Valse start voor Jaar van de Rat

Vijf vragen. 1. Hoe treft het coronavirus de economie? Dit besmettelijke virus, in 1960 ontdekt en eind december in Wuhan (elf miljoen inwoners) weer fel uitgebroken, is cynisch genoeg afkomstig van de rat. Zondagmiddag stond het dodental op 56 mensen en 2000 vastgestelde besmettingen. Achttien Chinese steden zijn op slot gezet. Vluchten en treinreizen zijn geblokkeerd. Miljoenen Chinezen zien af van reizen. Hotels in de regio, vakantiegebieden, zoals Disneyland in Shanghai dat is gesloten, en de casino’s in gokparadijs Macau kampen met een sterke teruggang. Shanghai heeft alle bioscopen tot het einde van deze nieuwjaarsfeestweek op 30 januari gesloten. „Kortstondig zullen de economische activiteiten iets minder zijn, maar over het gehele land gemeten is voor zover nu in te schatten is geen noemenswaardig effect op de reële economie van China te verwachten”, zegt Wim-Hein Pals, hoofd opkomende markten van Robeco Emerging Markets. Anders dan bij het uitbreken van het Sars-virus in 2003, dat achthonderd doden eiste, „hebben de Chinese autoriteiten het probleem snel onderkend, naar buiten hebben gebracht en passende maatregelen genomen”, zegt Pals. Destijds viel het passagiersvervoer met 40% terug vergeleken op jaarbasis, de Chinese economische groei zakte van 12% naar 3,5%, volgens cijfers van UBS. Die groei is nu officieel 6%, licht onder het niveau van 2019. Mensen zijn sinds de Sars-uitbraak echter veel mobieler geworden, het gevolg van de reisblokkades is groter. Vliegtuigmaatschappijen meldden oplopende vertragingen: overal zijn uitgebreide controles op luchthavens om verspreiding van het coronavirus te voorkomen. Edward Prasad, voormalig IMF-hoofd voor China, is pessimistisch: de Chinese groei is al fragiel; het virus zal de oppepper van de Amerikaans-Chinese handelsdeal teniet kunnen doen. Het virus mag het Westen minder treffen, in Azië kan het zware gevolgen krijgen, aldus econoom Prasad. De uitval van bestedingen is juist nu relatief groot, benadrukt ook Shaun Roache, Azië-expert van S&P Global Ratings. Chinezen spaarden massaal voor deze periode. „De uitbraak treft China tijdens een periode waarin huishoudens meer uitgeven aan reizen, entertainment en geschenken.” De hand gaat bij 1,5 miljard Chinezen even op de knip. 2. Hoe is de uitwerking van de virus-schade op de beurzen? „De aandelenmarkt beschouwt het, naast een enorm menselijk drama, financieel gezien als een beperkt risico. De obligatiemarkt denkt daar wel wat anders over; de lange rentes dalen”, illustreert Ralph Wessels, hoofd beleggingsstrategie bij ABN Amro MeesPierson. „Normaal is het Jaar van de Rat een goed beleggingsjaar”, brengt Wim-Hein Pals van Robeco het effect in perspectief. Tijdens de Sars-crisis daalde de beurs van Hongkong uiteindelijk 20%. De Dow Jones-index verloor vrijdag 200 punten nadat China de quarantaine buiten Wuhan had uitgebreid. Goldman Sachs-analisten in Azië schatten de beurzenreacties nog als beperkt in, vanwege de opgebouwde expertise onder beleggers sinds het dodelijke Sars-virus, aldus Kinger Lau, hoofd aandelen bij de zakenbank in Azië. De samenstelling van de Chinese beurzen is, naar sectoren, sindsdien flink verbreed - en daarmee zijn markten minder kwetsbaar, aldus Lau. Kwetsbaar De dienstensector lijkt kwetsbaar. Zij is sinds 2003 uitgedijd naar nu 50% van de economie; met wegblijvende consumenten in restaurants en winkels, is de klap voor beursgenoteerde bedrijven hier te verwachten. De retailverkopen zijn nog beperkt geraakt, volgens Aziatische media omdat Chinezen steeds meer online kopen. Maar het aandeel van webwinkelreus Alibaba zelf zakt sinds 13 januari. 