Gevolgen van oorlog en rampen: 1 op 5 jongeren heeft mentale problemen

Bij noodhulp in conflictsituaties of bij armoede en natuurrampen denk je al snel aan voeding, medicatie en onderwijs. “Maar aandacht voor mentale gezondheid is net zo belangrijk,” weet Caroline Scheffer, MHPSS-expert bij Save the Children, de grootste kinderrechtenorganisatie ter wereld.

“De afkorting MHPSS staat voor Mental Health and Psychosocial Support. Dat is hulp die is gericht op het verbeteren en beschermen van de mentale gezondheid en de veerkracht van kinderen. Hoe eerder je ze helpt, hoe beter. Dan verklein je de kans op levenslange mentale gezondheidsproblemen die een groot effect hebben op hun ontwikkeling, gedrag en prestaties.”

Levens redden

Volgens Scheffer kun je met psychosociale steun levens redden. “Zelfdoding is de tweede grootste doodsoorzaak bij kinderen tussen de 15 en 24 jaar in Europa. Daarom besteden we in onze hulpprogramma’s zoveel aandacht aan mentale gezondheid. Kinderen die traumatische gebeurtenissen hebben meegemaakt, moeten weer hoop en vertrouwen in hun toekomst krijgen. Dat gaat niet vanzelf.”

Save the Children pleit bij overheden, de VN en hulpverlenende organisaties voor aandacht en financiën om kinderen psychosociale hulp te bieden in crisissituaties . Daarnaast voert Save the Children ook projecten in conflictgebieden uit, zoals in Afghanistan en Syrië. “Daar was de hulp eerst vooral gericht op fysieke en medische gezondheid. Inmiddels trainen lokale MHPSS-experts plaatselijke hulpverleners zodat zij ook psychosociale hulp kunnen verlenen.”

Caroline Scheffer van Save the Children: „In onze hulpprogramma’s besteden we veel aandacht aan mentale gezondheid. Kinderen die traumatische gebeurtenissen hebben meegemaakt, moeten weer vertrouwen in hun toekomst krijgen.”

Ruimte voor emoties

De hulp ter plaatse richt zich op het eerste herstel na een impactvolle gebeurtenis. Scheffer: “Kinderen krijgen te maken met geweld, raken gescheiden van familie of verliezen hun huis. Die traumatische gebeurtenissen laten hun sporen na. We trainen hulpverleners om te letten op kinderen die zich terugtrekken of alleen zijn, naar ze te luisteren en ze te koppelen aan de juiste hulpverleners.”

Volgens Scheffer maakt deze hulp echt een verschil. “Kinderen moeten de ruimte krijgen om hun emoties te uiten en te reguleren, dit is een belangrijke vaardigheid om vriendschappen te sluiten of zich te concentreren op school. In Syrië zijn we een project gestart waarbij kinderen klassikaal via workshops, sport en rollenspel leren omgaan met hun emoties, zelfvertrouwen versterken en vriendschappen aangaan. De nadruk ligt op praten over de toekomst, elkaar helpen en leren om met tegenslagen om te gaan. Met deze structurele psychosociale hulp vergroten we hun kansen in de maatschappij.”

TeamUp

Samen met UNICEF en War Child startte Save the Children in 2015 met TeamUp, een Nederlands project – inmiddels ook uitgerold in andere landen – om gevluchte kinderen en kinderen met een migratieachtergrond te helpen.

Scheffer: “Op opvanglocaties en nieuwkomerscholen krijgen kinderen psychosociale steun met sport en spel. Spelenderwijs leren ze emoties zoals woede en frustratie toe te laten en vriendschappen te sluiten. TeamUp is een wekelijkse uitlaatklep die gevoelens van stress en onzekerheid vermindert. Het verbetert psychosociaal welzijn, en we weten dat kinderen dit ook nodig hebben om in onze samenleving te integreren.”

Lees hier meer over de verschillende manieren waarop psychosociale hulp kan worden toegepast.