Miljoenen kinderen op de vlucht, soms in hun eentje

“Kinderen lijden meer onder conflicten dan volwassenen,” vertelt Tessa Terpstra van Save the Children, ’s werelds grootste kinderrechtenorganisatie. “Dat komt omdat ze afhankelijk zijn van de mensen om hen heen en omdat er voor hen nog meer op het spel staat. Hun gehele fysieke en mentale ontwikkeling is afhankelijk van wat ze meemaken.”

Levensgevaarlijk

De cijfers liegen er niet om. Nooit eerder zijn wereldwijd zoveel mensen ontheemd geraakt door conflicten, geweld, mensenrechtenschendingen en vervolgingen. Velen van hen slaan op de vlucht, wat meestal een jarenlange, levensgevaarlijke reis inhoudt naar een onbekend land.

Van de 100 miljoen mensen die momenteel op de vlucht zijn, zijn 40 miljoen kinderen. Meer dan 17.000 kinderen vluchtten het afgelopen jaar zonder ouders naar Europa. Terpstra: “Zonder ouders omdat ze elkaar kwijt zijn geraakt in de chaos van de oorlog, omdat hun ouders overleden zijn of omdat hun ouders het kind in hun eentje de grens over hebben gestuurd bij gebrek aan een alternatief. Kinderen op de vlucht zijn extra kwetsbaar, zeker als ze alleen zijn. We weten uit onderzoek dat kinderen die onder enorme stress staan een groter risico hebben op het ontwikkelen van mentale aandoeningen.”

Indringende campagne

Geweld, mishandeling, misbruik en uitbuiting liggen allemaal op de loer als kinderen op de vlucht zijn. De nieuwe campagnefilm ‘Save the Survivors’ van Save the Children laat op indringende wijze zien welke ontberingen kinderen moeten doorstaan als ze vluchten.

“De film is gebaseerd op waargebeurde verhalen”, vertelt Terpstra. “Met deze campagne willen we laten zien: na alles wat de kinderen hebben doorstaan, begint het vaak pas voor ze. De gevolgen van alle stress kunnen ze hun leven lang met zich meedragen. Dat mogen we niet laten gebeuren, we moeten ze daarbij helpen. Want hoe sterk kinderen ook zijn, ze kunnen het niet alleen.”

Chronische stress

Krijgen kinderen namelijk geen passende ondersteuning, dan kan hun angst tot ver na het einde van de oorlog grote gevolgen hebben. “Kinderen kunnen psychische problemen krijgen, wat zich vaak uit in nachtmerries, bedplassen, braken, slechte concentratie en verlies van eetlust. Allemaal symptomen van chronische stress, een stressreactie die optreedt als kinderen lange en heftige rampspoed ervaren zonder dat ze daar hulp bij krijgen.”

Een langdurige staat van chronische stress kan levenslang impact hebben op de mentale en fysieke gezondheid van kinderen. “Kinderen die zijn blootgesteld aan langdurige stress lopen een risico op het ontwikkelen van langdurige mentale klachten en een verslechterd leervermogen en algehele ontwikkeling. Oorlogen en conflicten hebben dus niet alleen negatieve gevolgen voor de kinderen die ermee te maken krijgen, maar ook enorme maatschappelijke gevolgen voor toekomstige generaties.”

Hulp bij verwerking

Save the Children biedt daarom wereldwijd – naast acute noodhulp in conflictsituaties – psychosociale hulp in onder andere Child Friendly Spaces. “Ruimtes waar kinderen onder professionele begeleiding weer even kind kunnen zijn en kunnen ontstressen. Ze leren, bijvoorbeeld door speltherapie, op een constructieve manier om te gaan met ingrijpende gebeurtenissen.”

In Nederland biedt Save the Children psychosociale hulp aan kinderen met een vluchtelingen- of migratieachtergrond, op scholen en opvanglocaties. “Met sport-, spel- en bewegingsactiviteiten leren ze hun oorlogservaringen te verwerken en mentaal aan te sterken.”

Save the Survivors

Bekijk hier de aangrijpende campagnefilm over de ontberingen die kinderen op de vlucht moeten doorstaan en meer informatie over het werk van Save the Children.