3. De eerste handelsdeal met de VS moet voor China toch wel gunstig uitpakken? De Amerikaanse importheffingen verdwijnen op $160 miljard aan Chinese importen. Voor nog eens $112 miljard aan goederen is de importheffing teruggebracht van 15% naar 7,5%. Dat is goed voor de wederzijdse export. China koopt daarbij voor $200 miljard aan Amerikaanse producten komende twee jaar. „De handelsdeal met de VS heeft op de wat langere termijn economisch meer impact dan het coronavirus”, stelt Pals van Robeco. „De eerste fase van de handelsakkoord is enthousiast ontvangen. Het is een belangrijk bewijs dat de handelsrelatie tussen de VS en China substantieel is verbeterd”, zegt hij. „Additionele tariefmuren blijven achterwege. Als bestaande tarieven verder worden verlaagd, heeft dat een gunstig effect, niet alleen op de Chinese economie, maar zeker ook op de economie van de omringende landen zoals Zuid-Korea en Taiwan.” De impact op de beurzen zou grosso modo beperkt zijn: veel professionele beleggers hebben de uitgestelde verkopen van soja, maïs en industriële technologie door China aan de Verenigde Staten al ’ingeprijsd’. Op veel Chinese goederen blijft sowieso nog een Amerikaanse heffing van 25% in stand; Washington wil China dwingen ook de tweede fase van de handelsdeal te ondertekenen. De Hangseng-Index draait dit jaar verlies, de CSI 300-index van de grootste A-bedrijfsaandelen tuimelde. 4. De Hongkong-rellen schaden de Chinese economie ook nog steeds. Hoe hard dreunt dat door? Het verkeert sinds het derde kwartaal van 2019 in een recessie. Na de 3,2% daling in het derde kwartaal, en teruggang daarna, „is het onvermijdelijk dat de negatieve groei zal doorzetten”, aldus financieel bestuurder Paul Chang van Hongkong. De omvang van de economie was in 1997 zo’n 18,4% tegenover die van China, het jaar dat Hongkong terugkwam onder Chinees bewind. De Hongkongs economie beslaat, volgens zijn eigen bureau voor statistiek, nu 2,5% afgezet tegen die van de tweede economie van de wereld. Maar zijn financiële systeem behoort tot de wereldtop: de afname van bonussen zette vorig jaar een rem op luxe aankopen in Hongkong. De beurs van Hongkong blijft volgens zakenbank HSBC sinds het uitbreken van de eerste demonstraties in maart 2019 en later de rellen structureel achter bij vergelijkbare beurzen. Het geweld heeft volgens het Census and Statistics Department de winkelverkopen met 25% ingeperkt - nog voor de uitbraak van het coronavirus. Voor luxemerken was de teruggang in november 45% op jaarbasis. In vijftien jaar zakte het toerisme volgens HSBC niet zover terug. 5. Beleggers profiteren ook van de uitbraak van het virus? Gehaaide beleggers kochten aandelen in van Top Glove, dat per jaar zeventig miljard latex handschoenen produceert, onder meer voor ziekenhuizen. Ze gaan grof van de hand: het aandeel won in twee dagen 14%. Net zoals Kossan Rubber Industries en SuperMax omhoog schoten op de beurs. Makers van de miljoenen mondkapjes van lokale producenten kregen direct belangstelling van beleggers. „Hun producten vormen goedkope beschermende barrières. Als de uitbraak van het virus doorzet en pandemische vormen krijgt zullen hun aandelen stijgen”, aldus Citigroup-analist Megat Fais. In een week tijd ging Zhende Medical 35% omhoog vanwege opgelopen bestellingen van zijn medische apparatuur die het virus kan detecteren. Ook die van het ’koortspistool’, waarmee mensen overal op sterke temperatuurverhogingen worden gecontroleerd. Chinese exportbedrijven hebben volgens de zakenbank HSBC beperkte schade ondervonden. Maar de exportgroei was vorig jaar al slechts 0,5%. De prijzen van grondstoffen zoals kolen, aluminium en staal dalen momenteel fors; China koopt daarvan wereldwijd grofweg de helft op. Dataverwerker Bloomberg meldt dalende sojaprijzen, ook metalen zoals koper - vaak een indicator van economische groei - zakken in prijs. De inkopers van de Chinese staat zijn gehaaide spelers: zij slaan nu hun slag op de wereldmarkt.