Diamantreus aan de Schelde onder druk

Antwerpen staat als wereldfenomeen in diamanten onder druk. De goedkopere kunststofdiamant en het historische vertrek van productie zoals het slijpen van stenen naar lagelonenlanden raken de inkomsten. Diamantairs anticiperen hierop en zoeken winstgevende uitwegen. De Antwerpse Diamantwijk, pal naast het centraal station, ruikt zoals zo veel plekken in België: naar het zoet van gebakken wafels. Antwerpen verdient in dit wijkje al eeuwen zijn geld aan de bewerking van de ruwe steen en handel in fraai geslepen diamanten, zoals de briljantvorm honderd jaar geleden, waarin vooral een maximum aan licht moet reflecteren, de bekende fonkeling uit advertenties. In handel in ruwe diamanten en als handelscentrum is de Scheldestad wereldleider, met 85% marktaandeel, 1600 bedrijven en ruim 32.600 verwante banen, meer Dubai en Indiase steden. Diamanten zijn goed voor 15% van de gehele Belgische export buiten de Europese Unie. Maar de kunststof diamant rukt op, en dat merken ze aan de Schelde. Zulke nepdiamanten worden binnen een dag in laboratoria onder hoge druk geperst uit koolstof. Afgelopen jaren waarschuwde de brancheorganisatie AWDC voor series faillissementen als de verkoopomstandigheden niet verbeteren. Zij rept van ’een wurggreep’ omdat de prijsdalingen van echte diamanten permanent leken. Tegen prijzen van stenen uit India en China kunnen de meeste verwerkers, de slijpers en klievers, niet op. Kunststof De eerste reproduceerbare stenen stammen van rond 1950 en werden gemaakt door industriereus General Electric. Vorige variaties waren wat gelig, de laatste generatie is door winkeliers met het blote oog vrijwel niet van echte heldere gemijnde diamanten meer te onderscheiden. De kleurloze kunststof stenen reiken in kwaliteit van een tot anderhalf karaat. In de klassieke snijtest, waarmee valse stenen bij echte keiharde diamanten in de schaduw vallen, kunnen synthetische diamanten wedijveren. Ze gaan vooral bij groothandelaren over de toonbank en inmiddels bij vele webshops, die de betere winkels in Antwerpen verdrijven. In de Verenigde Staten, een grote exportmarkt, heeft het International Gemological Institute kunstdiamanten van producent Gemesis het kwaliteitsstempel gegeven. De ’neppers’ zijn in korte tijd goed geworden voor rond 4% van de marktverkopen. Dat kan naar 15% marktaandeel groeien, aldus zakenbank Morgan Stanley in een rapport. Het slijppoeder van echte diamanten is inmiddels in de industrie, die het gebruikt voor harde coatings, al vaker helemaal door synthetisch poeder vervangen. Volgens zakenbank Goldman Sachs, lang een financier van diamantfamilies, zijn de synthetische stenen wereldwijd zo’n 25% tot 30% goedkoper dan de versies uit de mijnen. Bloeddiamanten Bij sociaal bewustere kopers ook de angst voor zogeheten bloeddiamanten of ’conflictdiamant’ mee, aldus Goldman. Met de opbrengst van dergelijke stenen, uit oorlogsgebied in Afrika, recent Sierra Leone, Angola en Congo, financierden regeringen of rebellengroeperingen bloedige oorlogen. In strijd tegen bloeddiamanten kwam de sector met het Kimberly Proces-garantiecertificaat. Dat moet garanderen dat bij de edelsteen betrokken mijnbouwers tot aan de winkelier geen betrokkenheid hebben bij misstanden. Alle leden van de diamantbeurs van Antwerpen scharen zich achter ’Kimberly’. Door een terugval in de vraag en het grote totaalaanbod van gemijnde en laboratoriumvarianten in Antwerpen, dalen prijzen substantieel. Vorig jaar kwam het aanbod uit de mijnbouwproductie van diamanten volgens marktonderzoeker Bain & Company zelfs bijna tot recordhoogte. Eind 2019 was er door de zwakke vraag naar gepolijste stenen even 25% minder afname. De bewerkers van natuurlijke diamanten kochten vorig jaar 30% minder in. De toch al opgehoopte voorraden werden te groot om de marges overeind te houden. Bain ziet dit voorjaar wel enige afbouw van voorraden in het Antwerpse, met de komende tien jaar 3% omzetgroei voor diamantverkopen. Veel ondernemers in het Diamantkwartier zien de teruggang toch als een echo van 2018. Toen daalden door de financiële crisis in China verkopen met 5%, in India zelfs met 13%. Vorig jaar turfde Bain 2% verzwakking in omzet. „En het coranavirus zal zeker niet helpen”, verzucht een verkoper van Ilan Diamonds, een winkel tegenover Antwerpen Centraal. Smartphone „Bovendien is het koopgedrag van zeker jongere generaties, de millennials, aan het veranderen. Dat wordt de grootste kopersgroep. Vroeger gaf je met valentijn, Moederdag, kerst of voor de verloving een diamant of juwelen. Tegenwoordig geven de dertigers elkaar eerder een smartphone cadeau of een lang weekend Praag, vanwege de beleving”, schetst Rob van Beurden van Diamond House in Antwerpen de trend. Nog een reden waarom consumenten minder stenen kopen, is volgens lokale diamantairs dat ze hun sieraden nu veel minder zijn gaan dragen. Zo’n beetje de helft van alle juwelendiefstallen gebeurt in Antwerpen overdag. „Ze durven geen juwelen meer te dragen in Europa”, aldus een diamantair. „In de Verenigde Staten en het Midden-Oosten speelt dat minder.” Keiharde concurrentie om prijs De concurrentie in diamanten is moordend, aldus winkeliers. De stenen die consumenten in Antwerpen kopen, blijken door de harde concurrentie met kortingen soms 30% tot 50% goedkoper dan in andere steden. De Antwerpse nijverheid, waarvan in 1447 de eerste rekeningen terug te vinden zijn, is volgens branchecijfers goed voor 86% van ’s werelds handel in ruwe glimmers. De stad vertegenwoordigde ooit €50 miljard omzet, maar die is gezakt naar rond €42 miljard. Het slijpen is een kwart eeuw geleden stilaan verhuisd naar de lagelonenlanden zoals India, China en Thailand. De reputatie van deze markt kent smetten na witwasaffaires en rechtszaken met banken. Veel traditionele banken stapten uit de financiering van diamantairs, meestal familiebedrijven met minder transparante financieringen. Vorig jaar was er wereldwijd $5 miljard minder financiering, aldus onderzoeker Bain & Company.

Diamantreus aan de Schelde onder druk

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

Philips nog steeds grootste uitvinder van het land

’Laat je niet wegblazen, verhef je stem, maar schreeuw niet’

’Eén miljoen passagiers voor Brussel door Schiphol-angst’

Weinig waardering voor Pharming na goedkeuring medicijn