Column: landen zijn meer kwetsbaar geworden

Door zijn goedkope arbeid en een hardwerkende bevolking werd China de fabriek van de wereld. Omdat er zo veel gemakkelijk winbare olie onder het zand werd gevonden, werden de Arabische landen de voornaamste aardolieleverancier van de wereld. Zonder goedkope Chinese spullen en Arabische olie functioneert de wereldeconomie niet. Een boycot, als in 1973, kan die economie ernstig verstoren en een recessie veroorzaken. Hetzelfde geldt voor een natuurramp, of de uitbraak van een ziekte. Migratie Een andere afhankelijkheid betreft die van arbeid. De vrijheid van arbeid binnen de Europese Unie heeft voor massale migratiebewegingen gezorgd, maar ook gemaakt dat sommige sectoren zich helemaal hebben ingesteld op de beschikbaarheid van goedkope Oost-Europese arbeid en zonder die arbeid niet meer rendabel zijn. De wederzijdse afhankelijkheid van landen betreft behalve de productiekant ook de afzetkant. Veel steden en landen zijn voor hun welvaart inmiddels geheel afhankelijk van het internationale toerisme, dat weer aangewakkerd is door te goedkoop vliegverkeer. Een virusuitbraak raakt Venetië, maar ook Air France KLM. De koers van het aandeel is meer dan gehalveerd. Drenthe In 1823 maakten Jacob van Lennep en Dirk van Hogendorp een voetreis door Nederland. Ze kwamen in Drenthe en troffen een bevolking aan die alles wat zij voor het levensonderhoud nodig had (wat in die tijd niet veel was), in Drenthe vond. Drenthe was zelfvoorzienend. Verkeer van en naar Drenthe was niet nodig. In Hitler-Duitsland werden in de jaren dertig kunststoffen ontwikkeld, omdat de nazi’s hun afhankelijkheid van andere landen zoveel mogelijk wilden beperken. Duitsland moest autarkisch zijn. Obama Trump voerde in 2016 campagne met de belofte banen naar Amerika terug te halen, maar ook onder Obama was het streven al om meer controle over de productie van in de VS verkochte goederen te krijgen. Sinds 2010 zijn er in de Amerikaanse industrie weer 1,4 miljoen banen bijgekomen, nadat het aantal in de tien jaar daarvoor alleen maar was gedaald. Er is dus al een tegenbeweging tegen de steeds verdergaande internationale specialisatie op gang gekomen. De cijfers over de wereldhandel onderstrepen die. Sinds begin 2018 stagneert deze, terwijl de wereldeconomie in die twee jaar met bijna 7% is gegroeid. Afhankelijkheid Je hoeft geen nationalist te zijn om te beseffen hoe kwetsbaar landen zijn in een wereld van ver doorgevoerde internationale specialisatie. De uitbraak van het coronavirus drukt ons met de neus op de feiten. En je hoeft ook geen groot ziener te zijn om te voorspellen dat het economisch beleid van landen er steeds meer op gericht zal zijn om de afhankelijkheid van anderen te verminderen. Reageren? Mail naar vragen@dft.nl.