nu zit er druk op. We willen bijtijds met iets komen om de kabinetsformatie van volgend voorjaar te beïnvloeden.” Ondertussen schuurt het in tal van bedrijven en sectoren. „Sectoren waar het niet goed gaat, hebben wat van ons nodig. Loonmatiging, afspraken over reorganisaties. Daar sluiten we onze ogen niet voor. We zitten constructief in de wedstrijd. Maar juist in die bedrijven willen we afspraken maken over het terugdringen van flexwerk en uitzendwerk. Dat willen ze vaak niet. Die werkgevers denken alleen maar aan de korte termijn. En in de bedrijven en sectoren waar het wel goed gaat, zoals bij PostNL of de supermarkten, daar is men ook niet geneigd om met de adviezen van de commissie-Borstlap in de hand door te pakken. Sterker nog: werkgeversorganisaties AWVN en VNO-NCW zetten juist in op meer flexibilisering.” Er zijn spanningen bij KLM, Tata, Spoorwegen. Neemt het aantal conflicten toe? „Bij KLM was veel spanning. Daar werd een versobering van de arbeidsvoorwaarden gevraagd. Het verliep heel moeizaam, maar er is nu uiteindelijk een resultaat. Maar bij reorganisaties moet wel eerst nut en noodzaak aangetoond worden. Je ziet vaak dat de crisis misbruikt wordt om te gaan reorganiseren.” Dat geldt ook voor NS, dat grote schade door de crisis heeft? „Dat zijn plannen die er al voor de crisis lagen. Net zoals bij Tata. Terwijl we dachten afspraken te hebben gemaakt over geen gedwongen ontslagen, over een gemeenschappelijke visie over de toekomst van de staalindustrie, en over de toekomst van de spoorwegen. Dat staat haaks op afbouwen en versoberen. Daarom was het ook een klap in het gezicht dat Tata bij de eerste bespreking aangaf: we gaan toch over tot het ontslaan van mensen. En bij NS idem dito: daar werd corona ook misbruikt. Hetzelfde geldt voor bouwbedrijf BAM. Terwijl je je kunt afvragen of er gereorganiseerd moet worden in de bouwsector waar er juist de komende jaren tekorten en kraptes zullen zijn. Dat zijn voorbeelden van bedrijven die corona misbruiken om een reorganisatie er doorheen te drukken.” En dan heeft u het ook nog aan de stok met bedrijven waar het goed gaat, zoals de supermarkten en PostNL. „Bij supermarkten gaat het hartstikke goed. Daar willen we doorpakken op meer vaste banen, maar ze geven niet thuis. Dat is bij PostNL hetzelfde. Daar spreken ze uit: we blijven werken met uitzendkrachten in onze sorteerdepo’s, want dat werk wil niemand doen. Dat vind ik heel erg teleurstellend.” Dus u wilt een centrale deal over de arbeidsmarkt, maar ligt met tal van werkgevers in de clinch. Dat kan toch niet goedkomen? „Het is geen rooskleurig beeld. Als we niet oppassen, wordt dit een heel onrustige periode en daar is niemand mee gediend in deze tijden van onzekerheid. Er komt steeds meer spanning op, zeker ook in onze visies op de arbeidsmarkt. Maar we zijn verplicht om met iets te komen. Doen we dat niet, dan vraag ik me af in hoeverre de polder nog relevant zal zijn.” Reactie BAM, NS en Tata De bedrijven die door de FNV beschuldigd worden van het misbruiken van de crisis om van hun personeel af te komen, zeggen allemaal dat zij niet anders konden. BAM-ceo Ruud Joosten spreekt van een ’pijnlijke, maar noodzakelijke stap’, die genomen wordt’ gezien de pandemie en het teleurstellende eerste half jaar’. Tata zegt de reorganisatie al voor de crisis te hebben aangekondigd, en benadrukt dat het juist de bedoeling is om ’het banenverlies te minimaliseren’. Ook NS zegt dat te proberen: „Wij beogen de werkgelegenheid te beschermen. Geen gedwongen ontslag, maar er moet wel wat gebeuren, nu wij minder dan de helft van het normale aantal reizigers vervoeren.”