Inkopen Sinterklaas: contant afrekenen of pinnen?

„Elke werkdag een plofkraak. Een keer zelfs twee”, verzucht een woordvoerder van ABN Amro over de afgelopen week. De bank maakte gisteren een begin met het weghalen van een tiental geldautomaten in het land vanwege de aanhoudende serie aanslagen. Naar verluidt betrof het zo’n vijftig van de in totaal duizend flappentappen van ABN Amro. Op verzoek van omwonenden weggehaald Al enkele jaren lang halen banken hun geldautomaten weg na een of meerdere plofkraken. Steeds vaker gebeurt dit op verzoek van omwonenden, vanwege de enorme schade die de zware explosieven ook in de omgeving aanrichten. De afgelopen jaren keerde ongeveer de helft van de opgeblazen machines niet terug, zo onthulde De Telegraaf onlangs. Voor het rigoureuze besluit van ABN Amro stond het percentage voor dit jaar al op 60 procent. Het weghalen leidt wel tot een nieuw probleem, namelijk: waar kun je nog terecht voor contant geld? „Zo lang er in de samenleving behoefte is aan contant geld, hebben banken de maatschappelijke verantwoordelijkheid om geld via automaten bereikbaar te houden”, erkent de NVB. „Maar als deze trend zich voortzet, kunnen toegankelijkheid en beschikbaarheid van contant geld in het gedrang komen.” Hij bedoelt hiermee dat het aantal geldautomaten, dat toch al slinkt door het dalende gebruik van cash, nog sneller minder zal worden onder invloed van de plofkraken. Van alle banken wil alleen ING de zorg openlijk delen. „Dit moet op het hoogste politieke niveau besproken worden”, reageert een woordvoerder van de bank. ING bracht enkele jaren geleden de eigen geldautomaten mede door een toename aan plofkraken onder in Albert Heijn-supermarkten. „We moeten met elkaar in gesprek, om cash beschikbaar te houden.” SNS plaatste drie jaar geleden om dezelfde reden de geldautomaten bij de Hema. „Je komt op een punt dat je moet hopen dat een crimineel zich inhoudt en denkt aan omwonenden”, stelt een woordvoerder. „Daarom hebben wij zelf besloten onze geldautomaten die rondom woningen staan weg te halen. Wij willen simpelweg geen huis boven of naast een van onze geldautomaten.” Automaten binnen ook niet altijd veilig Toch zijn geldautomaten ook binnen niet altijd veilig. Zo veroordeelde de rechtbank Den Haag in juni bijvoorbeeld nog een 29-jarige man tot vier jaar cel en een boete van ruim 60.000 euro omdat hij begin 2018 in drie maanden tijd zeven geldautomaten van ING in AH-supers in Druten en Drimmelen had geprobeerd op te blazen. Overigens werd bij slechts een poging geld buitgemaakt: 37.000 euro. De aanslagen in supermarkten noopten ING weer tot het verder versterken van de geldautomaten. Plofkrakers stapten vervolgens over naar Rabobank, om zich dit jaar bijna exclusief te richten op flappentappen van ABN Amro. Naar verluidt omdat een plofkraak bij dit type automaten een grotere kans van slagen heeft. Hoewel geen bank het openlijk wil zeggen, klinkt wel een soort moedeloosheid door omdat criminelen nietsontziend blijven zoeken naar zwakheden in geldautomaten. „Moeten er doden vallen door de plaatsing van een geldautomaat?”, uit een bankier de interne worsteling. „Jij maakt steviger geldautomaten, criminelen komen met zwaardere explosieven.” Zo maakte het fenomeen ramkraken door het plaatsen van veiligheidspaaltjes ooit plaats voor kraken met vloeibaar gas. Toen voor deze plofkraken een oplossing werd gevonden, bedachten criminelen weer de zogenoemde ’pizzaschuifmethode’. Hierbij wordt een vaak van zwaar vuurwerk gemaakte bom via een ijzeren staaf via een opengebroken geldlade in een flappentap geschoven. De bom wordt vervolgens met een lont aangestoken. Zelfs de verfpatronen om de inhoud van de geldkluis bij een kraak te besmeuren zouden niet bestand zijn tegen de huidige zware explosies. Banken blijven investeren in preventieve maatregelen De NVB benadrukt dat banken blijven investeren in preventieve maatregelen en samenwerking met justitie om daders op te sporen. Toch spreekt de belangenvereniging van ’een maatschappelijk probleem dat niet alleen door banken kan worden opgelost’: „Banken gaan daarom graag in gesprek met gemeentes om te kijken wat er gedaan kan worden om contant geld op een veilige manier toegankelijk te houden.” Toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) maakt zich nog geen directe zorgen. „Wij zijn voorstander van meer elektronisch betalen, vanwege de veiligheid en efficiency. Maar wij vinden ook dat contant geld beschikbaar moet blijven”, aldus een zegsman van de toezichthouder. Verwezen wordt naar de afspraken uit het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer (MOB) tussen banken, overheden, ondernemers en maatschappelijke partijen: „Hierin is afgesproken dat iedere woonwijk in ons land op hemelsbreed maximaal vijf kilometer afstand van elkaar een geldautomaat moet hebben. Dat is vooralsnog het geval.”