Positie voor zzp’ers blijft onzeker

Zzp-organisaties zijn dan ook niet te spreken over de maatregelen. Voorzitter Maarten Post van Stichting ZZP Nederland, met meer dan 40.000 leden de grootste zzp-organisatie in ons land, geeft aan dat de onzekerheid onder opdrachtgevers en zelfstandigen zeker niet weg is. Hij ziet de opvolger van de Wet DBA dan ook niet als een verbetering.

,,Voordat nieuwe wetgeving een feit is, zijn we een jaar verder. Dus pas eind 2019 of begin 2020 zal er worden begonnen met handhaving. Tot die tijd weten opdrachtgevers en zzp’ers nog steeds niet waar ze aan toe zijn.”

Het nieuwe kabinet vervangt de Wet DBA door een opdrachtgeversverklaring, die zekerheid moet bieden aan opdrachtgevers over het ondernemerschap van zzp’ers die zij inhuren.

,,De Belastingdienst kan dan bepalen wie ondernemer is en wie niet. Dat staat in schril contrast met onze eis voor een vrije keuze tot ondernemer”, zegt Post. ,,Op deze manier creëert de overheid opnieuw een schuif op het aantal zelfstandigen en kan men bepaalde groepen uitsluiten als ondernemer. Er wordt gesproken over een minimumtarief, de duur van het contract en de aard van de werkzaamheden. Dat riekt naar willekeur.”

ZZP Nederland is groot voorstander van een wettelijke rechtpositie voor zelfstandigen. Volgens Post kan dit vorm krijgen door de invoering van de Verklaring Zelfstandig Ondernemer, waarbij zzp’ers aangeven bewust te kiezen voor het ondernemerschap.

De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) werd vorig jaar ingevoerd en moest er via model- en maatwerkovereenkomsten voor zorgen dat de fiscus de onderlinge arbeidsrelatie beter kon controleren. Op die manier moest schijnzelfstandigheid bestreden worden.

De wet had echter een averechtse uitwerking. Opdrachtgevers namen massaal afscheid van zzp'ers omdat zij geen risico's wilden lopen. Zelfstandigen klaagden steen en been dat zij geen opdrachten meer kregen.

Zzp-deskundige Martijn Pennekamp vindt het verassend dat de Wet DBA wordt afgeschaft. ,,Er is veel gedoe om geweest, maar dat betekent niet dat de onrust onder opdrachtgevers en zzp’ers nu weg is. Dat wordt nu alleen maar verplaatst.”

Pennekamp ziet de opdrachtgeversverklaring slechts als een verlengstuk. ,,De modelovereenkomsten onder de Wet DBA waren een grote puinhoop. Honderden, zo niet duizenden, werden afgekeurd door de fiscus. Maar de gezagsverhouding blijft ook in de nieuwe wet- en regelgeving een twistpunt. Daarmee verleggen we het probleem. Zzp’ers zullen zich opnieuw afvragen of zij wel aan de voorwaarden voldoen.”

De zzp-deskundige pleit ervoor om de arbeidswet, die dateert uit de vorige eeuw, volledig op de schop te nemen. ,,Er zal een tussenoplossing moeten komen, een soort mix tussen een werknemer en zzp’er.”

Bij opdrachtgevers en bedrijven is sprake van enige opluchting. ,,Maar er is ook veel frustratie”, zegt Bart Klompenmaker, directeur bij detacheerder Michael Page Nederland. ,,Vooral grote bedrijven hebben door de Wet DBA enorm veel tijd en geld besteed aan de modelovereenkomsten.”

Klompenmaker is van begin af aan tegenstander van de Wet DBA. ,,We krijgen met de opdrachtgeversverklaring te maken met een afgezwakte variant, dus dat is positief. Maar de nadruk ligt nog te veel op de gezagsverhouding, daar moeten we vanaf. Zorg voor wetgeving zodat bedrijven weten dat ze naar eer en geweten handelen.”

Volgens de directeur is de zzp-markt in het verleden volledig verkeerd ingeschat. ,,De flexibilisering is niet meer te stoppen en ook de digitalisering zet door. Er zijn nog geen concrete oplossingen voor de bredere problemen op de arbeidsmarkt.”