Schiphol zit aan de grond

Vliegmaatschappijen, waaronder KLM, Transavia, TUI en Corendon, moeten fors afslanken. Dat kost alleen al duizenden banen. Reiskoepel ANVR rekent erop dat zo’n 8000 van de ruim 20.000 banen bij reisbureaus en touroperators verloren gaan als de ’reisstop’ nog langer zal aanhouden. De horeca in Amsterdam en de Haarlemmermeer vreest ook voor verlies van rond 10.000 banen, blijkt uit de rondvraag. Sommige hotels zijn al bankroet, de bezetting is nog geen 20%. Winkels en organisatoren van beurzen en congressen vertellen hetzelfde verhaal. SEO Onderzoek De cijfers worden bevestigd door SEO Onderzoek. Dat onderzocht verschillende scenario’s in verband met corona. „Er zijn dit jaar tot 60.000 minder voltijdsbanen nodig in de luchtvaartsector en bij toeleveranciers van de sector”, zegt luchtvaarteconoom Rogier Lieshout van SEO. Hij wijst erop dat nog niet al die banen verdwenen zijn, omdat de overheid steun geeft. Voor de coronacrisis was het verbindingennetwerk van Schiphol goed voor 10 miljard euro aan toegevoegde waarde. Vakbonden maken zich grote zorgen. Zo’n 18.000 flexbanen zijn volgens FNV al geschrapt. Nu zetten de bedrijven het mes in het bestand met vaste werknemers. „De effecten zullen het zwaarst gevoeld worden door werknemers met onzekere banen. Daarbij zitten veel mensen met relatief kleine contracten. Zij hebben weinig vet op de botten om deze periode door te komen”, zegt Joost van Doesburg van FNV. Het aantal vliegpassagiers van en naar Nederland is dit jaar met 70 tot 80% teruggedrongen in vergelijking met 2019, door alle reisbeperkingen en het toenemend aantal besmettingen in Europa. Toeristen blijven massaal weg. „Dat heeft een enorme impact op het bedrijfsleven”, zegt reisondernemer René Klawer, nauw verbonden aan VNO-NCW West. Hij voorziet dat de ellende voor met name de zakenreizen jaren zal duren, omdat videoconferencing een deel van die noodzaak heeft overgenomen. „Al blijft persoonlijk contact bij handel en zakendoen altijd van belang. Voor vakantiereizen geldt een uitgesteld verlangen. Mensen willen echt zo snel mogelijk weer op reis, zodra dat veilig en gezond kan zonder gedoe.” Corendon, met zowel eigen touroperating als een vliegmaatschappij en hotels, krijgt de crisis aan drie kanten om de oren. „Eind dit jaar zal ons personeel feitelijk gehalveerd zijn, maar gelukkig zonder veel gedwongen ontslagen”, zegt topman Steven van der Heijden. Flexibele schil Schiphol-afhandelaar Swissport heeft de flexibele schil en management al aan het begin van de coronacrisis afgebouwd, nu dreigt ook nog ontslag van 30% van de duizend vaste medewerkers. „De verwachting van herstel is niet uitgekomen, waardoor we een reorganisatie zijn gestart. Wij gaan nu uit van een capaciteit van 30% tot 40% voor volgend jaar”, zegt personeelsdirecteur Michel van de Stolpe. Dat is stukken lager dan bijvoorbeeld luchtvaartmaatschappij KLM, dat nog altijd koerst op 70% voor volgend jaar. Bij de luchtvaartmaatschappij verdwijnen tot nu toe in totaal 6500 van de 30.000 banen, maar dit kan meer worden nu de vooruitzichten verder verslechteren. Concurrent British Airways verlaagde donderdag de capaciteit voor de komende maanden naar slechts 30%. ’Mijn hart huilt’ Juwelier Benno Leeser van Gassan Diamonds, die ook actief is op Schiphol, bevestigt de slechte gang van zaken op de luchthaven en in Amsterdam. „We zien bij ons geen toeristenbus meer rijden. Mijn hart huilt. Het toerisme is 90% ingezakt. We richten ons noodgedwongen op de lokale markt”, vertelt hij. Elk bedrijf rond Schiphol probeert het vlot drijvende te houden. De steunregeling van de overheid, met name ook de loonsubsidie, helpt veel om zoveel mogelijk mensen in dienst te houden en te wachten op betere tijden. Maar daar zit een grens aan. „Zonder inkomsten kunnen ondernemers niet anders dan de bakens verzetten. We hebben extra hulp nodig om faillissementen te voorkomen”, aldus ANVR-voorzitter Frank Oostdam. Ook in de keten schiet iedereen elkaar nog niet te hulp. „Wij hebben aan Schiphol gevraagd of we huurverlaging konden krijgen, maar niks hoor. De directie is keihard en heeft geen enkele medewerking verleend om samen tot een oplossing te komen. Hierdoor betalen we nog steeds de volledige huur voor vastgoed zoals kantoren en lounges die niet gebruikt worden”, zegt Van de Stolpe. De coronamalaise bij Schiphol werkt ook door in de economie. Bij een bedrijf als chipfabrikant ASML in Veldhoven werken 105 nationaliteiten. „Het hoogopgeleide talent komt ook van elders. Een bedrijf als ASML komt op achterstand te staan in de werving van personeel zonder een luchthaven met genoeg internationale verbindingen”, zegt Reinier Castelein van vakbond De Unie. Pas over een half jaar verwacht diamantair Leeser verbeteringen. „Bij veel winkeliers worden arbeidscontracten niet verlengd. Een derde van de aan Schiphol gerelateerde banen staat op de tocht. Toch ben ik ervan overtuigd dat het herstel straks ook weer snel zal gaan.”