Meer huizen erbij, maar nog te weinig

Door de bouw van precies 70.700 huizen telde Nederland op 1 januari bijna 7,9 miljoen woningen, zo blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS. Hier worden nog eens 10.000 naar woningen getransformeerde kantoren en winkels bij opgeteld, zo schat het ministerie van Binnenlandse Zaken. Of de woninggroei over 2019 uiteindelijk op zo’n 81.000 uitkomt, moet blijken als duidelijk wordt hoeveel oude huizen er dat jaar nog zijn gesloopt. Vreugde over een eindelijk op gang gekomen bouwtempo is er opvallend genoeg niet. Het heeft vele jaren geduurd voor de, tijdens de crisis stilgevallen, nieuwbouw de groei van het aantal huishoudens eindelijk evenaart. Maar om het tekort terug te dringen, moeten er jaarlijks minimaal 100.000 woningen bijkomen. Mede door de crisis met stikstof en PFAS gaven gemeenten het afgelopen jaar een kwart minder bouwvergunningen af. Aannemers en makelaars verwachten dat de woningproductie dit jaar daarom terug zal vallen. Positief Wie er feitelijk naar kijkt zou best wel eens positief gestemd kunnen worden over de nieuwbouw. Met bijna 71.000 woningen werd vorig jaar de beste nieuwbouwprestatie sinds 2009 geleverd. Het is zelfs een stijging van 6% vergeleken met 2018. Het totaal aantal nieuwe huizen komt zelfs op 81.000, omdat er in 2019 volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken naar schatting ook zo’n 10.000 kantoren en winkels naar woningen zijn omgebouwd. Relatief gezien werd in Flevoland vorig jaar veruit het meest gebouwd. In deze provincie groeide de woningvoorraad met 1,6% dankzij de gerealiseerde nieuwbouw. Qua aantallen bouwden Noord- en Zuid-Holland met elk 13.000 woningen het meest. Kanttekeningen Een serie aan kanttekeningen zet echter een domper op de feestvreugde. Jaarlijks worden er namelijk ook zo’n 10.000 oude huizen gesloopt. Maar boven alles ligt de nieuwbouw nog steeds onder het niveau van voor 2009. Vanaf de eeuwwisseling tot aan 2009 kwamen er per jaar gemiddeld zo’n 76.000 woningen bij. Na het record van bijna 88.000 huizen in 2009 zakte de nieuwbouw drastisch in. Door de lange bouwstop is alles minder dan massale nieuwbouw inmiddels niets meer dan een druppel op een gloeiende plaat. Door de combinatie van te weinig nieuwbouw en de groei aan alleenstaanden, ouderen, expats en vluchtelingen, is het tekort opgelopen naar zo’n 300.000 woningen. Met 71.000 extra huizen houdt de woninggroei van 2019 de jaarlijkse stijging van ongeveer 70.000 huishoudens voor het eerst maar net een beetje bij. Pessimistischer Ondanks de roep om nieuwbouw, gaven gemeenten vorig jaar een kwart minder bouwvergunningen af. „Bouwers zijn een stuk pessimistischer”, stelt hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen van het CBS. „Dit ligt deels aan de crisis met stikstof en PFAS, maar je ziet ook dat gemeenten nieuwbouwplannen intrekken vanwege protesten van huidige bewoners.” Vorige week werd bijvoorbeeld bekend dat de gemeente Amsterdam nieuwbouwplannen rondom treinstation Muiderpoort staakt vanwege bezwaren van omwonenden. In Hilversum frustreert de buurt de voltooiing van Anna’s Hof, vanwege grote balkons en kijkgaten van het appartementencomplex. In Purmerend werd de bouw van drie woontorens met zeventig sociale huurwoningen vertraagd door protest over een bedorven uitzicht. Bouwboodschap Het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) kijkt met gemengde gevoelens naar de bouwgroei. Vorige week berekende het EIB dat er vorig jaar met slechts 63.000 een daling in de nieuwbouw had plaatsgevonden. Het verschil zit hem in de tijdelijke woningen, woonzorgcomplexen en studentenwoningen, die het CBS in tegenstelling tot het EIB meetelt. Als het EIB die ook meeneemt, dan komt het instituut uit op 69.000. „Je zou kunnen zeggen dat het dus nog mee is gevallen”, reageert directeur Taco van Hoek op het verschil van tweeduizend nieuwbouwwoningen met het CBS. Al dan niet toevallig wordt de in woningnood omgeslagen wooncrisis vandaag in de Tweede Kamer besproken. De uitgenodigde economen en woningmarktexperts hebben een zowel eenvoudige als complexe boodschap voor de politiek: er moet méér worden gebouwd. Jaarlijks zouden er minimaal 100.000 huizen moeten bijkomen om het tekort enigszins in te kunnen lopen. Wrang genoeg verwacht volgens Bouwend Nederland meer dan de helft van de bouwers dit jaar in de knel te komen, omdat er door het dalend aantal opdrachten minder werk is.