Hoofd op hol van huizenkoper: haast niets te koop

Van starters die al jaren achter het net vissen tot gezinnen die door het thuiswerken op zoek gaan naar meer ruimte buiten de stad. „Kopers denken vaak dat het laatste aanbod nu voor hun neus ligt. Zij kunnen het hoofd dan niet koel houden”, constateert Lana Goutsmits-Gerssen, voorzitter van de vakgroep Wonen bij de Nederlandse Vereniging van Makelaars en Taxateurs (NVM). Ondanks alle economische onzekerheid in de historische crisis die het coronavirus heeft veroorzaakt, is de koopmanie van woningen dit jaar in een opvallende hevigheid voortgegaan. In het derde kwartaal van dit jaar lagen de prijzen 14,4 procent hoger dan in dezelfde periode uit 2019. „De grootste prijsstijging uit deze eeuw”, benadrukt Goutsmits-Gerssen. Voor NVM-makelaars waren de afgelopen drie maanden zelfs de beste ooit. Wie zijn of haar huis tegenwoordig te koop zet, heeft gemiddeld binnen al dertig dagen een nieuwe eigenaar gevonden. De verkoper strijkt met een nieuw record van gemiddeld 354.000 euro ook nog eens twee procent meer op dan de prijs waarvoor de woning in de verkoop is gezet. Opvallend genoeg jaagt juist de anderhalvemeter-restricties door het coronavirus de prijzen mede op. Goutsmits-Gerssen: „In sommige plaatsen willen soms honderd geïnteresseerden een woning bezichtigen. Zó veel mensen over de vloer zien verkopers in deze situatie niet zitten. Dan worden kopers zó gek dat ze gaan overbieden. Ze zetten alles in wat ze aan hypotheek kunnen krijgen.” Trek naar buiten Door de hoge woningnood en scherp oplopende prijzen, breidde de speurtocht naar huizen zich sinds 2015 al stapje voor stapje uit in de gebieden rondom de grote steden. Omdat veel Nederlanders verwachten ook na de coronacrisis vaker thuis te werken, trekken huizenzoekers uit de steden nu opvallend verder het land in. De NVM zag hierdoor dat het aantal te koop staande woningen in de provincies Groningen en Friesland, maar ook in de Achterhoek en west-Brabant in een jaar tijd met 40% tot bijna de helft is gekrompen. „In Waalwijk, Drunen, Uden, Oss, Almelo, Hengelo, Enschede en de kop van Noord-Holland zagen onze makelaars het afgelopen kwartaal grote verkoopplussen”, somt Goutsmits-Gerssen enkele populaire locaties op. „Kopers uit de Randstad hebben er door de overwaarde van hun oude woning meer te besteden. Ze krijgen meer voor minder.” NVM-voorzitter Onno Hoes ziet vooralsnog geen directe vergelijking met de zeepbel rond de in 2008 uitgebroken kredietcrisis. „De rente stond toen veel hoger en de hypotheeknormen waren soepeler”, stelt hij. „Hierdoor kwamen huizen tijdens de crisis snel onder water. Dat is nu niet het geval.” Dat neemt niet weg dat Hoes zich toch ernstige zorgen maakt over de situatie. Al jaren blijft de woningproductie achter bij de doelstelling van het kabinet om jaarlijks 75.000 huizen per jaar te bouwen, terwijl de vraag door de groei van de bevolking en het aantal huishoudens onverminderd doorgaat. Zelfs als de vraag door een werkloosheidsgolf met een kwart zou dalen, zijn er volgens de NVM nog altijd te weinig woningen om de prijzen te laten stabiliseren of dalen. „Wij maken ons niet druk over een vraaguitval, maar over een aanboduitval”, schetst Hoes het doembeeld waar de Nederlandse woningmarkt steeds sneller op aan het afstevenen is. „Daarbij komt er een keer een grens waarin kopers zich zullen afvragen: klopt deze prijs nog wel?” Politieke keuzes Wanneer zo’n aanboduitval zal plaatsvinden durft Hoes niet te voorspellen. Hij waarschuwt wel dat de woningproductie zo snel mogelijk moet worden opgeschroefd, naar minimaal 100.000 per jaar. Hoewel de nood al jaren torenhoog is, begint Hoes zich af te vragen of er op basis van ’politieke keuzes’ wel de juiste woningen gebouwd worden. Als voorbeeld noemt Hoes het groeiend aantal appartementen dat momenteel binnen de steden wordt gebouwd: „Dat is duur en niet eenvoudig om te bouwen. Inmiddels kost een appartement gemiddeld drie ton. Dat hebben starters niet.” Ook ergert Hoes zich aan de extra eisen die lokale overheden blijven stellen aan de bouw van woningen: „In Den Haag worden vooral deals gemaakt over sociale huur. Maar over gewone koopwoningen hoor ik weinig. Lokaal krijg je soms het idee dat iedereen in het gemeentehuis de bal aan het rondspelen is om de prijs van nieuwbouw met steeds nieuwe eisen in de plus te zetten. Of de bouw wordt tegengehouden door gesteggel in de gemeenteraad. In een windmolen kun je niet wonen, leg ik vaak aan gemeenteraden uit.” Hoes stelt dat het Rijk de kwijtgespeelde regie in de woningbouw moet terugnemen om te trend te keren. Daar moet volgens hem niet mee gewacht worden tot er ergens volgend jaar een nieuw kabinet zit. Hoes pleit voor een snelle terugkeer van de filosofie met Vinex-wijken, door speciale woningmarktregisseurs aan te stellen: „Die moeten de boel gaan vlot trekken, door meer en sneller bouwgrond aan te wijzen. Er moet grootschalige woningbouw voor een redelijke prijs komen. Dat willen consumenten ook.”